نصایحی درباره زبان فارسی که دیده نشد/اقدام جبری اتحادیه اروپا

خبرگزاری مهر، گروه سیاست، فاطمه کرمانی: بعد از آنکه رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در اوایل دهه 70 یعنی بیش از 20 سال گذشته برای نخستین بار از دغدغه ای با عنوان «تهاجم فرهنگی» سخن به میان آوردند، مسئله فرهنگ شاید در کلام و گفتار مسئولان نظام جاری و ساری شد اما شاید بتوان گفت در امر فرهنگ و جلوگیری از تهاجم فرهنگی، نقش دولتهای مختلف با طیف ها و تفکرات مختلف سیاسی روی کار آمدند بسیار کمتر از انتظار رهبر انقلاب بوده است.

به جرأت می توان گفت در طی 20 سالی که از بیانات رهبر انقلاب درباره مسئله «تهاجم فرهنگی» سپری شده است شاید تا به امروز هیچ یک از دولتها نتوانستند آن گونه که باید در ایجاد و شکل دهی یک نهضت عظیم فرهنگی گام موثری بردارند.

رهبر انقلاب در سال 1371 در جمع کارگزاران فرهنگی کشور سخنرانی تاریخی کرده و به ابعاد مختلف تهاجم فرهنگی اشاره کردند و پرداختن به این مسئله را در صدر برنامه های نهادهای فرهنگی کشور از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی دانستند.

ایشان در این سخنرانی تاریخی فرمودند: "تهاجم فرهنگى اين است كه يك مجموعه سياسى يا اقتصادى براى مقاصد سياسى خود و براى اسيركردن يك ملت، به بنيان هاى فرهنگى آن ملّت هجوم مى‌برد. چنين مجموعه‌اى هم چيزهاى تازه‌اى را وارد آن كشور و آن ملت مى‌كند؛ امابه زور؛ امّا به قصد جايگزين كردن آنهابا فرهنگ و باورهاى ملى. اين، اسمش تهاجم است.

تهاجم فرهنگی اقدامی آرام و بی صدا

رهبر انقلاب در بیان دغدغه خود از مسئله «تهاجم فرهنگی» اما گستره این تهاجم را بسیار پهناور دانسته و فرمودند: «این تهاجم اگرچه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی وجود داشت و به خصوص در 30 سال پایانی از حکومت پهلوی جنبه های خطرناکی پیدا کرد و پیروزی انقلاب اسلامی توانست در برابر آن سد محکم و دژ عظیمی ایجاد کند اما دشمن پی برد که شکست دادن این ملت با محاصره اقتصادی، سیاسی و نظامی امری ناشدنی است از این رو به فکر آن افتاد که عقبه فرهنگی ملت را بمباران کند.»

اگرچه ایشان در سخنان خود پیرامون مسئله «تهاجم فرهنگی»، این مسئله را مثل کارفرهنگی، اقدام آرام و بی سر و صدایی دانستند اما پس از آن پرداختن به «فرهنگ» همواره جزء دغدغه های اصلی رهبر انقلاب و شاه بیت سخنرانی های ایشان بوده به طوریکه پرداختن به آن را جزء ملزومات اصلی انقلاب اسلامی دانستند.

حال بعد از گذشت بیش از دو دهه از سخنرانی تاریخی رهبر انقلاب پیرامون مسئله فرهنگ ایشان در ماه های اخیر به بعد تازه ای از مسئله تهاجم فرهنگی پرداخته و از آن سخن به میان آوردند.

ترویج زبان بیگانه در ایران و جلوگیری از ترویج زبان فارسی در غرب

رهبر انقلاب در اردیبهشت سال جاری در سخنانی در جمع معلمان و فرهنگیان مسئله، به مسئله لزوم ترویج، فکر، فرهنگ و زبان پرداختند و فرمودند: «متأسفانه در برخی مواقع به‌جای ترویج زبان فارسی، زبان انگلیسی ترویج می‌شود و اکنون کار به جایی رسیده است که آموزش زبان انگلیسی به مهد کودک‌ها کشیده شده است.»

این فرمایش رهبری نشان دهنده گستره و فراوانی ابعاد تهاجم فرهنگی است به طوری که دشمن برای رخنه در افکار جوانان ایران اسلامی و جایگزین کردن فرهنگ و باورهای غیر اسلامی و اعتقادی بر هر ابزاری از جمله زبان متوسل شده تا بدون واسطه امکان تزریق باورهای غربی بین مردم را داشته باشد.

این سخنان رهبری در حالی بود که رئیس دولت پیشرفت برخی کشورها از جمله هندوستان را از راه بهره گیری از زبان انگلیسی می دانست درحالی سکاندار انقلاب اسلامی در همان سخنرانی تاکید کردند که «این موضوع به‌معنای مخالفت با یادگیری زبان خارجی نیست بلکه بحث اصلی، ترویج فرهنگ بیگانه در کشور و در میان کودکان، نوجوانان و جوانان است.»

شاید بتوان گفت اهمیت توصیه های رهبری در زمینه فرهنگ و به طور خاص در مسئله زبان زمانی احساس می شود که ایشان در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه کشورهای دیگر برای مقابله با ترویج زبان و فرهنگ بیگانه برنامه دارند، گفتند: «متأسفانه در کشور ما برای مقابله با این موضوع برنامه‌ی خاصی وجود ندارد و میدان را برای گسترش فرهنگ بیگانه باز گذاشته‌ایم.»

حال آنکه تردیدی نیست انقلاب اسلامی ایران از همان ابتدا خار چشم دشمنان شرق و غرب بوده و همواره تلاش کردند تا از روزنه ای برای رخنه در لایه های این نظام استفاده کنند فرقی ندارد که رخنه از چه مسیری باشد در این برحسب عقل بیش از همه باید در نظامی همچون نظام جمهوری اسلامی ایران برنامه های خاصی برای هرنوع رخنه و راه گسترش فرهنگ بیگانه اندیشیده شود.

رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به ایجاد انواع موانع و سختی‌ها برای ترویج زبان فارسی در برخی از کشورهای غربی، افزودند: در شرایطی که آنها اجازه‌ی ترویج زبان فارسی را نمی‌دهند، ما زبان و فرهنگ آنها را ترویج می‌کنیم، آیا این کار واقعاً عقلانی است؟

البته ایشان خاطرنشان کردند: این سخنان به‌معنای تعطیل کردن آموزش زبان انگلیسی در مدارس نیست، بلکه بحث اصلی این است که بدانیم با چه حریفی مواجه هستیم و طرف مقابل چه برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای تأثیرگذاری بر نسل آینده‌ی کشور دارد.

اقدام جبری اتحادیه اروپا در حذف زبان رسمی این اتحادیه

حال اما فرمایشات رهبری در زمینه وجود موانع و برنامه های خاص برای جلوگیری از ترویج زبان و فرهنگ خاص زمانی پررنگ و با اهمیت می شود که اخبار رسانه های داخلی و خارجی، حاکی از تغییر احتمالی زبان اتحادیه اروپا بعد از اقدام به خروج انگلیس از این اتحادیه است.

رادیو آلمان در این باره در خبری مدعی شده است که رئیس کمیته قانون اساسی اتحادیه اروپا از احتمال تغییر زبان رسمی این اتحادیه سخن به میان آورد و گفت: پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا دیگر دلیلی برای اینکه زبان انگلیسی زبان رسمی این اتحادیه باشد، وجود ندارد.

این اقدام اتحادیه اروپا نشان دهنده تعهد اعضای آن نسبت به تامین همه جانبه منافع کشورهای عضو است تا جایی که فراهم کردن این منافع تا مرز حذف زبان رسمی اتحادیه پیش رفته و برای خط زدن زبانی که 15 سال به عنوان زبان اصلی اتحادیه اروپا بوده اقدام می کنند.

شاید لازم باشد که نصایح پدرانه و مدبرانه رهبر انقلاب اسلامی را در کنار اقدام جبری اتحادیه اروپا قرار داد تا بر ضرورت توجه جدی به مسئله فرهنگ و تهاجم بر آن از طریق زبان غیر بومی پی برد.