'برگزیت' و پاکستان

صرف نظر از آثار و عواقب سیاسی-اقتصادی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا برای این کشور و این اتحادیه، یکی از عواقب مهم این رویداد را باید در آینده روابط اقتصادی انگلیس با شرکای تجاری آن جستجو کرد که پاکستان هم یکی از آنها به شمار می رود.
اخیرا 'سرتاج عزیز' مشاور نخست وزیر پاکستان در امور خارجی اعلام کرد که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا 'تاثیر فوری' بر روابط اقتصادی و تجاری دو کشور نخواهد داشت. استفاده دیپلماتیک سرتاج عزیز از عبارت 'تاثیر فوری نخواهد داشت'، می تواند اینگونه تعبیر شود که باید صبر کرد و دید که آینده روابط اقتصادی انگلیس و پاکستان در آینده چگونه رقم خواهد خورد.
به هرحال برگزیت می تواند مجموعه ای از عواقب خوشایند و ناخوشایند برای پاکستان به دنبال داشته باشد هرچند که فعلا همه چیز آرام است و هنوز نشانه های اصلی عواقب خروج انگلیس از اتحادیه اروپا برای پاکستان نمایان نشده است.

** عواقب ناخوشایند
الف – کاهش صادرات پاکستان به اروپا
از نخستین عواقب ناخوشایند برگزیت برای پاکستان، احتمال کاهش صادرات این کشور به انگلیس خواهد بود که می توان دو دلیل برای آن بر شمرد: اول اینکه انگلیس بعد از آمریکا و چین، در جایگاه سوم وارد کنندگان کالاها و محصولات پاکستانی قرار دارد و پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و تغییر و تحولات بعد از آن، پاکستان مجبور است بار دیگر با انگلیس به عنوان یک کشور مستقل و جدا از اتحادیه اروپا وارد مذاکره شود و اتحادیه اروپا به عنوان مشتری مشترک کالاهای پاکستانی، درواقع دچار دوستگی و انشقاق خواهد شد.
دوم، اینکه کاهش ارزش یورو و پوند انگلیس بعد از خروج آن از اتحادیه اروپا، باعث خواهد شد تا صادرات کالاهای پاکستانی به اروپا برای کشورهای این حوزه گران تر از قبل تمام شود که این هم عاملی برای احتمال کاهش صادرات پاکستان به اتحادیه اروپا و انگلیس خواهد بود

ب- کاهش درآمد پاکستانی ها در انگلیس
تعداد زیادی از مردم پاکستان در انگلیس مشغول کار هستند و درآمد پاکستان از محل فعالیت اتباع این کشور در انگلیس قابل توجه است. انگلیس، پس از عربستان و امارات متحده عربی، بیشترین درآمد را برای پاکستان از طریق نیروی کار پاکستانی در این کشورها دارد و این افراد با کار کردن در کشورهایی مثل عربستان، امارات و انگلیس، سالانه میلیون ها دلار ارز وارد پاکستان می کنند.
با خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و کاهش ارزش پول این کشور، درآمد کارگران و شهروندان شاغل پاکستانی در انگلیس هم بطور طبیعی کاهش می یابد.
نگرانی دیگر این است که انگلیس پس از خروج از اتحادیه اروپا، به احتمال زیاد سخت گیری های بیشتری علیه مهاجران خواهد داشت و تعدادی از اتباع پاکستان مجبور به ترک این کشور و از دست دادن شغل و درآمد خود خواهند شد.

ج- احتمال کاهش سرمایه گذاری های انگلیس و اتحادیه اروپا در پاکستان
کارشناسان مسائل اقتصادی معتقدند که تضعیف اوضاع اقتصادی انگلیس و اتحادیه اروپا بعد از ماجرای برگزیت می تواند انگیزه آنها را برای سرمایه گذاری در پاکستان به عنوان یکی از کشورهایی که سرمایه گذاری در آن امنیت بالایی ندارد، کاهش دهد.

** نتایج مثبت
الف – کاسته شدن از مشکلات پاکستان در بازپرداخت بدهی های خارجی
پاکستان بیش از 60 میلیارد دلار بدهی خارجی دارد. در صورتی که روند نزولی ارزش یورو و پوند انگلیس ادامه داشته باشد، این روند می تواند تاحدودی کمک حال پاکستان برای بازپرداخت بدهی های خارجی این کشور باشد.

ب – قوت گرفتن روابط غیراروپایی ها با پاکستان
همچنین درصورتی که حضور اروپایی ها در مناسبات اقتصادی و تجاری با پاکستان کمرنگ شود، خلاء ایجاد شده می تواند جذابیت هایی برای سایر کشورها مثل روسیه و چین یا اتحادیه هایی نظیر اوراسیا برای تقویت روابط خود با پاکستان ایجاد کند. چین اگرچه روابط گسترده با پاکستان دارد اما تحولات اخیر در اتحادیه اروپا می تواند فضا را برای همکاری چین و پاکستان، بیش از پیش فراهم کند.
آساق**1723