«بیگانه» ای درگیر کننده با سطحی بالاتر از استاندارد *مسعود آب پرور

تمام آن استانداردهایی که در آثار کامو و بینش و فلسفه‏ای آن در نمایش دکتر دلخواه متبلور است. با توجه به جریان غالبی که در حال حاضر در نمایش‏های در حال اجرا در سطح شهر تهران وجود دارد، طبیعتاً زمانی که به تماشای نمایش «بیگانه» می‏نشینید، در ابتدای کار و با توجه به نوع اثر، کمی دنبال کردن آن دشوار به نظر می رسد، اما به محض اینکه آدرنالین شما متوازن می‏شود و با ریتم نمایش همراه می‏شوید، «بیگانه» به شدت شما را همراه خود درگیر می‏کند.
زمانی که بروشور کار را می‏خواندم، برایم کمی از سمت دکتر دلخواه نگرانی وجود داشت و نگران بودم که آیا آداپته کردن متن درست صورت گرفته یا نه؛ اما اکنون باید بگویم اینجا نمایشی را دیدم که اگر کسی کامو را نخوانده باشد و با متن رمان آشنایی نداشته باشد به شدت فکر می‏کند این اثر از روی یک نمایشنامه ساخته شده؛ یعنی شما یک نمایشنامه را روی صحنه می‏بینید و نه یک داستان! در واقع کار به ‌قدری غنای تصویری داشت که فوق‏العاده بود.
استفاده از برخی میکروفن‏ها و افکت‏های صوتی یا موسیقی خاصی که ریتم درام را حفظ کرده، عالی بود. همچنین در برخی صحنه‌ها بازیگران به ‏شدت ریتم خود را با ریتم موسیقی متوازن می‌کردند؛ این اتفاقی است که ما در تئاتر خود کمتر شاهد هستیم.
درباره میزانسن و چیدمان روی صحنه، باز هم همه چیز متوازن بود و هر چیز سرِ جایی که باید می بود قرار داشت؛ هر جایی که باید تعادل روانی درام به هم می‏ریخت ما می‏دیدیم که تابع آن میزانسن و وزن صحنه نیز به‏ هم می‏ریخت و در جاهایی که اساساً می‏بایست همه چیز متعادل و متوازن باشد علی‏القاعده می‏دیدیم که این تعادل و توازن در کار وجود دارد. من کارم سینماست و با کادر سر و کار دارم؛ از هر زاویه که نگاه می‏کردم، قاب‏ها و عکس‏های سینمایی غنی ای را شاهد بودم.
اگر به این مسأله که کامو مربوط به دو یا سه نسل پیش‏تر از ما است فکر نکنیم، واقعاً احساس می‌کنیم کار روز را تماشا می‏کنیم؛ چون در «بیگانه» بحث به ‌هم ریختن ارزش‎ها مطرح می‌شود و در واقع شما می‏بینید که انگار در حال حاضر نیز ارزش‏هایی در جامعه به‌ هم ریخته است.
انگار در حال حاضر در آن نهیلیسم و نیست‏انگاری که زمانی به عنوان یک فلسفه و بینش خاص تلقی و فانتزی محسوب می‏شد، قرار گرفته‏ایم؛ در نمایش «بیگانه» معلوم نیست که شخصیت اصلی را به خاطر کشتن آن مرد محاکمه می‏کنند یا به دلیل مادری که دفن کرده و اقداماتی که بعد از دفن مادر خود انجام داده است و در واقع این به ‌هم ریختن ارزش‏هاست و اینکه دائم در حال تکانه‏های شدید عصبی هستیم که الان چه اتفاقی دارد می‏افتد و وقتی اینها را با بیرون مطابقت می‏دهیم، می‏بینیم که همین اتفاقات و همین ماجراها به اشکال مختلف در جامعه وجود دارد.
فیلسوف بار سنگین هستی را در تمام اعصار به دوش می‏کشد و وقتی که در مدار فلسفه قرار می‏گیرد ارتعاشات آن در واقع همه دوران ها را در بر می‏گیرد. آن فکر و اندیشه‏ای که به واسطه نمایش «بیگانه» در کار یا حتی در خود کامو سراغ می‏گیریم نشانگر این ماجراست که آن تفکر و آن نحوه تفکر تسری پیدا کرده و در نهایت ما شاهد آن چیزی هستیم که او آن‏ دوره دیده بود؛ این اتفاق برای من اعجاب‏انگیز بود.
یک نمایش بسیار جدی، خوب با سطح بسیار استاندارد و البته بالاتر از استاندارد دیدم؛ از اجرا شدن نمایش «بیگانه» بسیار خرسندم، از دیدن این نمایش خوشحال هستم و اجرای چنین نمایش‌هایی اتفاق بسیار خوبی برای تئاتر ما است.
* کارگردان تلویزیون و سینما
فراهنگ**9362**1027