خاتمه «پی ام دی» به معنای عادی شدن روابط ایران و آژانس نیست

به گزارش خبرنگار مهر، به موجب رای شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی موضوع فعالیت های ادعایی در خصوص برنامه هسته ای ایران (پی ام دی) مختومه شد. این امر موجب شد تا برخی از پایان یافتن بازرسی های آژانس در ایران سخن بگویند اما ماهیت توافق هسته ای و حتی پروتکل الحاقی به گونه ای است که امکان بازرسی های بیشتر از ایران وجود دارد. در همین رابطه برای تحلیل بهتر گزارش نهایی شورای حکام درباره ایران با «کلسی داونپورت» رئیس بخش کنترل سلاح (منع اشاعه) انجمن کنترل سلاح آمریکا به گفتگو نشستیم.

داونپورت از جمله کارشناسان آمریکایی است که در مورد پرونده هسته ای ایران و کره شمالی کار می کند. این کارشناس آمریکایی در پاسخ به این پرسش که وضعیت همکاری های آتی ایران و آژانس با توجه به در پیش بودن اجرای برجام چگونه خواهد بود؟ گفت: «شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۵ دسامبر به اتفاق آرا رای به پایان یافتن مباحث قبلی در مورد فعالیت هسته ای ایران داد. این شورا همچنین گامی مهم برای بازرسی از تاسیساتی که در آینده ممکن است موجب نگرانی شوند اتخاذ کرد.

وی افزود: تصمیم شورای حکام برای مختومه کردن مباحث قبلی بسیار جالب توجه بود. گزارش یوکیو آمانو مدیر کل  آژانس که در تاریخ دوم دسامبر منتشر شد تا حد زیادی با اطلاعات آمریکا و دیگر کشورها همخوانی داشت و علاوه بر آن به غیر از آمریکا بقیه کشورهای حاضر در گروه ۱+۵ که در شورای حکام آژانس نیز حضور دارند با پیش نویسی که در این رابطه پیش از تاریخ ۱۵ دسامبر آماده شده بود موافق بودند. اما تصویب این پیش نویس به این معنا نیست که روابط میان آژانس و ایران عادی شده است. مصوبه ۱۵ دسامبر بازرسی ها در مورد فعالیت های گذشته ایران را مختومه کرده و علاوه بر آن به قطعنامه های قبلی شورای حکام در مورد ایران را زمانی که تعهدات خود بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را کامل کند نیز خاتمه می دهد.

وی تصریح کرد: با این وجود آژانس به ارائه گزارش درباره اجرای توافق اتمی از سوی ایران بصورت هر سه ماه یکبار یعنی پیش از برگزاری نشست های فصلی شورای حکام ادامه می دهد و بر همین اساس نحوه اجرای توافق از سوی ایران یکی از محورهای بحث جلسات شورای حکام در ۱۰ سال آینده و یا تا زمانیکه که شورا به نتیجه گیری لازم برسد خواهد بود. در این مدت همچنین ایران تحت نظارت و بازرسی خواهد بود. این توافق مجوزهایی را برای بازرسی از اماکن اعلام نشده در صورتی که آژانس نگرانی هایی در مورد آنها داشته باشد فراهم می کند.

داونپورت در خصوص وضعیت همکاری های ایران و آژانس در سال های آتی نیز گفت: در طی ۱۰ سال آینده طبیعی است که آژانس نگرانی هایی در مورد فعالیت هسته ای و یا نحوه اجرایی برجام داشته باشد و همانطور که نماینده آژانس در شوررای حکام اعلام کرد گزارش این شورا مانع بازرسی های آژانس از تاسیسات ایران نمی شود.

وی افزود: بر اساس اسناد موجود ایران در گذشته فعالیت نظامی هسته ای نداشته اما بر اساس توافق ۱۴ جولای تهران قبول کرده که فعالیت های مشخصی را نیز انجام ندهد و اگر تهران این فعالیت های ممنوع را انجام بدهد دیگر نمی توان عنوان داشت که این اقدامات برای مقاصد صلح آمیز بوده و یا برای مقاصد نظامی.

مدیر بخش خلع سلاح انجمن کنترل سلاح آمریکا در پایان افزود: این نکته کلیدی است که آژانس و گروه ۱+۵ در مورد فعالیت های آتی ایران اطمینان داشته باشند. تحقیقات درباره فعالیت گذشته نباید به عنوان سابقه ای برای تایید فعالیت های آینده باشد. موافقت های جزئی نباید در مسیر آینده مشکلی ایجاد کنند. شورای حکام در گزارش ۱۵ دسامبر خود به نکته مشابهی اشاره کرده است. همکاری ایران با آژانس باید بصورت کامل و زمانبندی شده بوده و شامل دسترسی آژانس به مکان های مورد نظر باشد و با توجه به آنکه پرونده پی ام دی بسته شده آژانس و گروه ۱+۵ به سمت اجرای کامل توافق هسته ای ۱۴ جولای  پیش می روند.