ایران و روسیه از مشارکت و همگرایی بین المللی تا افق 10 میلیارد دلاری روابط اقتصادی

برای ایران و روسیه که بالاترین مزیت های نسبی همگرایی های سیاسی و راهبردی، مجاورت جغرافیایی، اشتراکات فرهنگی و تاریخی و توانمندی های جامعه اطلاعاتی، صنعتی، نفتی و گازی را دارند؛ سطح کنونی روابط تجاری و اقتصادی نمی تواند رضایت بخش باشد و بر اساس دیدگاههای دولت جمهوری اسلامی ایران و کاخ کرملین، باید به پویایی پرشتاب تری برسد.
با وجود اینکه دو کشور بالاترین و نزدیکترین روابط سیاسی و همکاری های فرهنگی را دارند، به دلیل نبود شناخت متقابل از توانمندی ها و نیازهای بازار هر کشور سبب شده است تا فقط بخش کوچکی از قابلیت های مناسبات بازرگانی ایران و روسیه و روابط تجاری دو کشور مورد بهره برداری قرار گیرد.
در چارچوب راهبرد ایرانی و روسی توسعه فراگیر روابط که از زمان مسوولیت دولت یازدهم در دستور کار مقامات مسوول و سفارت خانه های دو کشور در تهران و مسکو قرار گرفت و همچنین چندین دور مذاکرات مقامات بلندپایه بویژه دیدار حسن روحانی و ولادیمیر پوتین در اوفا پایتخت جمهوری باشقیرستان که تیرماه و در حاشیه نشست سران بریکس برگزار شد، روسای جمهوری ایران و روسیه بر گسترش فراگیر روابط تاکید کردند.

***سفر وزیر خارجه ایران به مسکو
سفر پیش روی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به مسکو و برنامه مذاکره با سرگئی لاوروف در چارچوب همین راهبرد مورد استقبال وزارت خارجه روسیه قرار گرفته که موضوعات زیادی را در دستور کار گفت وگوها اعلام کرده است.
در بیانیه وزارت خارجه روسیه به مناسبت اعلام رسمی برنامه مذاکرات دوشنبه (فردا) بین ظریف و لاوروف آمده است:
محورهای مهم مذاکرات در سفر وزیر خارجه ایران به مسکو توسعه همکاری ها با توجه به برنامه جامع اقدامات مشترک (برجام)، اوضاع سوریه و مسائل منطقه ای خواهد بود.
توافق وین و توسعه همکاری های دوجانبه، مسایل منطقه ای و بین المللی مهم و کلیدی از جمله حل و فصل بحران سوریه از دیگر محورهای این مذاکرات اعلام شده است.
وزارت امور خارجه روسیه با تاکید بر ادامه روند کنونی ارتقای روابط تهران و مسکو افزوده است: دیدار ظریف از مسکو در شرایطی که روابط دو کشور اخیرا گسترش یافته، بیانگر تفاهم عالی و نشانه عزم متقابل برای تقویت و تحکیم پیوندهای دوجانبه است و روابط با ایران به عنوان یکی از شرکای نزدیک روسیه در منطقه مبتنی بر دوستی و حسن همجواری دیرینه و اصول اعتماد متقابل و برابری است.
از سوی دیگر، بسته توافقنامه های موجود میان دو کشور امکان گسترش و تعمیق همکاری ها در عرصه های مختلف از بازرگانی و گردشگری گرفته تا گفت و گوهای بین مذاهب و امنیت منطقه ای را فراهم می کند تا دامنه روابط هر چه بیشتر ملت ها را به هم نزدیک کند.

***چشم انداز توسعه فراگیر روابط
همزمان با اهمیت توسعه روابط دوجانبه، اشتراکات و منافع دو کشور در ثبات و امنیت منطقه و لزوم حل مسائل کنونی در خاورمیانه سبب شده است مسکو و تهران مبارزه کارآمد با تروریسم و قاچاق مواد مخدر را در اولویت همکاری های منطقه ای و بین المللی خود قرار دهند.
از سوی دیگر همکاری های اقتصادی و صنعتی بین ایران و روسیه با توجه به مزیت های کاهش هزینه های حمل و نقلی به علت کوتاهی مسیر و استفاده از روش های گوناگون تجاری می تواند زمینه ساز رشد همکاری های دو کشور باشد.
تمایل روسیه به واردات محصولات کشاورزی و باغی و همچنین تولیدات شیلاتی از ایران با هدف کاهش وابستگی به غرب به علت تحریم های ضد روسی اتحادیه اروپا و آمریکا براساس پرونده اوکراین، از دیگر فرصت های پیش روی بخش خصوصی ایران است.
همزمان تعدد جمهوری های خودمختار با مزیت های سرمایه گذاری و مشارکت شرکت های ایرانی بویژه در بخش کشاورزی و راه اندازی صنایع کوچک و متوسط در این حوزه از دیگر بخش های مورد توجه همکاری های ایران و روسیه برای ارتقای کلی روابط بازرگانی است.
ایران و روسیه در حالی پایین ترین سطح روابط تجاری را در سال 92 تجربه کردند که فرصت های زیاد افزایش همکاری ها نادیده گرفته شد.
بر اساس بررسی ها، ارزش حجم مبادلات بازرگانی ایران و روسیه از حدود چهار میلیارد دلار در سال 92، به اندکی بیش از یک میلیارد دلار کاهش یافت.
ایران و روسیه برای خروج از وضع رکود روابط اقتصادی گذشته، در دو سال اخیر توافقنامه های مهمی را امضا کرده اند که مهمترین آن بین شرکت تولید و توسعه انرژی اتمی ایران و شرکت 'اتم استروی اکسپورت' برای احداث دو نیروگاه 1000 مگاواتی در بوشهر است که در سفر چندی پیش علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی به مسکو امضا شد.
طرف های ایرانی و روس همچنین پروتکل همکاری احداث هشت بلوک جدید نیروگاه هسته ای و سند همکاری در حوزه چرخه سوخت هسته ای را امضا کردند.
مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه بتازگی از روند رو به رشد مبادلات بازرگانی ایران و روسیه و قابلیت رسیدن به سطح 10 میلیارد دلار در سال خبر داد.
به گفته وی، ارزش مبادلات تجاری ایران و روسیه در سال 2014 با پنج درصد رشد نسبت به سال قبل از آن به رقم یک میلیارد و 700 میلیون دلار نزدیک شد.
سفیر ایران در روسیه افزود: ظرفیت مبادلات تجاری دو کشور بسیار بیش از این است و همچنان که اخیرا ویکتور میلینیکوف رئیس شورای تجاری روسیه - ایران اعلام کرد، اجرایی شدن توافقات یک سال گذشته با توجه به رفع تحریم های ایران، براحتی می تواند رقم مبادلات را در سال های آینده به 10 میلیارد دلار افزایش دهد.

*** مشارکت ایران و روسیه در امور منطقه ای
ایران و روسیه از زمان آغاز دخالت های چند کشور غربی عربی بویژه آمریکا در امور داخلی سوریه هشدار داده بودند که ادامه روند تحریک و افزایش درگیری ها سبب انسجام نیروهای تندرو تکفیری و مزدور می شود که با تسلیح آنان توسط کشورهای اردوگاه ضد سوری، منطقه را گرفتار آتش جنگ های داخلی می کنند.
تهران و مسکو همزمان با محکوم کردن اقدامات ضدامنیتی علیه سوریه، تدابیر لازم را برای جلوگیری از تسلط گروه تروریستی داعش بر مناطق مختلف این کشور و اجرای راهکارها و الگوهای سیاسی حل بحران مبتنی بر مذاکرات طرف های سوری بدون مداخله خارجی را پیشنهاد کردند که با وجود توجه جامعه جهانی به دلیل مخالفت کشورهای حامی تروریست ها اجرای آن متوقف ماند.
ادامه حمایت از تروریست ها سبب شد تا عراق نیز گرفتار داعش شود و پس از این مرحله ایران و روسیه با افزایش اقدامات دیپلماتیک روند تازه ای را برای پیگیری طرح های خود با هدف خشکاندن سرچشمه تروریسم تکفیری در سوریه آغاز کردند.
ظریف در سفر هفته گذشته خود به دمشق، آخرین شرایط و تحولات را با مقامات ارشد سوریه بویژه بشار اسد بررسی کرد و بنا به اعلام وزارت خارجه روسیه قرار است این موضوع فردا (دوشنبه) در مذاکرات مسکو توسط وزیران خارجه دو کشور بررسی شود.
همزمان با سفر ظریف به سوریه، سرگئی لاوروف همتای روسی وی نیز در چند دیدار با سران معارضان سوری تاکید کرد که درگیری های بی نتیجه اما خسارت بار نشان داده که راه حل بحران سوریه سیاسی است و پراگندگی دیدگاههای مخالفان مانع اصلی مذاکرات با دولت سوریه است که باید به این وضعیت پایان داده شود.
سفر ظریف به سوریه در این زمینه می تواند رهاوردهای مثبتی داشته باشد زیرا غرب و گروههای حامی تروریست های ضد سوری که تاکنون مخالف راهبرد گفت وگوهای سوری سوری بوده اند، در باره اقدامات جدید تهران و مسکو سکوت کرده و منتظر هستند.