تپه عصر مفرغ، از طرح‌های عمرانی در امان ماند

گمانه‌زنی محوطه «کلاته مستوفی» شهر بجنورد متعلق به عصر مفرغ جدید و عصر آهن قدیم برای تعیین عرصه و حریم و تهیه‌ی نقشه توپوگرافی با هدف حفاظت و جهت‌دهی به طرح‌های عمرانی منطقه انجام شد.

به گزارش ایسنا، افشین یزدانی - سرپرست هیأت گمانه‌زنی تعیین عرصه و حریم محوطه‌ی «کلاته مستوفی» شهر بجنورد - در این‌باره گفت: این تپه‌ تاریخی با در بر داشتن مواد ارزشمند مربوط به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد می‌تواند در پاسخگویی به مساله گسست یا تداوم فرهنگی بین عصر مفرغ و آهن در شمال شرق ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد، به همین دلیل تعیین عرصه و حریم برای این محوطه تاریخی کاری اساسی و ضروری به شمار می‌آید.

وی اظهار کرد: از سوی دیگر با توجه به اهمیت محوطه، احاطه شدن توسط محدوده طرح‌های مهمی چون محورهای ارتباطی بجنورد به استان گلستان، شهرک‌های صنعتی بجنورد و بیدک انجام عملیات گمانه‌زنی برای تعیین حریم، بررسی و حفاظت بهتر و روشن بودن محدوده‌های عرصه اثر برای تصمیم‌گیری درست و بهینه با هدف جهت‌دهی به طرح‌های در حال اجرای راهسازی ضروری به نظر می‌رسد.

این باستان‌شناس هدف از اجرای این طرح را تعیین محدوده عرصه و حریم حفاظتی اثر به وسیله گمانه زنی به همراه تهیه‌ نقشه توپوگرافی با مقیاس 500/1 و در نهایت پیاده‌سازی خطوط عرصه و حریم به همراه ضوابط حفاظتی مربوطه در چارچوب استاندارد نقشه‌های حرائم سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور اعلام کرد.

او مهمترین پرسش این طرح را سوال در مورد چگونگی و کیفیت گستره‌ی عرصه آثار دارای ارزش و اهمیت باستانی و فرهنگی تپه کلاته مستوفی دانست.

یزدانی ادامه داد: پرسش دیگر در رابطه با چگونگی حریم حفاطتی اثر و تبیین آن برای حفاظت بهینه و کارآمد از اثر در برابر فعالیت‌های عمرانی است که ممکن است در مناطق پیرامونی اثر به اجرا درآید.

سرپرست هیأت گمانه‌زنی تعیین عرصه و حریم محوطه «کلاته مستوفی» شهر بجنورد اضافه کرد: به جز بازدید گروه ثبت آثار تاریخی-فرهنگی و طبیعی خراسان شمالی همزمان با تدوین پرونده ثبتی اثر در سال 1386 که موفق به شناسایی و معرفی این محوطه‌ی نویافته شده تاکنون هیچگونه اقدام پژوهشی درباره این محوطه انجام نشده است.

او گفت: براساس نظر مسئول ثبت این تپه، با توجه به پراکندگی سفالینه‌های خاکستری-سیاه و نارنجی با فرم‌های شاخصه اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد مانند کاسه‌های دهانه باز، لبه به داخل برگشته و ظروف خاکستری سه پایه می‌توان این محوطه را در عصر مفرغ جدید و عصر آهن قدیم تاریخ‌گذاری کرد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، «تپه کلاته مستوفی» از شرق به غرب شیب ملایمی دارد و به تدریج از ارتفاع آن کاسته شده تا به پای دامنه تپه-ماهورهای دیگر و سپس گردنه بدرانلو می‌رسد. در عوض شیب دامنه شمالی تند است و به آبگیر نسبتا بزرگی منتهی می‌شود که در سال‌های قبل برای جلوگیری از وقوع سیلاب دهانۀ آن را با یک بند خاکی سد کرده‌اند. بخشی از آب حاصل از بارندگی از سمت کوه‌ها و تپه ماهورهای شمال تپه به سوی این آبگیر جریان می‌یابد. راه اصلی بجنورد به گرگان از فاصله حدود 150 متری جنوب تپه می‌گذرد. در بخش‌های مختلف محوطه گودالهای حفاری قاچاق دیده می‌شود که بررسی برش‌های این گودال‌ها در دامنه جنوبی نشانه‌هایی از لایه‌های دوره باستان در اختیار می‌گذارد. بر این اساس به نظر می‌رسد استقرار در این تپه بر روی یک پشته کوتاه صخره‌ای شکل گرفته است.

همچنین به دلیل وجود نداشتن نام محلی و از سوی دیگر همجواری آن با کلاته مستوفی بجنورد دکتر علی وحدتی، باستان‌شناس و تهیه کننده‌ی پرونده‌ی ثبتی آن در سال 1386 آن را تپه «کلاته مستوفی» معرفی کرد.

انتهای پیام