موسیقی، مرهمی برای زخم‌های جنگ

«لوریس هویان» یادداشتی درباره‌ی شرایط ارکستر سمفونیک ملی عراق بعد از جنگ و رهبر این ارکستر (کریم وصفی) منتشر کرد.

این رهبر ارکستر و استاد دانشگاه در یادداشتی که در اختیار بخش موسیقی ایسنا قرار داده، آورده است: پس از بمباران منطقه‌ی سکونتش، کنار فاجعه، نزدیک خرابه‌ها نشسته به نواختن ویلنسل؛ بی‌اعتنا به مرگ یا شاید حتی خود زندگی. این را کریم وصفی گفته، رهبر تنها ارکستر عراق. اکونومیست چند هفته‌ی گذشته، شماره‌ی شانزدهم ماه می را ورق می‌زدم که چشمم به یادداشتی کوتاه درباره‌ی ارکستر سمفونیک ملی عراق افتاد و دریغم آمد که دوستداران فرهنگ کشورمان درباره‌اش نخوانند.

این پاسداشت فرهنگ، در شهری که ماهانه صدها انسان، قربانی انفجارهایش هستند، امید و انگیزه‌ای برای زندگی، به هر انسان، دور یا نزدیک می‌دهد. کریم وصفی نه‌تنها بر ویرانه‌های پس از بمباران، که اجراهایی بداهه برای نیروهای نظامی عراق، بیماران بیمارستان‌های روانی، رهگذران بازارها، سالمندان و یتیم‌ها داشته است. او در حال حاضر، مدیریت و رهبری ارکستر سمفونیک ملی عراق را عهده‌دار است. آنچه برایم زیباست، تلاش این مرد در حفظ ارکسترش است. اجراهایی که حتی با بیم تمام حوادث احتمالی، یعنی انفجارها و خونریزی‌ها، جمعیت قابل توجهی را هربار به سالن تئاتر ملی بغداد می‌کشاند.

شاید برای شما هم قابل تأمل باشد که به دلایل امنیتی، اجراهای تنها ارکستر عراق، باید پیش از غروب آفتاب تمام شوند تا خطری شرکت‌کنندگان برنامه را تهدید نکند و با این حال، وقتی نوازندگان در آغاز برنامه دست به کوک سازهای خود می‌برند، معمولا دوسوم از 1200 صندلی رنگ و رورفته‌ی این سالن پر شده است؛ یعنی 800 صندلی.

طبق یادداشت اکونومیست، در اوج کشمکش و خونریزی‌های عراق، هشت سال قبل، زمان و مکان اجراهای این ارکستر، افشا نمی‌شد تا مبادا خطری جان نوازندگان و مخاطبان برنامه را تهدید کند و حالا حتی در این روزهای پرالتهاب، همین‌ که ارکستر سمفونیک ملی عراق می‌تواند زمان و مکان اجراهای خود را اعلام و حتی برای این اجراها تبلیغ کند، خود کامیابی بزرگی برای این ارکستر پرامید است، حتی اگر با دشواری‌های بسیار، به حال تقلا باشد.

برای مثال، تفرقه‌های نژادی اعضای ارکستر، یکی از این دشواری‌ها است که سبب شده در جلسات تمرین، گاه نوازندگان ارکستر، حاضر به نشستن کنار برخی دیگر از اعضا نباشند و جای‌شان را تغییر دهند! هشت سال قبل، اجراهای بی‌نام و نشان ارکستر سمفونیک ملی عراق در سایه‌ی وحشت از بمباران، دهان به دهان و از طریق اینترنت و رسانه‌های اجتماعی خبررسانی می‌شد و با این حال، جمعیت قابل توجهی در این برنامه‌ها شرکت می‌کرد.

به روایت اکونومیست، کشوری همچون عراق، با ثروت نفت، به یقین، بودجه‌ی حمایت از دست کم یک ارکستر را دارد؛ اما جدای از ناآرامی‌ها، سیستم بروکراتیک و ناکارآمد اقتصادی عراق، مجال حمایت از این ارکستر دولتی را نداده است. برای مثال، آقای وصفی هنوز حق‌الزحمه‌ی هشت ماه اخیر خود را دریافت نکرده و به برخی از نوازندگان ارکستر او، ماهانه کمتر از 300 دلار پرداخت شده است. پیش‌تر به این ارکستر، وعده‌ی ساخت یک سالن اپرا در عراق داده شد و بنا بود بانک‌های عراق، حامیان این اقدام فرهنگی شوند؛ ولی طبق یادداشت اکونومیست، شرکت ساختمانی ترکیه‌ای مسوول ساخت این سالن، دو سال قبل، کار را رها کرده و قرارداد ساخت، مسکوت مانده است.

با همه‌ی این مصائب، کریم وصفی دل به یأس نسپرده است. در شب سال جدید میلادی، همین امسال، سازش را برداشته و رفته در میدان‌گاهی شلوغ در بغداد برای رهگذران، بداهه نواخته و اتومبیل‌ها برای رهبر ارکستر سمفونیک ملی عراق، به احترام و تشویق، بوق شادمانی نواخته‌اند. اکونومیست، مطلبش را با جمله‌ای از کریم وصفی تمام کرده: «ایده‌ی من این است که زندگی، بسیار بداهه است و به قدر کافی، غافلگیرمان می‌کند».

انتهای پیام