رونمایی از کتاب کسی که واژه «یارانه» را ساخت

کتاب پنج‌جلدی "فرهنگ –دانشنامه کارا" با حضور بهاء الدین خرمشاهی نویسنده اثر، کامران فانی نویسنده و مترجم، نصرالله پورجوادی، استاد فلسفه و سیامک عاقلی نویسنده و ناشر، دوشنبه چهارم خرداد در فرهنگسرای ارسباران رونمایی شد.

به گزارش ایسنا، کامران فانی در ابتدای این مراسم در بیان معنای فرهنگ‌نامه گفت: یکی از رویدادهای فرهنگی در دنیای امروز کتاب‌های مرجع هستند که پاسخگوی مخاطبان زیادی در حوزه‌های مختلف هستند.

او افزود: جامعه‌ای که پرسشگر باشد، در جست‌وجوی پاسخ سوالاتش است و اولین بار هندی‌ها روی واژه‌نامه اسم فرهنگ گذاشتند و معتقد بودند کسی که با واژه‌های فارسی آشنا شود، شخص بافرهنگی خواهد بود و پس از آن لغت‌نامه‌ها و فرهنگ‌نامه جای خود را یافتند.

فانی تاکید کرد: دیکشنری به معنای لغت‌نامه است و از دیکشن به معنای نحوه بیان و شیوایی کلام است و کسانی که دارای این خصیصه باشند، می‌توانند بر دیگران تسلط پیدا کنند. پس در زبان‌های اروپایی این لغت در همه جا یکسان است و با لغت دیکتاتوری و دیکته کردن هم به کار می‌رود.

وی درباره دایره‌المعارف توضیح داد: لغت دایره‌المعارف جدید است و به معنای "مجموعه دانش بشری" است و لغت دانشنامه لغتی قدیمی است که ابن سینا آن را ساخته است و در نهایت جامعه‌ای که پرسش‌گر باشد به این منابع و فرهنگ‌نامه‌ها نیاز دارد تا به جواب پرسش‌هایش برسد.

همچنین نصرالله پورجوادی با اشاره به تجربیاتش به عنوان مدیر مرکز نشر دانشگاهی اظهار کرد: یکی از فعالیت‌های شکل‌گرفته بعد از انقلاب اسلامی تالیف همین کتاب‌های مرجع و خصوصا لغت‌نامه‌ها و دانشنامه‌ها بود و بخشی از فعالیت‌های ما هم در مرکز نشر دانشگاهی تحقیق در زمینه واژه‌ها، اصطلاحات و لغات علمی بود که به عنوان نیازهای مهم به شمار می‌آمد.

وی افزود: کار مرکز نشر دانشگاهی قدم اولی بود که در این زمینه برداشته شد. اما از سویی دیگر باید دید چرا کسانی همچون آقای حق‌شناس یا آقای خرمشاهی به دنبال دیکشنری‌های دیگر رفتند.

او در ادامه گفت: زبان یک کار ثابت نیست که یکسری لغات داشته باشید و یکسری واژه مقابل آن‌ها بگذارید، زبان مدام در حال تغییر بوده و نوشتن یک دیکشنری به معنای این نیست که نیازی به تکرار آن نباشد بلکه باید بدانیم ذخایر زبان فوق العاده وسیع هستند و ما هنوز در زبان فارسی نتوانسته‌ایم معادل‌ها را پیدا کردیم. آقای خرمشاهی، هم این اطلاعات را داشتند و هم جزو معدود کسانی بودند که ذوق ساختن بعضی از معادل‌ها را دارند و فکر می‌کنم کلمه "یارانه" را هم ایشان ساخته‌اند.

بهاءالدین خرمشاهی نیز در رونمایی از مجموعه پنج‌جلدی "فرهنگ – دانشنامه کارا" در بیان ویژگی‌های این فرهنگ‌نامه اظهار کرد: فرق این دانشنامه با هرآنچه تا امروز دیده‌اید در داشتن پدیده‌ای نو به نام فرهنگستان است که من هم گاهی به عنوان مشاور و واژه‌گزین در جمع آن‌ها حاضر می‌شدم.

این نویسنده و مترجم در ادامه بیان کرد: اولین جایی که به فارسی و زبان فارسی فکر کرد فرهنگستان دوم زبان فارسی بود. فرهنگستان اول در سال 1314 تاسیس شد که به وقفه خورد و جنگ در گرفت و بعد تا اواخر این دهه فرهنگستان دوم تاسیس شد و دکتر خانلری و دکتر صادق کیا آن را هدایت می کردند و البته آن کار هم چندان پایدار نبود تا اینکه فرهنگستان سوم راه‌اندازی شد و قریب به 50 هزار واژه انتخاب کرد.

خرمشاهی یادآور شد: از جایی که واژه‌های فرهنگستان خیلی تخصصی می شد، چهار جلد اول را به صورت عمومی کار کردیم و جلد پنجم به واژه‌های تخصصی فرهنگستان اختصاص یافت.

او در پایان صحبت‌هایش گفت: من زبان را به آن شیوه خوانده بودم که بتوانم کتاب بخوانم، مترجم بودن به من یاری رساند که معادل پیدا کنم، من این ممارست را داشتم اما زبان‌شناس بودن هم به این مهم کمک می‌رساند.

در ادامه سیامک عاقلی، نویسنده و مدیر نشر گفتار، درباره کاهش مطالعه و روزآمدرسانی فرهنگ‌ها و چاپ دیجیتالی و توجه مخاطبان به اینترنت گفت: باید بدانیم آیا اینترنت رقیب جدی کتاب است و باعث شده کتاب جایگاه خود را ازدست بدهد؟

این سوالی است که جای بررسی دارد و پاسخش خود را در آینده نشان می‌دهد. باید دانست هیچ کار بزرگی بدون اشتیاق حاصل نمی‌شود البته به همراه دانش مورد نیاز.

او خاطرنشان کرد: ما انسان‌ها با فرهنگ زنده‌ایم. استاد خرمشاهی اشتیاق وافر در کارگروهی دارد و با صبوری مجموعه ارزشمندی به گنجینه زبان فارسی اهدا کرد.

در این مراسم که صالح رامسری مدیر انتشارات معین و بذرایی ویراستار این مجموعه حضور داشتند، "دانشنامه – فرهنگ کارا" رونمایی شد.

انتهای پیام