یارکشی نفتی عربستان برای عدم توافق هسته‌ای ایران

اجلاس اوپك برگزار شد و خروجی این جلسه٬ ثابت ماندن میزان تولید كشورهای عضو بود؛ امری كه عربستان به شدت دنبال آن بود و در مقابل٬ ایران و ونزوئلا به همراه 6 كشور دیگر طرفدار كاهش تولید بودند.

به گزارش ایلنا و به نقل از رویترز٬ "ایگور سچین" مدیر شركت نفتی "روسنفت"٬ احتمال رسیدن نفت به زیر 60 دلار را بعید ندانسته بود اما اعلام کرده بود این امر موقتی است و با شروع سرما دوباره قیمت‌ها بالا خواهد رفت. تغییرات قیمت نفت عاملی بود تا روس‌ها در پی تشکیل شورایی برای تعیین قیمت نفت باشند.

"سچین"٬ این دوست دوران كودكی پوتین با ابراز نگرانی از قیمت‌ها٬ پیشنهاد داد برای كنترل قیمت‌ها در بازار٬ شورایی تشكیل شود.

بعد از اجلاس اوپک٬ پیشنهاد تشكیل شورای نفتی از سوی روسیه٬ برگ برنده عربستان برای نزدیک شدن به نقشه ابتدایی اعراب حاشیه خلیج فارس برای همکاری کشورهای غیرعضو در اوپک بود تا در پی این حضور٬ کشورهای غیرعضو اوپک وادار به کاهش تولید نفت خود شوند عربستان همچنان با صادرات خود٬ تاثیر بسیاری در قیمت‌گذاری نفت داشته باشد.

نمایندگان روسیه و مكزیك به عنوان کشورهای غیرعضو٬ در حاشیه اجلاس سعی داشتند به كشورهای عضو اوپك این اطمینان را بدهند كه در صورت كاهش تولید نفت٬ در كنار كشورهای عضو خواهند بودند. با اینهمه عربستان برای پیشبرد سیاست‌های نفتی خود به این کشورها اعتماد کرد تا صحبت‌های وزیر نفت عربستان و سیاست اتخاذی این کشور در مسیر از پیش تعیین شده همچنان ادامه داشته باشد.

عربستان؛ قیمت نفت؛ اهداف سیاسی؛ اهداف اقتصادی

روزنامه الشرق‌الاوسط مشروح مذاكرات را در حالی منتشر كرد که مطابق این گزارش٬ علت اصلی مخالفت عربستان با كاهش تولید٬ عدم همکاری كشورهای غیرعضو اعلام شد که بر این اساس طبق نظر مقامات عرب فشار كاهش صادرات به ضرر کشورهای عضو خواهد بود و در مقابل سود آن به جیب كشورهای دیگر خواهد رفت.

اما سوال اصلی این است كه آیا هدف واقعی عربستان در مورد قیمت نفت٬ همكاری نكردن تمام كشورهای نفتی است یا اهداف سیاسی هم در آن دخیل است.

حسن‌تاش كارشناس انرژی بر این باور است عربستان با هماهنگی آمریكا اقدام به پایین نگاه داشتن قیمت نفت كرده است و هدف از این كار٬ فشار به ایران و روسیه در پرونده‌های هسته‌ای و بحران اوكراین است. هرچند این اولین بار نیست عربستان از این حربه برای پیشبرد سیاست‌های خویش استفاده می‌كند.

با مرور اتفاقات اخیر این امر كاملا مشهود است كه سیاست‌های آمریكا كه توسط عربستان در حال انجام است كاملا اثر گذاری خود را داشته است. سیاست‌هایی که در مورد ایران و روسیه با رفتاری متفاوت پیگیری می‌شود:

تلاش برای فاصله گرفتن روسیه از ایران

روسیه منزوی بهترین گزینه برای آمریكا است. روسیه‌ای که به دنبال ماجراجویی در اوكراین نمی‌رود و بین انتخاب بازار 4 میلیاردی ایران و 50 میلیاردی غرب٬ مشخصا غرب را انتخاب کند.

طبیعی است پایین ماندن قیمت نفت و کاهش قدرت روسیه٬ عاملی است تا فاصله میان روسیه و ایران را علیرغم مرزها و اهداف مشترک کاهش دهد بنابراین نقش عربستان پایین در ماندن قیمت نفت خواهد توانست روسیه را در تردید انتخاب ایران یا غرب نگاه دارد. کما آنکه الكسی مشكوف معاون وزیر خارجه روسیه٬ از اروپا و آمریكا خواسته تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه را لغو كنند تا این كشور از انجام عمل متقابل خودداری كند. این درحالی‌ست كه تهدیدهای دو طرف و تحریم‌های اعمال شده ثابت كرده است تا کنون روس‌ها بیشترین ضرر را دیده‌اند.

«آنتون سیلوانف» وزیر دارایی روسیه اخیرا اعلام کرد کاهش قیمت نفت و تحریم‌های غرب چیزی حدود 40-130 میلیارد دلار در سال و معادل 7 درصد اقتصاد روسیه٬ برای این کشور هزینه دارد؛ اتفاقی که مطلوب آمریكا است.

استفاده از نفت و لابی برای کاهش نفوذ ایران

تحریم‌های اعمال شده در چند سال اخیر به خوبی بر جامعه ایران تاثیر خود را گذاشته است و همین امر سبب شده بود سال آخر ریاست محمود احمدی نژاد بر دولت٬ تولید نفت ایران به زیر 900هزار بشكه در روز برسد. در حالی كه برای همین مقدار هم مشتری نبود و اگر خریداری هم بود٬ پولی پرداخت نمی‌كرد و کالا وارد می‌شد یا کشتی‌های ایرانی روی آب تا زمان فروش رفتن نفت سرگردان بودند.

با تغییر سیاست‌های تهران و اتخاذ سیاست تعامل با دنیا٬ وضعیت تولید و فروش نفت اندكی بهتر شد و تحركاتی در اقتصاد صورت گرفت اما شاید بدترین اتفاق برای این اقتصاد وابسته به نفت٬ كاهش 30 درصدی طلای سیاه بود؛ اتفاقی که جلسه زودهنگام اوپک به خاطر آن برگزار شد.

از سوی دیگر تاثیرات كمبود منابع مالی در سیاست‌های خارجی ایران كاملا اثرگذار است و شاید تاثیر ایران در عراق، یمن، سوریه و افغانستان کم کند. همچنین آمریكا را برای حل معادلات منطقه به سمت ایران نکشاند؛ اتفاقی که مطلوب عربستان است.

اهمیت دور آخر مذاكرات هسته‌ای برای ایران همین‌جا مشخص می شود. در هیچ دور از مذاكرات٬ وزیر خارجه عربستان ورود نکرده بود اما این بار به دلیل موضوع حوزه نفوذ این كشور در خاورمیانه٬ وزیرخارجه عربستان به دیدار جان کری رفت تا هم پیروزی‌های اخیر سپاه قدس را به یاد وزیر خارجه آمریکا بیاورد و هم او را از روند قدرت‌گیری ایران در خاورمیانه بهراساند.

با توجه به تمدید 7ماهه مذاكرات و سایه خطر ایران برای عربستان٬ كاهش قدرت اقتصادی ایران و متعاقب آن ضعف ایران در سیاست خارجی اولویت نخست عربستان است.

گــزارش: بسیم لاله