داعش بهانه سودجویی های دوباره آمریکا در عراق

خبرگزاری فرانسه نوزدهم مرداد گزارش کرد: «باراک اوباما» رییس جمهوری آمریکا، طی هفته جاری مجوز حمله هوایی آمریکا در عراق را صادر کرد که بخشی از اهداف آن رفع محاصره ارتفاعات «سنجار» است که گروه تروریستی «دولت اسلامی عراق و شام» (داعش) در گوشه و کنار آن به سر می برند و هزاران پناهنده غیر نظامی از اقلیت مذهبی ایزیدی را به مرگ تهدید کرده اند.

از هفدهم مرداد، جنگنده های هوایی و همچنین هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی چندین بار مواضع و توپخانه های گروه بعثی- تروریستی داعش را هدف قرار داده اند.

همچنین از هواپیماهای آمریکایی برای هزاران نفر از ایزدی های سرگردان در ارتفاعات سنجار که از یک هفته پیش به سبب یورش داعش از خانه های خود فرار کرده اند، مواد غذایی و آب پرتاب شد.

اوباما تازه ترین مداخله نظامی واشنگتن در عراق را یک «طرح بلندمدت» برای از میان برداشتن تهدیدکنندگان امنیت شهروندان آمریکایی و کمک رسانی به غیرنظامیان و اقلیت های محاصره شده توصیف کرده بود.

واشنگتن در شهر «اربیل» کردستان، سرکنسولگری دارد و مشاوران نظامی آمریکایی در آنجا مستقرند.

تروریست های داعش از پانزدهم خرداد، بخش هایی از شمال عراق را به تصرف خود درآورده و این کشور را به تجزیه تهدید کرده اند. این گروه در پیشروی های خود در شمال و مرکز عراق، مرتکب جنایت های بی پیشینه ای شده است.

آمریکا پس از ماه ها حضور گسترده داعش در مناطقی از عراق و با وجود تاکید مداوم بغداد بر لزوم مشارکت واشنگتن در مبارزه با تروریسم و انتقاد از کاخ سفید به سبب پایبند نبودن به تعهدات خود، در برهه کنونی حمله به این گروه را در دستور کار قرار داده؛ حمله ای که پرسش های بسیاری را درباره چرایی و دلایل آن در ذهن تحلیلگران ایجاد کرده است.

** منافع آمریکا؛ تعیین کننده سمت و سوی تحرک این کشور

به نظر می رسد در خطر افتادن منافع آمریکا در منطقه برجسته ترین دلیلی است که واشنگتن را برای جلوگیری از قدرت یابی گروه دهشت افکن داعش در عراق به تحرک واداشت.

در این پیوند، روزنامه «العرب» چاپ لندن هجدهم مرداد نوشت: در حالی که برخی تصمیم دولت آمریکا برای حمله هوایی در عراق را تایید و از آن استقبال کرده اند، عده ای دیگر بر این باورند که تصمیم دیرهنگام آمریکا برای نبرد با دهشت افکنان فقط تلاشی از سوی واشنگتن برای خاموش کردن آتش گروه داعش است که منافع آمریکا را در معرض خطر قرار داده است.

«هانی خلاف» معاون وزیر امورخارجه پیشین مصر در امور کشورهای عربی، در گفت و گو با این روزنامه تاکید کرد «باید از 2 زاویه به تصمیم آمریکا در بمباران مواضع داعش در عراق نگاه کرد؛ یکی تعهدات آمریکا درباره عراق و دیگری منافع راهبردی این کشور که سمت و سوی تحرک آمریکا در منطقه را مشخص می کند».

به نوشته روزنامه العرب، ناظران بر این باورند که تغییر موضع آمریکا درباره پدیده داعش از دایره تاکتیک های واشنگتن بیرون نیست که نخست به آتش دامن می زند و سپس برای فرونشاندن آن تلاش می کند.

آمریکا که با یورش به بغداد در سال 1382 و از هم گسستن نهادها و ارتش این کشور زمینه رشد افراط گرایی (تندروی) در عراق را فراهم کرد، اکنون هم برای حفظ منافع خود در منطقه تلاش می کند پس از ماه ها تاخت و تاز داعش در سوریه و عراق از قدرت یابی بیشتر این گروه جلوگیری کند.

در این پیوند، «عمار علی حسن» نویسنده مصری و کارشناس در تاریخ گروه های اسلامی، در گفت و گو با روزنامه العرب بر این باور است که آمریکا عراق را ویران کرد و هم اکنون ادعای پشتیبانی از این کشور را دارد.

وی افزود: بدون تاکید بر این مساله که آمریکا مسوول اصلی فروپاشی اوضاع عراق، نهادها و ارتش این کشور است، نمی توان تصمیم آن برای بمباران مواضع داعش را تحلیل کرد.

این تحلیلگر مصری گفت: همگان می دانند آمریکا همه مولفه های قدرت دولت عراق را از هم پاشید و این کشور را به لقمه لذیذی برای تروریست ها تبدیل کرد و اکنون هم اجازه داد وحشی گری های این گروه به شکل وحشتناک گسترش یابد.

به باور او، موضع گیری آمریکا علیه داعش پس از آن صورت گرفت که روشن شد این گروه به اشغال کویت چشم طمع دوخته است.

همچنین روزنامه «تایمز» انگلیس هجدهم مرداد نوشت: رییس جمهوری آمریکا برای بکارگیری زور در عراق درنگ کرد و سیاست وی به رشد تندروها منجر شد.

به نوشته این روزنامه، گروه بعثی- تروریستی داعش به سبب سهل انگاری غرب قدرت یافته است؛ زیرا واشنگتن در برقراری توافق با دولت عراق با شکست روبرو شد و برای ایجاد فضای مناسب سیاسی در این کشور که از رشد گروه های تندرو مانند داعش جلوگیری کند، ناتوان بود.

** تلاش آمریکا برای جبران شکست خود در عراق

بجز نگاه منفعت محورانه آمریکا به عراق، یک عامل دیگر را نیز می توان در نظر گرفت و آن، تلاش این کشور برای جبران ناکامی های خود در عراق است.

تا اندازه زیادی بر سر این مساله اتفاق نظر وجود دارد که آمریکا در حمله به عراق با شکست روبرو و سرانجام مجبور شد در سال 1390 سربازان خود را از این کشور بیرون بکشد و اکنون برای جبران شکست خود تحرک گروه داعش در عراق را بهانه بازگشت دوباره قرار داده است.

در این پیوند، روزنامه «دیلی تلگراف» انگلیس هفدهم مرداد در سرمقاله خود نوشت: غرب مصیبت های مردم عراق را نادیده می گیرد و همچنان درباره کشتارها در این کشور سکوت می کند.

به نوشته این روزنامه، یکی از علت های کم کاری غرب درباره رخدادهای عراق این است که کشورهای غربی نمی خواهند بار دیگر پرونده عراق را باز کنند؛ چرا که پیش از این در عراق زیان های انسانی و سیاسی فراوانی را متحمل شده اند.

با این همه، روزنامه «الاخبار» لبنان هجدهم مرداد نوشت: واشنگتن خود را برای بازگشت به عراق آماده می کند و تاریخ بار دیگر در حال تکرار شدن است. رییس جمهوری آمریکا تغییر کرد و با این تغییر، بهانه ها هم تغییر یافت. این بار گروه بعثی- تروریستی داعش با پیشروی در اقلیم کردستان عراق بهانه را به دست واشنگتن داده است تا بار دیگر به این کشور برگردد.

بر این پایه می توان گفت آنچه درباره نگاه آمریکا به مسائل عراق و بحث تروریسم جلب توجه می کند، معیارهای دوگانه آمریکا در برخورد با پدیده تروریسم و بحران های منطقه ای است.

** دورویی آمریکا در مبارزه با دهشت افکنی

سیاست دوگانه آمریکا در برخورد با مساله تروریسم همواره با انتقاد کشورهای منطقه و رهبران جهان روبرو بوده است.

مدت ها ماشین آدم کشی گروه بعثی- تروریستی داعش در عراق سرگرم کشتار شیعه و سنی بود، اما آمریکا پس از آن واکنش نشان داد که تروریست ها در حوزه کردستان پیشروی هایی داشتند و به مسیحیان و سپس ایزدی ها متعرض شدند.

آمریکا ادعا می کند یکی از دلایل ورود به عرصه درگیری های نظامی در عراق، رهایی اقلیت ها از دست داعش بوده است. این در حالی است که کشتار مسلمانان در شهرهای گوناگون برای واشنگتن هیچ اهمیت ویژه ای نداشت.

سکوت آمریکا در قبال جنایت تروریست ها در سوریه هم نشان می دهد این کشور همواره در مبارزه با دهشت افکنی، دورویی و نفاق را در پیش گرفته و حقوق بشر را به دلخواه خود تعریف کرده است.

در این پیوند، «رابرت فیسک» گزارشگر بنام روزنامه «ایندیپندنت» انگلیس، هجدهم مرداد در گزارشی با عنوان «آمریکا برای رهایی اقلیت های محدود و نه مسلمانان در عراق وارد عمل شد»، نوشت: آمریکا هنگامی که گروه داعش در عراق به فرماندهی «ابوبکر بغدادی» کشتار می کرد، هیچ تحرکی از خود نشان نداد، اما هم اکنون برای رهایی مسیحیان و ایزدی ها به تکاپو افتاده است.

به نوشته فیسک، دورویی و نفاق آمریکا در این باره «شوک برانگیز» است.

وی افزود: آمریکا از سلفی های همپیمان خود (در عربستان) که اموال زیادی را برای گروه های تندرو در عراق و سوریه جمع آوری می کنند، سخن نمی گوید.

از این رو، کوتاهی آمریکا در جلوگیری از پیشروی منطقه به منطقه داعش تا پیش از این و دستور تازه اوباما برای حمله هوایی به مواضع این گروه، تاییدکننده بهانه جویی ها و منفعت طلبی های آمریکا در خلال هر واکنش به تحولات خاورمیانه است تا پایبندی به هر پیمانی با دولت های منطقه یا پشتیبانی از حقوق اقلیت ها و جلوگیری از بروز فجایع انسانی.

از مهدی جوکار و اصغر یوسفی -گروه تحقیق و تفسیر خبر

پژوهشم**9278**م.ج**1961**1358