آمریکا "عربستان هسته ای" را در صورت حل مسأله هسته ای ایران تحمل نمی کند/واشنگتن نگران نقش ریاض در سوریه

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: بروس ریدل کارشناس موسسه بروکینز آمریکا و تحلیلگر سابق سیا با اشاره به سرعت تولید بمب اتمی که 2 تا 3 برابر سرعت تولید بمب توسط هند رقیب منطقه ای پاکستان است از احتمال توافق پشت پرده بین عربستان و پاکستان که مشترکات ایدئولوژیک زیادی هم دارند مبنی بر تعهد پاکستان به تامین بمب اتمی عربستان خبر داده است، که می تواند بخشی از اهداف سعودی ها از نزدیک شدن به پاکستان را نمایان کند.

همچنین نجم الدین شیخ وزیر خارجه اسبق پاکستان درباره اهمیت دیدارهای اخیر مقامات سعودی از پاکستان معتقد است: این دیدارها اهمیت فراوانی دارند. سعودی ها بعد از مدت ها به پاکستان آمده اند آنها همیشه می گویند روابط با پاکستان برایشان اهمیت زیادی دارد و آنها در مواقع سختی پاکستان را خط دوم دفاع خود می دانند.

بر این اساس بررسی نقش عربستان سعودی در سوریه و تحرکات این کشور در نزدیکی به پاکستان را در گفتگو با دکتر افشین شاهی در میان گذاشتیم که در ادامه از نظر می گذرد. افشین شاهی استاد روابط بین الملل و سیاست خاورمیانه دانشگاه بردفورد انگلستان و استاد پیشین دانشگاه اکستر و دانش آموخته دانشگاه دورهام است.

 خبرگزاری مهر- سرویس بین الملل: نقش عربستان سعودی در گسترش تروریسم چقدر در راستای سیاست های آمریکا در منطقه است؟

شاهی: بر کسی پوشیده نیست که روابط آمریکا و عربستان اخیرا با مشکلاتی مواجه شده است و واقعیت این است که روابط عربستان سعودی و آمریکا در حال حاضر در حال گذار به مرحله ای جدید است. سیاست های آمریکا در قبال سوریه و احتمال نزدیک شدن واشنگتن به تهران دلسردی، نگرانی و خشم ریاض را برانگیخته است.  وضعیت به وجود آمده فعلی عربستان سعودی را واداشته که نارضایتی خود از عملکرد شریک استراتژیک سنتی خود یعنی آمریکا را به نمایش گذارد. یقینا همه ما می دانیم که واشنگتن حامی و طرفدار بشار اسد نیست اما در عین حال نگران سیاست های عربستان در قبال سوریه است. آمریکا نمی تواند کشوری شکست خورده و تقسیم شده بین گروه های مختلف اسلام گرا را در نزدیکی مرزهای اسرائیل تحمل کند و به همین دلیل آمریکا نمی تواند قدرت گرفتن گروه های فراملیتی جهادی مورد حمایت سعودی ها در درون سوریه را تائید کند. در آغاز بحران سوریه به نظر می رسید که آمریکا نگران سیاست سعودی ها در سوریه نیست و نسبت به آن بی تفاوت است اما با شدت گرفتن درگیری ها در این کشور نگرانی های آمریکا درباره نقش نیروهای مورد حمایت سعودی ها و نقش احتمالی آنها در آینده سوریه شروع شد. بدون شک، قسمت قابل توجهی از سیاست های خارجی ریاض در راستای سیاست های واشنگتن در منطقه نیست و این اختلاف منافع اتحاد استراتژیک  50 ساله آمریکا و عربستان سعودی را به خطر انداخته است و رابطه آنها در چند دهه گذشته هیچگاه چنین اصطکاکی را تجربه نکرده است.

- در صورتیکه پاکستان به عربستان بمب اتمی بدهد واکنش آمریکا چه خواهد بود؟

- این مسئله تا حدی بستگی به سرنوشت مذاکرات جاری بین ایران و گروه 1+5 دارد. اگر تهران با غرب به یک راه حل دیپلماتیک برسد احتمال اینکه آمریکا، عربستان هسته ای را تحمل کند کم است . به هرحال اگر مسئله هسته ای ایران حل نشود و شک و تردید رقبای منطقه ای ایران در ماهیت تسلیحاتی این برنامه رفع نشود، راه برای یک رقابت هسته ای در منطقه هموار خواهد شد. در این صورت شرایط خطرناکی در منطقه به وجود خواهد آمد که در آن عربستان سعودی می تواند تلاش جهت دسترسی به سلاح هسته ای را توجیه کند حتی اگر با مخالفت نمایشی اولیه آمریکا مواجه شود. بنا به دلایل استراتژیک آشکاری، آمریکا علاقمند به وجود یک مسابقه تسلیحاتی هسته ای در خاورمیانه نیست. اگر آمریکا درباره برنامه هسته ای ایران اطمینان حاصل کند در این صورت دیگر بازیگران منطقه ای مثل عربستان سعودی باید از رویاهای هسته خود منصرف شوند.

- آیا می توان دلیل تلاش عربستان برای نزدیک شدن به پاکستان را ناشی از شکست شورای همکاری خلیج فارس در رسیدن به اهدافش به ویژه در رسیدن به اهداف امنیتی دید که ناشی از مخالفت عمان و قطر با سیطره عربستان بر این شورا است؟

تلاش عربستان برای نزدیک شدن به دیگر بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در راستای پر کردن شکاف های امنیتی، لزوما ارتباطی با شورای همکاری خلیج فارس ندارد. این شورا هیچ وقت یک نهاد منسجم و هماهنگ نبوده است. با وجود اینکه اکثر کشورهای عضو این شورا، تهران را یک چالش امنیتی عمده برای خودشان در منطقه فرض می کنند اما این کشورها در بین خودشان رقابت های زیادی دارند و حتی همکاری فعلی دوحه و ریاض بر علیه دولت بشار اسد در سوریه هم تحت الشعاع منافع و اهداف امنیتی و سیاسی متضاد دو کشور قرار گرفته است.

.........

گفتگو پیمان یزدانی-حیران نیا