مسئول ایمنی غذا در ایران کیست؟

کارشناسان بهداشتی نسبت به عوارض خطرناک مصرف بیش از حد مجاز افزودنی‌ها و نگهدارنده‌ها در مواد غذایی هشدار می‌دهند و می‌گویند که اگر در مواد غذایی از افزودنی‌ها بیش از حد مجاز استفاده شود و مردم نیز در درازمدت از مواد غذایی که حاوی افزودنی است، استفاده کنند، به انواع بیماری‌های غیرواگیر و سرطان مبتلا می‌شوند.

کارشناسان هشدار می‌دهند

به گفته دکتر منصور رضایی، متخصص تغذیه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گاه برای ماندگاری، طعم، رنگ و بوی مواد غذایی از انواع مواد افزودنی استفاده می‌شود و اگر این مواد افزودنی در حد غیرمجاز در مواد غذایی یا نوشیدنی‌ها استفاده شود، سبب تخریب بافت‌های بدن می‌شود.

او به‌عنوان نمونه می‌گوید: اگر از ماده افزودنی نیترات سدیم که برای ماندگاری سوسیس و کالباس استفاده می‌شود یا اسپارتام و ساخارین که از مواد افزودنی شیرین‌کننده محسوب می‌شوند، بیش از حد مجاز استفاده شود، انواع بیماری‌ها و سرطان به سراغ انسان می‌آید و به همین دلیل باید نظارت مستمر بر فعالیت کارخانه‌های تولید‌کننده شود.

چند روز قبل هم دکتر داریوش فرهود که از او به‌عنوان پدر علم ژنتیک نام برده شده است، در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها به صراحت اعلام کرد که مواد افزودنی و نگهدارنده‌ها که به مواد غذایی افزوده می‌شود، سرطان زا هستند بنابراین، وزارت بهداشت نباید منفعل باشد و بگوید 80درصد آبلیموها ناخالصی دارد یا 80درصد زعفران‌ها استاندارد نیست. این وزارت بهداشت است که باید مراقب باشد.

دکتر مجید حاجی فرجی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و رئیس انستیتو صنایع غذایی کشورهم به همشهری می‌گوید: در زمینه میزان استفاده مجاز از مواد افزودنی در مواد غذایی، هم آیین‌نامه بین‌المللی وهم آیین‌نامه داخلی منطبق با استانداردهای بومی کشور زیرنظر سازمان‌های استاندارد و غذا و دارو وجود دارد. براساس این استانداردها اگر میزان مواد افزودنی در حد مجاز باشد، آن ماده غذایی ایمن است اما اگر میزان مواد افزودنی در مواد غذایی بیش از حد مجاز باشد در درازمدت عوارضی را به‌دنبال خواهد داشت.

به‌عنوان نمونه، نیترات و نیتریتی که برای ماندگاری گوشت‌های کنسروی و فرآوری شده مثل سوسیس و کالباس به‌کار می‌رود اگر بیش از حد مجاز باشد، احتمال ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر و سرطان را برای افرادی که در درازمدت از این مواد غذایی استفاده می‌کنند بیشتر می‌کند و یا اگر میزان بنزوات سدیم که در کنسروها و شورها استفاده می‌شود بیش از حد مجاز باشد، مواد سمی‌ای تولید می‌شود که سبب افزایش رادیکال‌های آزاد در بدن شده و احتمال بروز بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهد. به گفته این متخصص تغذیه، نظارت بر مواد غذایی فرآوری شده بر عهده سازمان غذا و دارو‌ست و اگر این سازمان برنحوه اجرای استانداردها نظارت داشته باشد، نگرانی در این زمینه وجود نخواهد داشت.

وزیر از نحوه نظارت انتقاد می‌کند

اما ظاهرا خود وزارت بهداشت هم ازنحوه نظارت بر مواد غذایی گله‌مند است تا جایی که چند روز قبل وزیر بهداشت هم از نحوه نظارت‌ بر محصولات غذایی انتقاد کرد و گفت: دستگاه‌های نظارتی باید در این زمینه نظارت قوی‌تری داشته باشند. آنچه اکنون به‌عنوان نظارت اتفاق می‌افتد، خیلی ضعیف است و این مبحث در وزارت بهداشت تنها در مرحله صدور پروانه بهره‌برداری صورت می‌گیرد؛ به این معنا که پروانه بهره‌برداری گرفته می‌شود اما متأسفانه ابزاری برای نظارت مناسب در زمینه اینکه پس از اخذ پروانه چه محصولی وارد بازار می‌شود، وجود ندارد درحالی‌که این موضوع باید برعکس باشد.

دکتر رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو چند‌ماه قبل تصریح کرد که نظارت بر مواد غذایی مصرفی مردم قطعا ضعیف است. درخصوص نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی نظارت جدی وجود نداشته و مدیریت ضعیفی داشتیم و نتوانستیم این مسئولیت را به نحو شایسته‌ای انجام دهیم اما ان‌شاءالله برنامه‌های نظارتی را در این حوزه تشدید خواهیم کرد تا کاستی‌های گذشته را جبران کنیم.حال این سؤال در ذهن باقی می‌ماند که چه‌کسی مسئول ایمنی غذاست؟ وقتی، غذایی که باید ایمنی بدن را تأمین کند به بدن آسیب می‌رساند.