عقب‌ماندگی ۴ ماهه در تولید مسکن

برخی فعالان بازار مسکن نسبت به کاهش سطح تولید، با توقف مسکن مهر و تأخیر در اجرای طرح مسکن اجتماعی، هشدار داده‌اند. در این زمینه مجتبی بیگدلی، رئیس بنیاد توسعه مسکن و رئیس انجمن انبوه‌سازان نیز در گفت‌وگو با همشهری نسبت به عدم‌توازن عرضه و تقاضا با کاهش سطح تولید مسکن هشدار داد.

البته هنوز طرح مدونی از سوی دولت جدید ارائه نشده است. به‌طور شفاهی برخی مطالب بیان شده اما انتظار ما این است که وزارت راه و شهرسازی با بدنه قدرتمند کارشناسی که در اختیار دارد، طرح مشخص و مکتوبی را ارائه دهد تا بتوان تحلیل دقیق‌تری را ارائه داد اما آنچه تاکنون بیان شده هم نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. سابقه اجرای طرح مسکن استیجاری و اجاره به شرط تملیک در سال‌های گذشته نشان داده که اینگونه طرح‌ها چندان توفیقی نداشته‌اند مگر آنکه ویژگی‌های جدیدی در طرح گنجانده شود. در غیراین‌صورت همان طرح مسکن مهر می‌توانست کارساز باشد.

اقدامات دیگری هم صورت گرفت که نقدینگی را افزایش داد اما تنها به نقدینگی مسکن مهر اشاره می‌شود. قبل از مسکن مهر با ارائه تسهیلات به بنگاه‌های زودبازده حدود 130هزار میلیارد تومان نقدینگی به جامعه تزریق شد تا جایی که رئیس‌کل بانک مرکزی تغییر کرد و رئیس جدید از سه‌قفله کردن خزانه صحبت کرد. بنابراین رشد پایه پولی تنها از طریق مسکن مهر بوده است. درست است که این طرح اشکالاتی داشت اما اینکه با آورده اندک عده‌ای صاحب‌خانه شدند، امری پسندیده بود.

طبیعی است که دولت‌ها به‌دنبال راهکاری برای خانه‌دار شدن مردم با حداقل آسیب باشند. ما هم معتقدیم که توان و علم این کار نزد وزیر جدید و همکارانشان وجود دارد اما به‌نظر می‌رسد که اعطای وام چندبرابری هم به نقدینگی کشور دامن بزند و مشکلاتی را به همراه داشته باشد؛ ضمن اینکه باید طرحی برای تولید انبوه مسکن با توجه به نیاز بازار ایران درنظر گرفته شود. شاید طرح صندوق پس‌انداز مسکن برای تولید سالانه 50هزار واحد مفید باشد که با نیاز کشورهای کوچک‌تر و کم‌جمعیت‌تر از ایران، همخوانی داشته باشد اما کشور ما سالانه به تولید و عرضه 1.5 میلیون واحد مسکونی نیاز دارد. کاهش تولید مسکن قطعا نظام عرضه و تقاضا را بر هم می‌ریزد و موجب افزایش قیمت می‌شود.

با توقف مسکن مهر قطعا با کاهش تولید مسکن مواجه شده‌ایم که هنوز طرح جایگزین هم اجرایی نشده است. نیاز بازار مسکن، ماهانه 150هزار واحد مسکونی است. باید توجه داشت که به اندازه 4‌ماه در تولید مسکن عقب هستیم و این موضوع می‌تواند با توجه به رکود فعلی بازار مسکن، در آینده مشکل‌ساز شود. به هر حال تجربه‌های خوبی از دوران پس از رکود در بازار مسکن به جا نمانده است. باید طوری طراحی کرد تا در تولید و عرضه مسکن همگام با تقاضا پیش برویم تا از افزایش قیمت جلوگیری شود. کاهش عرضه مسکن در مقابل تقاضا شرایط را برای رشد قیمت‌ها در بازار اجاره نیز فراهم خواهد کرد.