در رفتارش اصالت دارد

درباره مسعود کیمیایی و بازیگرانش

نمی‌توان در این زمان کوتاه درباره کیمیایی نوشت و حق مطلب را ادا کرد که مسعود کیمیایی عزیز‌تر از آن است که بتوان به راحتی از نقطه قوت‌هایش گذشت. و من در این نوشته خیال ندارم درباره سینما و هنر رمان نویسی مسعود که بسیار حرف‌ها برای گفتن دارد، بنویسم. که «عین القضاتش» بوی «شتر مست» می‌دهد و «جسد‌های شیشه»یی‌اش عطر همه آن چیزهای خوبی که من در کیمیایی سراغ دارم و همیشه تحسینش کرده‌ام. پس در این زمان اندک می‌خواهم فقط درباره مسعود، بی‌واسطه وجدای از هنرش بنویسم. که مجال اندک است و فرصت زندگی با طمانینه را ندارم.

کیمیایی در ذات خود شوخ و شنگ و رفیق است. در رفتارش اصالت دارد. گاه آثار تیز هوشی عجیبی در او می‌بینم که هیچ نشانی از عاریت ندارد. و در برابرش شگفتی زده بر جای می‌مانم که او این دهش‌ها را از کجا دارد!؟

و این هوشمندی ناگهان از گوشه‌یی سر بر می‌آورد که منجر به خلق اثری ماندگار در سینمای ایران می‌شود. «غزل»! و حیرت تو وقتی افزون‌تر می‌شود که می‌بینی کیمیایی در «محمدعلی فردین» آن چیزی را تشخیص داده است که قبل از او هیچ کس دیگر. و این خصلت همان چیزی است که کیمیایی را از دیگر هم نسل‌هایش منفک می‌کند. بهترین بازیگرانی که کیمیایی به سینمای ایران معرفی کرد، بهترین بازی‌های‌شان را در کارهای کیمیایی ارائه داده‌اند. فرامرز قریبان. بهروز وثوقی و...

به خاطر دارم وقتی همگان از اهالی سینما فهمیدند کیمیایی از فردین برای بازی در «غزل» دعوت کرده است، همه‌چیز در هاله‌یی از ابهام و پرسش بود. فردین بازیگری که به هنرپیشه فیلم فارسی و فیلم‌های آبگوشتی معروف بود در سینمای کارگردان مولفی چون کیمیایی به اندازه کافی پرسش بر‌انگیز بود. و باز به خاطر دارم اشک‌های محمد علی فردین را روی سن در شب نخستین نمایش فیلم غزل با حضور هنرمندان در سینمای جمهوری متعلق به علی حاتمی و فردین در خیابان شاه دیروز و جمهوری امروز، سینمایی که دیگر هیچ نشانی از او نیست. فردین می‌گریست و رو به تماشاگران می‌گفت:

تا به امروز ده‌ها فیلم بازی کرده‌ام، ولی تازه معنای بازی و بازیگری را فهمیده‌ام!

و باز به خاطر دارم نخستین بازی یک بازیگر را در فیلم «گروهبان». که کاری موفق بود و او متوهم از اینکه بازیگر قدری است و از این پس چنین است و چنان... قرار داد بست و بازی کرد ولی دریغ از یک کار خوب. غافل از اینکه دست هنرمند کیمیایی را دیگر پشت سر خود ندارد. از خداوند می‌خواهم به کیمیایی عمر طولانی عطا کند.


پری رخ هاشمی