اهـمـیـت سـلامـت روان در دوران بـارداری

متاسفانه‌ بیشتر آموزش‌هایی‌ که‌ تاکنون‌ در زمینه‌ بهداشت‌ دوران‌ بارداری‌ صورت‌ گرفته‌ فقط برای‌ بهداشت‌ جسمی‌ و فیزیکی‌ مادر و جنین‌ بوده ‌است‌ و به‌ اصل‌ بسیار مهم‌ …

متاسفانه‌ بیشتر آموزش‌هایی‌ که‌ تاکنون‌ در زمینه‌ بهداشت‌ دوران‌ بارداری‌ صورت‌ گرفته‌ فقط برای‌ بهداشت‌ جسمی‌ و فیزیکی‌ مادر و جنین‌ بوده ‌است‌ و به‌ اصل‌ بسیار مهم‌ و اساسی‌ «بهداشت‌ روان‌ دوران ‌بارداری»‌ توجه‌ کمتری‌ شده‌ است‌.
زن‌ باردار بسیار شکننده‌ و آسیب‌پذیر است‌ و متاسفانه ‌آمار‌ها نشان‌ می‌دهد که‌ مردان‌ همسرآزار این‌ کار را با شدت‌ و شیوع‌ بیشتری‌ در دوران‌ بارداری‌ همسرشان ‌انجام‌ می‌دهند. سیستم‌های‌ حمایتی‌ برای‌ زن‌ باردار بسیار ضعیف‌ و ناکارآمدند. این در حالی است که محققان‌ آماده‌‌‌سازی ذهنی‌ زن‌ برای‌ بارداری را بسیار بااهمیت می‌دانند. تجربه‌ نشان‌ می‌دهد در مواردی ‌که‌ زن‌ برای‌ بارداری‌ و زایمان ‌آمادگی‌ روانی‌ لازم‌ را به‌ دست‌ می‌آورد، نقش‌ مادری‌ خود را با شادمانی‌ و آرامش‌‌خاطر بیشتری انجام‌ می‌دهد. اگر در روزهای پایانی بارداری هستید، این نکات را فراموش نکنید.
مطالعه‌های‌ متعدد نشان‌ داده‌اند که‌ وضعیت‌ روانی‌ مادر در دوران‌ بارداری‌ تاثیر بسیار زیادی‌ در سلامت‌ جسمی‌ و روانی‌ نوزاد دارد. بررسی‌ها نشان‌ می‌دهند که‌ وجود تنش، اضطراب، درگیری‌ و آشفتگی‌ در مادر باردار، احتمال‌ ابتلای کودک‌ را در دوران‌ بعد از زایمان‌ به‌ اختلالات مختلف افزایش‌ می‌دهد. جنین‌ چنین‌ مادرانی‌ به‌ احتمال ‌بیشتری‌ دچار وزن‌ کم‌ در موقع‌ تولد و نارسی‌ خواهند بود و همان‌طور که‌ می‌دانیم‌، وزن‌ پایین‌ موقع ‌تولد و نارسی‌، زمینه‌ساز و مستعدکننده‌ کودک‌ برای ‌آسیب‌های‌ زمان‌ زایمان‌ است.
بهتر است‌ دست‌اندرکاران هر جامعه تلاش کنند تا با آموزش خانواده زن باردار به‌خصوص همسر او میزان ‌درگیری‌های‌ خانوداگی‌ - تنش‌ها و فشارهای‌اقتصادی‌ - کاهش یابد و محبت‌ و حمایت‌ همسر از زن باردار افزایش‌ پیدا کند. ‌در هر ملاقات‌ زن‌باردار با پزشک‌، باید به‌ او فرصت‌ داده‌ شود تا در مورد ترس‌ها و نگرانی‌های‌ خود که‌ بر اثر صحبت‌ و رفتارهای ‌بستگان‌ یا همسایگان‌ به‌ وجود آمده‌ یا با مطالعه‌ مطالب ‌روزنامه‌ها و... ‌ ایجاد شده‌، صحبت‌ کند. همچنین‌ در پاسخگویی‌ به‌ سوالات‌ او، باید وقت‌ کافی‌ صرف‌ کرد. با این اقدام‌ها می‌توان زمینه‌ شروع‌ یا تشدید اختلال‌ها و بیماری‌های‌ روان‌پزشکی‌ در دوران‌ بارداری‌ و پس از زایمان را کاهش‌ داد یا از بین‌ برد.
نقش همسر در بهداشت‌ روان‌ دوران‌ بارداری بسیار مهم است. به‌ دلیل‌ افزایش‌ نیازهای‌ عاطفی‌ زن‌ در دوران‌ بارداری ‌و افزایش‌ احساس وابستگی‌ در او و همچنین‌ به‌ دلیل‌ نگرانی‌های‌ خاص‌ مادر در دوران‌ بارداری‌، لازم‌ است ‌حمایت‌ و توجه‌ و محبت‌ همسر در تمام‌ دوران‌ بارداری‌ همراه ‌زن‌ باردار باشد تا ‌تنش‌ و اضطراب‌ او‌ کاهش‌ یابد و زمینه‌ برای‌ رشد و نمو مناسب‌ جنین‌ در رحم‌ مادر فراهم‌ شود.
بسیار مهم‌ است‌ که‌ در دوران‌ بارداری‌ و خصوصا زمان‌های‌ نزدیک‌ به زایمان‌، حتی‌ در صورتی‌ که‌ خانواده‌ با مشکلات اقتصادی‌ مواجه‌ است،‌ شوهر به‌گونه‌ای‌ رفتار کند که‌ همسرش‌ احساس‌ امنیت‌ اقتصادی‌ کند تا از بروز تنش‌ و اضطراب‌ درونی‌ جلوگیری‌ شود.
مطالعه‌های‌ جدید نشان ‌داده‌اند که‌ حضور پدر زمان‌ زایمان می‌تواند نقش‌ بسیار برجسته‌ای‌ در کاهش‌ تنش‌ و اضطراب‌ زن‌ و در نتیجه‌ در کاهش‌ دردهای‌ زایمانی‌ مادر داشته‌ باشد، به‌ طوری‌ که ‌توصیه‌ می‌کنند مرد هنگام‌ زایمان‌ همسرش‌ بالای‌ سر او باشد.

دکتر بدری سادات بهرامی
مشاور خانواده