اسناد و نامه های امیرکبیر و داستان های تاریخی درباره او

کتاب "اسناد و نامه های امیرکبیر (و داستان های تاریخی درباره او)"، نگارش و تدوین "سیدعلی آل داوود" از سوی انتشارات سازمان اسناد ملی ایران، پژوهشکده اسناد در سال ۱۳۷۹ در ۳۶۰ صفحه …

کتاب "اسناد و نامه های امیرکبیر (و داستان های تاریخی درباره او)"، نگارش و تدوین "سیدعلی آل داوود" از سوی انتشارات سازمان اسناد ملی ایران، پژوهشکده اسناد در سال ۱۳۷۹ در ۳۶۰ صفحه منتشر شده است. "سیدحسن شهرستانی"، رئیس سازمان اسناد ملی ایران، در پیش گفتار این کتاب می نویسند: "کتاب حاضر اثری است متضمن اسناد و نامه های "میرزا تقی خان امیرکبیر"، رجل سیاسی برجسته ایران در سده سیزدهم هجری ... درباره "امیرکبیر"، کتاب ها و مقالات متعددی در دست است و در میان آن ها همه گونه نوشته، از تحقیقی و مستند گرفته تا داستان گونه و افسانه مانند به چشم می خورد. لیکن به جز چند نوشته و کتاب معدود، بقیه، مبتنی بر اسناد معتبر و درجه اول نیست و براساس منابع و ماخذ رایج و به صورتی غیرمحققانه تالیف شده است. در این میان آن چه از اهمیت بیشتری برخوردار است، اصل اسناد و مدارک برجای مانده از آن دوره است و خوشبختانه تعداد کثیری از آن ها از دست برد حوادث مصون مانده است، هرچند بیشتر آن ها تاکنون انتشار پیدا نکرده اند.
از اسناد موجود در سازمان اسناد ملی ایران، آن چه به "امیر کبیر" تعلق دارد و در دو قسمت متفاوت جای گرفته است; نخست اسناد و نامه های مضبوط در آلبوم های بیوتات سلطنتی است که در ضمن آن ها برخی اسناد مربوط به "امیر کبیر" وجود دارد. بخش دوم، اسناد و مدارک متفرقه که در مجموعه های دیگر موجود است. از همه این مدارک برای تدوین این اثر استفاده شده است..." "سیدعلی آل داوود"، نیز در مقدمه (ص ۵)، توضیح داده است که این کتاب، در حقیقت مجلد دیگری از اسناد و مدارک متنوع راجع به "امیر" و دنباله کتاب پیشین ایشان، "نامه های امیر کبیر، به انضمام رساله نوادرالامیر" است و می نویسند: "... این کتاب حاوی دو قسمت اصلی است: قسمت اول، مشتمل بر چند گفتار در خصوص شناسایی منابع اصلی اسناد و مدارک "امیرکبیر" و توضیحی در باب محل نگه داری اسناد مذکور است.
در قسمت دوم: اصل نامه ها و اسناد و نوشتجات مختلف درج شده و حاوی پنج بخش و یک ضمیمه است.
▪ بخش اول: نامه های "امیرکبیر" به "ناصرالدین شاه".
▪ بخش دوم: چند نامه از "ناصرالدین شاه" به "امیرکبیر".
▪ بخش سوم: نامه های "امیرکبیر" به دیگران در دوران صدارت.
▪ بخش چهارم: اسناد و نوشته های گوناگون درباره "امیرکبیر".
▪ بخش پنجم: داستان های تاریخی درباره "امیرکبیر".
▪ بخش ششم: ضمیمه کتاب و مشتمل بر گزارش وزیرمختار ایران در فرانسه به امپراتور آن کشور در باب اوضاع داخلی ایران است ..." این کتاب دارای داستان های پرشماری از امیرکبیر است که می توان برای نمونه به دو داستان زیر اشاره کرد:
بیرق ایران
شنیدم در کتاب یکی از بزرگان انگلیس است که سفیرش در ایران گفت: روزی در خیابان تهران می گذشتم. دیدم امیر با کوکبه جلالش می گذرد. پیاده شدم. امیر ملتفت شد. ایستاد تا به او رسیدم. با یکدیگر به بازدید ساختمان قراول خانه ها رفتیم. دیدم بالای هر قراول خانه، بیرقی از شیر و خورشید است. پرسیدم: مگر این جا تهران و مرکز ایران نیست؟ گفت: چرا. گفتم: برای نشان دولت، یک بیرق کافی است. این همه بیرق از چیست؟ گفت: آن قدر بیرق از ایران بلند کنم که بیرق شما در آن میان گم شود ... (حکایت ۲۰، ص ۲۶۲)
شاه سبک رفتار
... روزی شاه در بیرون راه می رفت، باران گرفت. شاه تندتند حرکت نمود تا خود را به زیر سقفی برساند. امیر متغیر شده گفت: سنگین و باوقار باش. مگر کلوخی که از باران وا بروی. (حکایت ۲۹، ص ۲۶۹)

نویسنده : کیسا مختارزاده