شبیه ترین مرد به مولای متقیان

حضرت امام علی بن الحسین (ع) در روز پانزدهم جمادی الاولی سال سی و شش هجری (یا پنجم شعبان سی و هشت هجری) از مادر گرامی‌اش حضرت شهربانو در مدینه طیبه متولد گردید. نام مبارکش علی از‎ …

حضرت امام علی بن الحسین (ع) در روز پانزدهم جمادی الاولی سال سی و شش هجری (یا پنجم شعبان سی و هشت هجری) از مادر گرامی‌اش حضرت شهربانو در مدینه طیبه متولد گردید. نام مبارکش علی از‎ ‎علو همت و از‎ ‎نام جدش اتخاذ شده و او از نام پروردگار مشتق گردید. زین العابدین و زین الصالحین، وارث علم النبیین، المجتهد الزکی، الامین، الزاهد العابد، العدل، البکاء و السجاد از القاب اوست. کنیه‌اش ابوالحسن، الخاص، ابومحمد، ابوالقاسم، ابی‌بکر و ابا المساکین است.‏
امام سجاد (ع) در واقعه عاشورا حضور داشت ولی مقدر چنین بود که زنده بماند و در دوران خفقان شدید بنی امیه رهبری معنوی شیعیان را به عهده بگیرد و از قیام کربلا با گسترش و توضیح هدف های آن بهره برداری صحیح کند و افکار عمومی را بیدار سازد و دودمان بنی امیه را به مردم بشناساند. حضرت امام سجاد (ع) در بحبوحه پیروزی ظاهری ستمگران، یعنی در حال اسارت در مسجد شام با حضور یزید تبلیغات رسوا کننده و افشاگرانه خود را شروع کرد و طی خطبه ای فصیح و بلیغ چنان ضربتی بر دستگاه حکومت طاغوت زمان وارد آورد و آن‌چنان مردم تحت تاثیر بیانات جذاب و آتشین حضرت قرار گرفتند که از همان ساعت تخت یزید به لرزیدن در آمد تا اینکه سرانجام خلافت بنی امیه سرنگون گردید.‏
اثر مشهور حضرت دعاهای ایشان است که به صحیفه سجادیه معروف است و دنیایی از معارف دینی و اخلاقی و اجتماعی است و بالاخره حضرت در تاریخ بیست و پنجم محرم الحرام سال نود و پنج به دست ولید بن عبادالملک مسموم وشربت شهادت نوشید و در مدینه (بقیع) مدفون گردید.‏
▪ دوران های زندگانی حضرت:
زندگانی حضرت امام زین العابدین به دو قسمت می شود: یک قسمت در زمان پدر تا شهادت و واقعه عاشورا، قسمت دیگر از عاشورا تا آخر عمر. در ۲۳ سال اول با کمال آرامش و عزت و سرور و نشاط مفاخر علمی و شرفی خود را بروز می داد، در ۳۵ سال دوم همواره در آغوش حزن و الم و گریه و همیشه شاهد آن خاطرات مولمه بود که بر پدر و برادرانش و عمو زادگان و یاران و اصحاب پدرش گذشت.
نشر احکام اسلام پس از حضرت امیرالمومنین (ع) رو به ضعف گذاشت و بنی امیه خط سیر مسلمین را عوض کردند و علیه بنی هاشم و اهل بیت که رهبر و علم دانشگاه اسلام بودند قیام و تبلیغ می‌کردند، دوره حضرت امام حسن‌(ع) سخت‌ترین فعالیت علیه شیعه و اهل بیت و موالی و ایرانیان شد و بیست سال ادامه داشت تا معاویه مرد و حضرت امام حسین‌(ع) قیام کرد. این قیام خونین موجب شد که مردم ظالم را از مظلوم تشخیص دهند و حق را از باطل ممتاز گردانید. امام زین العابدین نیز ۳۵ سال علل این قیام را تشریح کرد و افکاری که در دوران بیست ساله معاویه منحرف شده بود برگردانید و در خط سیر از کربلا تا مدینه منزل به منزل و قدم به قدم در سایه عزاداری و لباس مظلومیت علل قیام پدر را بر مردم عربستان تشریح کرد و تمام اهالی حجاز و عراق در این مدت و در خلال جنگ های
قبیله‌ای از حقایق امر آگاه شدند و کوچکترین اثر قیام این شد که سیادت و روحانیت را برای حضرت علی بن الحسین زین العابدین تثبیت کرد و مسلمین متفقاً به این مقام برای او و خاندانش اعتراف و تصدیق و توجه کردند.‏
▪ صورت و سیرت امام:
حضرت سجاد (ع) دارای شمایلی نیکو و از دو خون عربی و آریایی به وجود آمده در صورت شبیه به جدش امیر المومنین (ع) و خلقاً و منطقاً مانند جدش پیغمبر و پدرش شاه ولایت و عمویش حسن و پدرش حسین بود. در عبادت عبد واثقی اهل زمین در آن عصر بود و به اتفاق ارباب سیر و تواریخ شب‌ها و روز‌‌ها هزارها رکعت نماز می خواند.‏
▪ اخلاق:
امام زین العابدین (ع) شبیه ترین مرد به امیر المومنین (ع) جدش بود و در عبادت مانند جدش هر شب هفتاد تکبیر می گفت و هر شب یک ختم قرآن تلاوت می فرمود.
▪ مناقب حضرت سجاد (ع):
امام زین العابدین دارای محاسن ذات و مکارم صفات و وفور دانش و بزرگواری و کثرت طاعت و مقام تقوی و پرهیزکاری و اشاعه جود و سخاوت افاضه لطف و مرحمت بوده، انوار سروری و امامت و آثار دین پروری و کرامت از جبینش ساطع و از چهره مبینش لامع بود، سنن نبوت از حرکاتش ظاهر می شد و سیره رسالت از کردار و گفتارش آشکار می‌گشت. چون وضو می گرفت رنگ رخسارش می پرید، از او پرسیدند چرا چنین می شوی فرمود: می دانید می خواهم مقابل چه کسی بایستم. در حسن اخلاق و مماشات با خلق خدا بی نظیر و متواضع بود، فصاحت و بلاغت حسینی از الفاظ و کلماتش هویدا می‌گردید.
سرور گلزار دین امام علی باطنش پر زفیض یزلی قره العین مرتضی و بتول ذات او مظهر صفات رسول از مناقب آن حضرت برگرداندن حجرالاسود از غرامه و نصب آن به کعبه و تکلم این حجر و شهادت بر امامت او بود.‏

منابع:
مجموعه زندگانی چهارده معصوم(ع)، عمادالدین حسین اصفهانی، قم: نشر طلوع، ۱۳۸۰
چهار وادی سلوک، محمد کاظم بصیری
ابر‌‌قویی، قم: دفتر نشر الهادی، ۱۳۷۹
حلیه المتقین، علامه محمد باقر مجلسی، تهران: انتشارات باقرالعلوم، ۱۳۷۷