استادم بهار

بزرگداشت بهار، بزرگداشت دانش و آزادی و فضیلت، بزرگداشت فرهنگ ملی ایران و شعر ایران است. بهار یکی از هفت تن بزرگ ترین شاعران ایران در تمام قرون: فردوسی، سعدی، حافظ، مولوی، نظامی …

بزرگداشت بهار، بزرگداشت دانش و آزادی و فضیلت، بزرگداشت فرهنگ ملی ایران و شعر ایران است. بهار یکی از هفت تن بزرگ ترین شاعران ایران در تمام قرون: فردوسی، سعدی، حافظ، مولوی، نظامی و خیام و یکی از بنیان گذاران پژوهش های علمی در زبان و ادب و فرهنگ ملی ماست. بهار نخستین کسی است که با شناسایی مزار فردوسی در توس و سرودن چندین قصیده و نشر مقالات متعدد موجبات ساختمان آرمگاه و برگزاری جشن های باشکوه هزاره میلاد شاعر بزرگ ملی ایران گردید. استاد بزرگ از بهار جوانی و آغاز نهضت مشروطیت با سرودن قصاید نغز و استوار و مهیج و نشر مقالات در حمایت از آزادی و بیداری مردم و مبارزه با دشمنان ایران که وطن ما را اشغال کرده بودند، چون آفتاب در آسمان ادب و سیاست ایران درخشیدن گرفت و از همان روزها، بزرگ ترین شاعر عصر خود شناخته شد و همواره این مقام را حفظ خواهد کرد.
بهار در همه عمر مورد کینه و آزار دشمنان خارجی و حکومت های ایران و حسودان و رقیبان بود و در برابر همه آنها چون کوه دماوند استوار ایستاد. درباره زندگی پرافتخار و خدمات سیاسی و جریده نگاری او کتاب ها و مقالات بسیار نوشته شده و خواهد شد. عرایض من در اینجا منحصرا درباره شعر و مقام والای علمی اوست. شاعری بهار مقارن با ایامی شد که با بیداری ایرانیان و آشنایی با ادبیات جهانی، لزوم تحول و تجدد در شعر فارسی مطرح گردید، اما حقیقت این است که شعر بهار در عین حفظ اصول و سنن شعر فارسی، تازه ترین شعرهای فارسی را از نظر زبان و موضوع و مضامین در بردارد و تبلیغات و جنجال های رسانه ای که هرچند گاه بالا می گرفته، در واقعیت اثری نداشته است.
روح ملی و فرهنگ ناب ایرانی در همه سروده ها و نوشته های بهار جلوه گر است. شخصیت بارز بهار در برنامه ریزی دانشکده های ادبیات براساس فرهنگ ایرانی و توسعه و تقویت زبان ملی نکته ای است که ناگفته نباید گذاشت. نگاهی به پایان نامه های دانشجویانی که به راهنمایی او و شاگردان نزدیکش تالیف گردیده و مقایسه موضوع و محتویات آن ها با رساله های سال های متاخر، ارزش کار او را نشان می دهد. متاسفانه بعد از او در برنامه ها و تحقیقات مدارس عالی انحراف هایی راه یافته که به همین اشاره اکتفا می کنم. آفرینندگی و نوآوری استاد در تحقیقات مربوط به زبان فارسی، در دوره سه جلدی سبک شناسی پدیدار است.
اگرچه بعد از او متون کهن متعددی شناخته شده و با چاپ های انتقادی آنها، مسائل تازه ای به میان آمده و تاریخ تحولات زبان فارسی روشن تر گردیده و این راه ادامه خواهد یافت. با این همه بهار در تاریخ ادبی فارسی مبدع و بنیان گذار فن سبک شناسی و تاریخ تحولات زبان فارسی شناخته خواهد شد. تبحر و تسلط بهار بر متون نظم و نثر فارسی، شگفت انگیز بود. نقد و تصحیح ترجمه تاریخ طبری، تاریخ سیستان، مجمل التواریخ و القصص که از نظر احقوا بر اطلاعات اختصاصی و اهمیت آن ها از زبان فارسی لازم ترین کار در آن روزها بود حسن تشخیص او را نشان می دهد.
هر دو کتاب اخیر بر اساس عکس های نسخه های منحصربه فردی که تا آن روز شناخته شده و دستیاب بوده، چاپ گردید و ناچار در مواردی استاد جز حدس و گمان و تصحیح قیاسی راهی نداشته است. اخیرا که نسخه ای کهنی از مجمل التواریخ به همت استاد ایرج افشار چاپ عکسی گردیده، صحت حدس و گمان های بهار تایید می شود.

نویسنده : زنده یاد دکتر محمدامین ریاحی