نقش ابررسانا بر میزان مصرف الکتریسیته

لوازم خانگی مانند یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، چرخ گوشت و جاروبرقی همگی لوازمی هستند که بدون برق به هیچ کاری نمی آیند، اسباب و وسایلی که تعدادشان روزبه روز بیشتر هم می شود …

لوازم خانگی مانند یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، چرخ گوشت و جاروبرقی همگی لوازمی هستند که بدون برق به هیچ کاری نمی آیند، اسباب و وسایلی که تعدادشان روزبه روز بیشتر هم می شود و البته مصرف برق خانگی هم به همین نسبت بیشتر می شود. کابل های برق، نه فقط در کشورهای در حال رشد، که در اروپا هم توانایی انتقال محدودی دارند. به همین دلیل فیزیکدانان در پی آنند تا مواد اولیه مناسبی برای کابل های برقی پیدا کنند تا کشش بیشتری برای انتقال برق داشته باشند. در پژوهشکده فیزیک پاول شرر، پژوهشکده ممتاز رشته فیزیک در سوئیس نیز روی این مواد اولیه کار می کنند.
کنار رودخانه یی در دل جنگل، ساختمانی به چشم می خورد که در نگاه اول بیشتر به یک سالن ورزشی می ماند، که البته سالن ورزشی نیست. اینجا پژوهشکده فیزیک «پاول شرر» یکی از مطرح ترین مراکز تحقیقاتی فیزیک است. درون سالن و زیر سقف چوبی، چرخ بتونی غول آسایی در حال گردش است. روی این سطح بتونی المنت های کوچکی کاشته شده که هنگام گردش صاعقه های کوچکی از آنها گسیل می شود. نور این صاعقه ها روی ترکیبات حاشیه چرخ می افتد. نحوه عملکرد و تحرکات درونی این ترکیب با این نور بررسی می شود. این ترکیب به «ابررسانا» معروف است و در درجه حرارت مشخصی، قابلیت بسیار بالایی برای انتقال الکترون ها از خود نشان می دهد.
دو سالنی که کمی آن طرف تر از این چرخ بتونی قرار دارد، مملو از لوله های آزمایش، میکروسکوپ های بسیار بزرگ و تجهیزاتی است که در هیچ پژوهشکده دیگری در دنیا، جز این مرکز تحقیقاتی در دل جنگل های سوئیس، پیدا نمی شود. «تیری اشترسله» فیزیکدان و یکی از هزار و ۳۰۰ کارمند این پژوهشکده می گوید؛ «از نظر تحقیقاتی این نکته بی نظیر است که ترکیب هادی سوپرا، ترکیب چندان پیچیده یی نیست. اگر نگاهی به ترکیبات شیمیایی تشکیل دهنده آن بیندازیم، می بینیم در درجه حرارت پایین یا تحت فشار، دست کم نیمی از عناصر ابررسانا می شوند.» فیزیکدانان این موسسه در حال بررسی دو نوع ابررسانا هستند. تفاوت اصلی میان این دو ترکیب، درجه حرارتی است که پس از رسیدن به آن، ترکیب ابررسانا می شود. در مورد ترکیبات شناخته شده رسانا، این درجه حرارت، صفر مطلق یا منهای ۲۷۳ درجه سانتیگراد است.
● مشکلات پروژه
مشکل اینجاست که پایین آوردن دما تا چنین درجه یی، نیازمند دستگاه های خنک کننده بسیار گرانقیمت است. اگر بنا باشد درجه حرارت کابل ها را پایین نگاه داشت، باید در هرچند کیلومتر باجه های خنک کننده، مثل پمپ بنزین های وسط راه ساخت که کابل ها را خنک کنند. «روبرت هرتزوگ» یکی دیگر از فیزیکدانان این پژوهشکده می گوید؛ «نکته بسیار مهم بعدی این است که دستگاه های خنک کننده باید دستگاه های مطمئنی با ضریب خطای پایین باشند.» مشکل بعدی اینجاست که انعطاف پذیری این ترکیبات در مقایسه با مس، هادی کابل های برق، بسیار کمتر است. با تمام این اوصاف، فیزیکدانان امریکایی در همین مرحله از تحقیقات، این کابل ها را وارد شبکه ایالت نیویورک کرده اند. «کریستوف نیدامایر» می گوید؛ «در ابتدا تنها ۶۶۰ متر، آن هم از آوریل، که مشخص شود در تابستان چطور خواهد بود. اگر ۶۶۰ متر پاسخگو باشد و خوب عمل کند، صد کیلومتر هم پاسخگو خواهد بود.» البته تا زمانی که این کابل ها وارد شبکه شهری و مصارف خانگی و جایگزین کابل های برق کنونی شوند، راه درازی در پیش است. با این حساب، یا باید سرعت پیشرفت تحقیقات فیزیکی بیشتر شود یا تولید کارخانه هایی که انواع و اقسام لوازم خانگی برقی تولید می کنند، کمتر شود.

www.dw-world.de