در دنیای دیجیتال امروزی، بازیهای موبایلی به یک صنعت چند میلیارد دلاری تبدیل شدهاند و عناوینی مثل Call of Duty Mobile کالاف دیوتی موبایل ، PUBG و Free Fire در صدر این فهرست قرار دارند. در حالی که این بازیها سرگرمی بیپایانی را فراهم میکنند و امکان تعامل اجتماعی را به بازیکنان میدهند، اثرات عمیقتری بر روی مغز دارند که بسیاری از کاربران از آن بیخبرند. از آزاد شدن دوپامین گرفته تا تغییر در عملکردهای شناختی، این بازیها مغز ما را به شکلی بازسازی میکنند که میتوان آن را نوعی شستوشوی ذهنی یا تغییر رفتار شناختی دانست.
Call of Duty Mobile، پابجی PUBG و Free Fire بازیهای عادی نیستند. جذابیت آنها در هیجان بالا، استراتژی و پاداشهای سریع است. ترکیب دسترسی آسان، گرافیکهای شگفتانگیز و بهروزرسانیهای مداوم، باعث شده بازیکنان مدام به این بازیها برگردند.
با این حال، در پشت پرده این بازیها از تاکتیکهای روانشناسی استفاده میشود که به سیستم پاداشدهی مغز نفوذ میکنند. مانند ماشینهای اسلات در کازینوها، این بازیها به گونهای طراحی شدهاند که هر بار که بازیکن به موفقیتی میرسد (مثل باز کردن اسلحه جدید یا برنده شدن در یک مسابقه)، دوپامین – که همان هورمون لذت است – در مغز آزاد میشود. این روند باعث میشود بازیکنان به این حس لذت معتاد شده و به طور مداوم به بازی ادامه دهند.
تحقیقات نشان میدهند که بازیهایی مثل Call of Duty Mobile، PUBG و فری فایر Free Fire، مراکز پاداشدهی مغز را به شیوهای مشابه با مواد اعتیادآور تحریک میکنند. ماهیت رقابتی این بازیها و سیستمهای پاداش پیچیده آنها (سطوح مختلف، جعبههای لوط، خریدهای درونبرنامهای) میتواند مغز را به تکرار این لذت ترغیب کند.
این فرآیند منجر به نوعی اعتیاد رفتاری میشود که بازیکنان میل شدید مشابه معتادان به مواد را تجربه میکنند. آنها بر روی پیشرفت در بازی، باز کردن تجهیزات جدید و رسیدن به رتبههای بالاتر تمرکز میکنند. پاداشهای فوری، همراه با تأیید اجتماعی از سوی همتیمیها یا رقبا، چرخهای از آزادسازی دوپامین ایجاد میکند که بازیکن را در بازی گرفتار میکند.
بازیهای موبایلی تأثیرات عمیقی بر روی مغز دارند. در وهله اول، آنها مهارتهای شناختی مثل سرعت واکنش، آگاهی فضایی و هماهنگی دست و چشم را بهبود میبخشند. بازیکنان یاد میگیرند که به تهدیدها سریع واکنش نشان دهند و در لحظه استراتژیهای خود را اجرا کنند.
اما این مزایای شناختی با هزینههایی همراه است. مطالعات نشان میدهند که بازی زیاد ممکن است منجر به کاهش ماده خاکستری در قسمتهایی از مغز مثل قشر جلوی پیشانی شود که مسئول تصمیمگیری، کنترل تکانه و تنظیم احساسات است. اینجاست که مفهوم "شستوشوی ذهنی" وارد میشود.
بازیکنانی که ساعتهای زیادی در دنیای مجازی PUBG، Call of Duty یا Free Fire سپری میکنند، ممکن است در تمرکز بر کارهای واقعی، تصمیمگیری روشن یا مدیریت احساساتی مثل خشم و ناامیدی با مشکل مواجه شوند. تحریک مداوم سیستم پاداش مغز، یک میل به رضایت فوری ایجاد میکند و باعث میشود سایر فعالیتهای کندتر در دنیای واقعی کمتر جذاب یا پاداشدهنده به نظر برسند.
طراحی این بازیهای موبایلی همچنین شامل مکانیسمهای اجتماعی است که رفتار بازیکنان را به سمت خاصی سوق میدهد. بازیهای تیمی در PUBG یا Free Fire بازیکنان را تحت فشار گروهی قرار میدهد، جایی که آنها احساس میکنند باید آنلاین بمانند و به خاطر همتیمیهای خود بازی را ادامه دهند. این فشارهای اجتماعی ممکن است بر میل بازیکن برای استراحت، غذا خوردن یا حتی خواب تأثیر بگذارد.
علاوه بر این، بسیاری از این بازیها خریدهای درونبرنامهای را تشویق میکنند، جایی که بازیکنان به خرید تجهیزات بهتر یا باز کردن ویژگیهای خاص تحریک میشوند. ترفندهای روانی به کار رفته در این سیستمها، مثل پیشنهادات محدود زمانی یا آیتمهای کمیاب، با تحریک ترس از جا ماندن (FOMO) مغز را به خرج پولی که در غیر این صورت خرج نمیکرد، ترغیب میکند.
نوجوانان و کودکان بهویژه نسبت به اثرات این بازیها آسیبپذیرتر هستند. مغز در حال توسعه آنها به ویژه به الگوهای تکراری پاداش و رضایت فوری حساس است، که میتواند آنها را به توقع سریع پاداش عادت داده و تواناییشان برای مقابله با تأخیر در رضایت یا اهداف بلندمدت را کاهش دهد.
علاوه بر این، بازیهای موبایلی مانند Call of Duty Mobile و Free Fire اغلب محتوای خشونتآمیزی دارند که ممکن است بازیکنان جوان را نسبت به پرخاشگری بیحس کند. اگرچه همچنان بحثهایی در مورد ارتباط مستقیم بین بازیهای خشونتآمیز و خشونت در دنیای واقعی وجود دارد، شواهدی نشان میدهد که مواجهه طولانیمدت با سناریوهای خشونتآمیز ممکن است حساسیت احساسی را کاهش داده و همدلی نسبت به دیگران را کم کند.
در حالی که برخی ممکن است ادعا کنند که اثرات این بازیها بر مغز تصادفی است، دشوار است نادیده گرفت که توسعهدهندگان بازی بهطور فعال از روانشناسان و عصبشناسان برای طراحی گیمپلی اعتیادآورتر استفاده میکنند. با استفاده از اصول روانشناسی رفتاری، این توسعهدهندگان اطمینان حاصل میکنند که بازیکنان زمان، پول و انرژی ذهنی بیشتری را صرف بازیهای آنها میکنند.
از جعبههای لوط تا سیستمهای پاداش پیشرونده، توسعهدهندگان محیطی ایجاد میکنند که بازیکنان احساس میکنند باید برای رقابت یا جلوگیری از جا ماندن به بازی ادامه دهند. این تاکتیکها بهدقت طراحی شدهاند تا تعامل کاربران و درآمد را به حداکثر برسانند، اغلب به قیمت سلامت روان بازیکن.
با ادامه تکامل بازیهای موبایلی، تأثیر آنها بر سلامت روان همچنان رشد خواهد کرد. در حالی که توسعهدهندگان مرزهای گیمپلی، گرافیک و تعامل را پیش میبرند، عواقب ناخواسته آنها بر مغز انسان همچنان تا حد زیادی ناشناخته است.
افزایش نرخهای اعتیاد به بازی و افزایش شواهدی که بازی بیشازحد را با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و عملکرد ضعیف تحصیلی مرتبط میسازد، نشان میدهد که ما تازه در حال درک اثرات واقعی این بازیها بر ذهنمان هستیم.
در حالی که بازیهای موبایلی مانند Call of Duty Mobile، PUBG و Free Fire سرگرمی، تعامل اجتماعی و توسعه مهارتها را ارائه میدهند، همچنین پتانسیل تغییر شناختی و اعتیاد را به همراه دارند. از تغییر سیستم پاداش مغز تا تأثیر بر تصمیمگیری و تنظیم احساسات، این بازیها در حال تغییر نحوه تفکر و رفتار ما هستند. ضروری است که بازیکنان، والدین و حتی توسعهدهندگان بازی از این اثرات آگاه باشند و اقداماتی برای تعادل بین بازی و سایر فعالیتهای زندگی انجام دهند تا از سلامت روانی طولانیمدت اطمینان حاصل کنند.
21 آبان 1403
21 آبان 1403
22 آبان 1403
23 آبان 1403
23 آبان 1403
23 آبان 1403
23 آبان 1403
28 آبان 1403
28 آبان 1403
28 آبان 1403
23 آبان 1403
23 آبان 1403
25 آبان 1403
25 آبان 1403
09 آبان 1403
26 آبان 1403
26 آبان 1403
26 آبان 1403
مشاهده بیشتر
01 آذر 1403
04 آذر 1403
04 آذر 1403
04 آذر 1403
07 آذر 1403
11 آذر 1403
20 آذر 1403
20 آذر 1403
21 آذر 1403
11 آذر 1403
19 آذر 1403
19 آذر 1403
22 آذر 1403
22 آذر 1403
19 آبان 1403
20 آبان 1403
20 آبان 1403
20 آبان 1403
01 آذر 1403
01 آذر 1403
01 آذر 1403
21 آذر 1403
01 آذر 1403
01 آذر 1403
05 آذر 1403
01 آذر 1403
01 آذر 1403
13 آذر 1403
22 آذر 1403
14 آذر 1403
14 آذر 1403
01 آذر 1403
12 آذر 1403
06 آذر 1403