اِبْنِ سُوَیْدی، ابواسحاق عزالدین ابراهیم بن محمد بن طرخان انصاری (600 -690ق/1204-1291م)، طبیب و شاعر دمشقی. وی در دمشق متولد شد و همانجا پرورش یافت، پدرش که در منطقهٔ سویدای حوران تجارت میکرد و شاید به همین جهت به ابن سویدی مشهور شده، با پدر ابن ابی اصیبعه دوستی داشت. گفتهاند وی از تبار سعد بن معاذ صحابی رسول اکرم و بزرگ قبیلهٔ اوس بود. ابن سویدی تحصیلات مقدماتی را همراه ابن ابی اصیبعه نزد شیخ ابوبکر صقلی آغاز کرد (ابن ابی اصیبعه، 2/266). از ابن مُلاعب، احمد بن عبدالله سلمی، علی بن عبدالوهاب، حسین بن ابراهیم، ابن سلمه و ابن عساکر حدیث شنید، ولی تنها از علی بن عبدالوهاب، روایت کرده است (صفدی، 6/123). او در 619ق مقامات را نزد تقی خزعل نحوی و ادبیات را نزد علی بن معطی خواند و طب را از مهذّب دخوار فراگرفت و در آن مهارت یافت، تا آنجا که به تصنیف در آن علم پرداخت و شیخالاطباء شام نامیده شد (ابن شاکر، 1/48). به علوم عقلی توجه داشت و با خطی زیبا کتابهای فراوانی از جمله قانون ابن سینا و نیز منافع الاعضاء جالینوس با شرح ابن ابی صادق را که از پدر ابن ابی اصیبعه به عاریت گرفته بود، استنساخ کرد (ابن شاکر، همانجا؛ ابن ابی اصیبعه، 2/266-267). وی همچنین در ادب دستی قوی داشت و به گفتهٔ ابن ابی اصیبعه که شعر او را ستوده، در فن جناس و طباق ماهر بود (2/266). ابن سویدی در بیمارستان نوری و بیمارستانی در بابالبرید به طبابت مشغول بود و نیز در مدرسهٔ دخواریه درس میداد (ابن ابی اصیبعه، همانجا). او با اکابر علما چون مهذب عبدالرحیم بن علی دخوار معاشرت داشت (ابن تغری بردی، النجوم، 8/690) و برزالی و ابن خباز و گروهی دیگر از وی روایت کردهاند (همو، المنهل، 1/126). ابن کثیر (13/325) او را به آسانگیری در دین و سستی عقیده متهم میکند. آثار چاپی: تذکره یا التذکرهٔ الهادیهٔ و الذخیرهٔ الکافیهٔ یا التذکرهٔ المفیدهٔ و الذخیرهٔ الحمیدهٔ یا التذکرهٔ المفردهٔ، حاوی شرح انواع بیماریها و داروها در 3 جلد که شیخ بدرالدین محمد بن قوصونی و محمد ابن یوسف لبیب هروی (د 931ق) و محمد بن اسحاق بن ابی العباس ابرقویی معاصر شاه شجاع آن را خلاصه کردهاند و نیز عبدالوهاب شعرانی (د 932ق) آن را خلاصه کرده و قلائد المرجان فی طب الابدان نامیده است که در 1271 و 1310ق در قاهره به چاپ رسیده است. تذکرهٔ سویدی، در سالهای 1275، 1298، 1301 و 1302ق در قاهره به چاپ رسیده است. آثار خطی: الباهر فی معرفهٔ الجواهر (خدیویه، 7(1)/184)؛ تحفهٔ الحکیم فی الطب (منجد، 5(2)/308)؛ خواص الاحجار من الیواقیت و الجواهر (همانجا؛ آلوارت، )؛ V/491 السمات فی اسماء النبات (دوسلان، 534 )؛ شرح الاسباب و العلامات (ششن، 370)؛ شرح موجز القانون فی الطب اثر ابن نفیس (ظاهریه، 334؛ ووستنفلد، .(147