اِبْنِ حَیّ، حسین بن احمد بن حسین بن حی تُجیبی قرطبی (د 456ق/1064م)، ریاضی دان و ستارهشناس. برخی از مآخذ (یاقوت، 01/158؛ ابن ابی اصیبعه، 2/40) نام او را حسین بن محمد و برخی دیگر (قاضی صاعد، 73، قس: 70) حسن بن محمد ذکر کردهاند. ابن حی حساب و هندسه و هیأت را از ابوعبدالله محمد بن عمر بن محمد، معروف به ابن برغوث، فرا گرفت (یاقوت، همانجا). نزد ابوالحکم عمرو ابن عبدالرحمان بن احمد بن علی کرمانی نیز حساب و هندسه آموخت (قاضی صاعد، همانجاها). ابن حی در 442ق/1050م عزم سفر کرد و پس از تحمل سختیهای بسیار به مصر رسید. در آن سرزمین اندکی توقف کرد، سپس به یمن رفت و به خدمت امیر آن دیار، یعنی علی بن محمد صلیحی، که داعی خلیفهٔ فاطمی المستنصر بالله معدّ بن الظاهر بود، درآمد و نزد او منزلت بلندی یافت. علی بن محمد او را به عنوان رسول نزد القائم بامرالله، خلیفهٔ عباسی فرستاد، ابن حی در دربار خلیفه نیز با استقبال بسیار روبهرو شد و نعمت فراوان یافت. سپس به یمن بازگشت و همانجا درگذشت (همو، 73). از آثار وی، زیجی را که به شیوهٔ سند هند تدوین کرده، نام بردهاند (یاقوت، 10/159). وی علاوه بر ریاضیات و هیأت، به ادبیات هم علاقه داشته و اشعاری نیز سروده است (همو، 10/159- 160).