اِبْنِ جُمْهور، ابوعبدالله محمد بن جمهور عمّی عربی بصری (د 210ق/825م)، محدث و ادیب شیعی. مورخان، کنیه و نام پدر و جد پدری وی را با اختلاف آوردهاند. ابن ندیم (ص 278) وی را محمد بن حسین بن جمهور عمی و نجاشی (ص 337)، محمد بن جمهور عمی خوانده است. طوسی از او با نام محمد بن جمهور عمی عربی بصری ( رجال، 387) و نیز با عنوان محمد بن حسن بن جمهور عمی بصری ( الفهرست، 284) یاد کرده است. همچنین طوسی ( رجال، 387، 512، اختیار، 416) تصریح دارد که این نامها متعلق به یک شخص است و او را از طایفهٔ بنی عمّ تمیم دانسته است. وی 110 سال زیست، اما تاریخ تولد او دانسته نیست (نجاشی، همانجا). مسلم است که او از یاران خاص حضرت رضا(ع) بوده و از آن حضرت روایت کرده است (ابن ندیم، همانجا؛ طوسی، الفهرست، همانجا). ابن جمهور از ابی معمر، ابراهیم الاوسی، یونس بن عبدالرحمان، فضالهٔ بن ایوب، احمد بن حمزه، ادریس بن یوسف، اسماعیل بن سهل، شاذان بن خلیل صفوان ابن یحیی، عبدالرحمان بن ابی نجران و دیگران روایت کرده است (خوبی، 15/180). معلی بن محمد، علی بن محمد، حسین بن محمد اشعری، احمد بن حسین بن سعید، احمد بن محمد کوفی، ابویحیی اهوازی، یعقوب بن یزید، عمرکی بن علی و دیگران از او حدیث نقل کردهاند (کلینی، 1/62، 4/417؛ ابن قولویه، 174؛ قمی، 2/154؛ ابن بابویه، 1/124؛ نجاشی، همانجا؛ طوسی، الفهرست، همانجا؛ همو، رجال، 512؛ همو، تهذیب، 1/295). ابن جمهور را غالی و در حدیث ضعیف و سست ایمان دانستهاند (طوسی، الفهرست، همانجا؛ نجاشی، همانجا). همچنین طوسی او را در زمرهٔ کسانی برشمرده که از معصوم حدیث نقل نکرده است. ابن قولویه در کامل الزیارات (زیارت عاشورا) با واسطهٔ دوراوی (حسین بن محمد بن عامر و معلی بن محمد) از او حدیث نقل کرده است (ص 174). یاقوت از او ابیاتی یاد کرده که حکایت از شرکت وی در مجالس بزم و طرب دارد (2/688). ابن داوود حلی از ابن جمهور شعری دیده که وی در آن حرام خدا را حلال شمرده است (ص 502). آثار او را چنین ذکر کردهاند: ادب العلم، الرسالهٔ المذهبهٔ (الذهبیهٔ) که به نام طب الرضا هم نامیده میشود، صاحب الزمان، الملاحم (الملاحم الکبیر)، وقت خروج القائم و الواحدهٔ فی الاخبار و المناقب و المثالب (آقا بزرگ، 1/387، 11/224، 25/1، 134، 22/189؛ بغدادی، 2/348).