اِبْنِ مَسعود، ابوالفضائل حسامالدین احمد بن علی، مصنف کتاب مراح الارواح در علم صرف. از زندگی وی اطلاعی در دست نیست. سیوطی (1/347) نیز صریحاً به این امر اشاره کرده است. ولی به قرینهٔ شروحی که بر کتاب وی نوشتهاند، میتوان حدس زد که او در سدهٔ 7ق میزیسته و نظر مدرس (8/205) که او را از علمای قرن 8 یا اوایل قرن 9ق دانستهاند، نادرست است. ابن مسعود شهرت خود را مدیون تنها اثر موجودش کتاب مراح الارواح است که مورد توجه و اقبال بوده و به صورت کتاب درسی درآمده است. طاش کوپریزاده که خود مختصر کتاب مراح را به عنوان یک متن آموزشی فراگرفته ( الشقائق، 553) آن را برای آغاز کار مبتدیان در علم صرف، مفید وصف کرده است (همو، مفتاح، 1/120). این اثر بارها در ایران، ترکیه و لبنان به صورت مستقل یا همراه برخی شروح آن به چاپ رسیده است. برای نمونه میتوان به چاپ استانبول در 1404ق/1984م اشاره کرد. از دیگر چاپهای کتاب میتوان از چاپ بولاق (1244، 1282ق)، هند (1267ق) و تهران (1274، 1280ق) نام برد. مشهورترین شروحی که بر این اثر نگاشته شده، عبارت است از: 1. مَلاحُ الاَرواح، از بدرالدین عینی؛ 2. فتح الفتاح فی شرح المراح، از تاجالدین عبدالوهاب بن ابراهیم شافعی (د 655ق)؛ 3. شرح شمسالدین احمد مشهور به «دیکقوز»؛ 4. الافتتاح، از حسن پاشا (برای دیگر شروح، نک: حاجی خلیفه، 2/1651؛ طاش کوپریزاده، الشقائق النعمانیهٔ، 32، 211، 213؛ .(GAL,S,II/14