اِبْنِ عِماد، ابوالفلاح عبدالحیّ بن احمد بن محمد عکری صالحی (رجب 1032 - ذیحجهٔ 1089/ آوریل 1623 - ژانویهٔ 1679)، شرح حال نویس و ادیب و فقیه حنبلی. ضبط «عکری» مورد اختلاف است و صورت عَکَری یا عَکَّری پذیرفتنی مینماید (نک: زبیدی). ابن عماد در صالحیهٔ دمشق زاده شد (محبی، 2/341)، در زادگاهش پرورش یافت و قرائت قرآن آموخت و در همانجا به فراگیری علوم اهتمام کرد. وی فقه حنبلی را از محمد بن بدرالدین بلبانی صالحی، عبدالباقی حنبلی و ایّوب ابن احمد خلوتی صوفی فراگرفت و به اخذ اجازه از آنان نایل آمد (همو، 2/340؛ غزی، 241). آنگاه به قاهره رفت و مدتی در آنجا اقامت گزید. در این فرصت نزد عالمانی چون سلطان مزّاحی، نورالدین شَبرامَلّسی، شمسالدین محمد بابلی و شهابالدین احمد قلیوبی که همه شافعی بودند، کسب دانش کرد و در بازگشت به دمشق به تدریس پرداخت (محبّی، همانجا). از شاگردان وی محمدامین محبی، مؤلّف خلاصهٔ الا´ثر، مصطفی بن فتح الله حموی، عبدالقادر بن احمد بصری و عثمان ابن احمد نجدی را میتوان نام برد (غزی، 249). وی ذوق شعری نیز داشت و شعرهایی از او در منابع آمده است (نک: محبّی، 2/340-341؛ غزی، 245). ابن عماد در اواخر عمر به حج رفت و در مکّه درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد (محبی، 2/341). آثار: تنها اثر چاپی وی شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، سرگذشت نامهای است متضمن گزیدهٔ وقایع تاریخی جهان اسلام و تراجم علمای دین به ویژه علمای حنبلی که به صورت سال شمار تنظیم شده است. این کتاب وقایع آغاز هجرت تا سال 1000ق را در بر دارد و مؤلف در آن از بسیاری از آثار متقدمان و متأخران بهره جسته و ضمن تصریح به عنوان منابع مورد استفاده در جای جای کتاب در نقل از آنها به تصحیح و تلخیص مطالب نیز نظر داشته است. از آن جمله میتوان طبقات الحنابلهٔ ابن ابی یعلی، طبقات الصوّفیهٔ سلمی، وفیات الا´عیان ابن خلکان، طبقات القرّاءِ ذهبی، انباء الغمر ابن حجر، طبقات الا´ولیاء سخاوی، بغیهٔ المستفید ابن دیبع و تاریخ الاسلام ابن قاضی شهبه را نام برد (نک: ابن عماد، 1،268، 274، جم). هر چند تألیف این کتاب در 19 رمضان 1080 به پایان رسیده (ابن عماد، 8/434)، اما مؤلف وقایع تاریخی و وفیات سدهٔ 11ق را در آن نیاورده است، زیرا مترصد بوده تا ذیلی بر آن بنویسد که مشتمل بر حوادث و تراجم سدهٔ مزبور باشد. این کتاب دوبار در قاهره در 1332ق و 1350-1351ق به چاپ رسیده است. از آثار خطی ابن عماد اسباب الخلاص بسورهٔ الاخلاص (سید، 1/40)، شرح بدیعیهٔ ابن حجهٔ حموی (ظاهریه، 1/333)، معطیهٔ الامان من حنث الایمان (خدیویه، 7/332) و نزههٔ ذات العماد (ظاهریه، 3/450) را میتوان ذکر کرد (برای دیگر آثار، نک: .(GAL,S,II/403