روند تشنج‌زدائى در روابط کرواسى و جمهورى فدرال يوگسلاوى طى يک سال اخير به‌ويژه پس از امضاء موافقت‌نامه دايتون پيشرفت قابل توجهى داشته است. صربستان در سال ۱۳۷۴ با چشم‌پوشى بر اخراج ساکنين صرب کراينا و موافقت با واگذارى منطقه اسلاونى شرقى مشروط به رعايت حقوق صرب‌هاى اين منطقه، گام بسيار بزرگى در عادى‌سازى روابط فى‌مابين برداشت. تاکنون براساس توافقاتى که ميان دو کشور در خلال سفرهاى ماته‌گرانيچ وزير خارجه کرواسى به بلگراد (دى‌ماه ۷۴) و ميلوتينوويچ وزير خارجه يوگسلاوى به بلگراد (۲۱/۱۲/۷۴) به‌عمل آمد، اتوبان زاگرب - بلگراد بازگشائى شده و خطوط لوله نفت، تلفن و مخابرات راه دور بين دو کشور راه‌اندازى گرديده است. همچنين کميسيون مشترک مفقودين که هدف آن پيگيرى و جمع‌آورى اطلاعات مربوط به مفقودين جنگ است، بين دو کشور تشکيل و اولين نشست خود را در فروردين ماه سال جارى در زاگرب برگزار نمود.


در اين نشست پروتکل همکارى بين کرواسى و يوگسلاوى درخصوص آزادسازى کليه اسراء و زندانيان دو طرف و تبادل اطلاعات مربوط به گمشدگان به امضاء رسيد. در جريان روند عادى‌سازى روابط، کرواسى خواستار اجراء سريع اين روند بود، ليکن يوگسلاوى موفق شد اجراء گام به‌گام و مرحله‌اى عادى‌سازى روابط را به کروات‌ها بقبولاند که هم اکنون نيز به آرامى در حال پيشرفت است. اجراء موافقت‌نامه اردوت درخصوص الحاق مجدد اسلاونى شرقى به سيستم حقوقى کرواسى نيز به مرحل قابل توجهى رسيده است. خلع سلاح نيروهاى صرب در اين منطقه به پايان رسيده و پليس مشترک صرب و کروات از اوايل تيرماه سال جارى کار خودرا در منطقه آغاز کرده است. با اين حال مناقشات مربوط به جانشينى يوگسلاوى سابق و سرنوشت آينده شبه جزيره پريولاکا از جمله مواردى هستند که همچنان روند عادى‌سازى روابط کرواسى و يوگسلاوى را با مشکل مواجه مى‌سازند. بحث پيرامون موضوع جانشينى يوگسلاوى سابق مجدانه از سوى جمهورى‌هاى اسلووني، کرواسي، بوسنى و هرزگوين و مقدونيه به‌طور ادوارى در پايتخت‌هاى هر يک از اين کشورها پيگيرى شده است.


شبه جزيره پريولاکا حدترين مرحله عادى سازى روابط يوگسلاوى و کرواسى به‌شمار مى‌رود. اين شبه جزيره که جنوبى‌ترين قسمت کرواسى و در شمال مونته‌نگرو قرار دارد، خالى از سکنه بوده و به لحاظ نظامى از اهميت قابل توجهى براى هر دو جمهورى برخوردار است. اهميت استراتژيک اين شبه جزيره براى صربستان و مونته‌نگرو که مرکز عمليات اصلى نيروهاى دريائى خود را به لحاظ عمق قابل توجه درياى اين منطقه، در خليج بوکاکو تورسکا (Kotorska Boka) قرار داده‌اند، امرى انکارناپذير است زيرا کشتى‌هاى اين جمهورى براى ورود به خليج فوق‌الذکر بايد دقيقاً از نزديک شبکه جزيره پريولاکا عبور کنند. در حال حاضر کرواسى نيز دستگاه‌هاى مجهز رادار نيروى هوائى خود را در بلندى‌هاى اطراف هرتسگ نووى مشرف بر شبه جزيره مستقر نموده است.


بنابراين چنانچه اين شبکه جزيره به کرواسى تعلق گيرد، کليه تأسيسات و تحرکات نيروى دريائى يوگسلاوى در معرض کنترل و در شرايط جنگى در معرض خطر انهدام قرار مى‌گيرد. لذا مونته‌نگرو و صربستان شديداً نسبت به اين شبه جزيره حساس هستند. يوگسلاو‌ها معتقد هستند که شبه جزيره پريولاکا يا بايد به مونته‌نگرو مسترد گردد و يا اينکه براى هميشه تحت کنترل و نظارت سازمان ملل قرار گيرد. على ايحال سرنوشت اين شبه جزيره همچنان مسکوت گذارده شده و مدت اقامت نيروهاى ناظر سازمان ملل (UNMOP) نيز در ۲۵/۴/۷۵ (۱۵ ژوئيه ۹۶) پايان خواهد يافت. به‌همين دليل دبيرکل سازمان ملل در تاريخ ۱۳/۴/۷۵ (۳ ژوئيه) با ارائه گزارش خود به شوراى امنيت خواستار تمديد مأموريت اين نيروها به مدت سه ماه ديگر گرديد. آقاى پطروس غالى در گزارش خود نوشته است که هيچ يک از سازمان‌هاى OSCE و EU حاضر به پذيرش وظيفه نظارت بر اين شبه جزيره به‌طور دائم نيستند و اين در حالى است که تداوم حضور نيروها و استقرار سلاح‌هاى سنگين در نزديکى منطقه غيرنظامى در اين شبه جزيره مى‌تواند خطر از سرگيرى تشنج را به‌دنبال داشته باشد.


دبير کل سازمان ملل قبلاً نيز نسبت به سرنوشت اين شبه جزيره هشدارهائى به اعضاء شوراى امنيت داده و اعلام داشته بود که هرگونه غفلت بين‌المللى از اين شبه جزيره مى‌تواند آتش جنگ بين کرواسى و يوگسلاوى را مجدداً شعله‌ور سازد زيرا هيچ يک از اين کشورها حاضر به واگذارى آن نيستند. با اين حال برخى با استناد به طرح صلح دو سال قبل از فرانيو توجمان درخصوص واگذارى پريولاکا، معتقد هستند که کرواسى به‌منظور ختم نهائى غائله و به رسميت شناخته شدن مرزهاى او توسط يوگسلاوي، حاضر است بخشى از اين شبه جزيره يا به قولى ۲۰ کيلومتر از جنوب دوبرونيک را به صرب‌ها واگذار نمايد و يا اينکه آن را براى هميشه تحت نظارت نيروهاى بين‌المللى قرار دهد. ليکن تنها عاملى که اخيراً موجب جلوگيرى از اين امر شده است، ممانعت آمريکائيان و تلاش آنها به‌منظور جلوگيرى از تبديل خليج بوکاکوتورسکا به پايگاه دريائى روسيه در مديترانه و آدرياتيک است. اين در حالى است که آمريکا خود تعدادى از جزاير حائز اهميت نظامى کرواسى از جمله جزيره براچ را به پايگاه‌هاى خود مبدل ساخته است.