استقرار عدالت در پرتو حقوق اسلامی

درگذرگاه گسترده تاریخ عدالت همیشه جزء مهم ترین خواسته ها و آرمان های بشر و از دغدغه های ادیان الهی و ترجیع بند سخنان و آراء عالمان و اندیشمندان و حاکمان بوده و مروری بر صفحات …

درگذرگاه گسترده تاریخ عدالت همیشه جزء مهم ترین خواسته ها و آرمان های بشر و از دغدغه های ادیان الهی و ترجیع بند سخنان و آراء عالمان و اندیشمندان و حاکمان بوده و مروری بر صفحات تاریخ نشانگر این مدعاست.
پرسش اصلی و اساسی این است که عدالت به معنای اخص کلمه و در معنای رایج آن (احقاق حق) چگونه استقرار می یابد؟
مکتب های حقوقی مختلف در دنیا هر کدام براساس یک سلسله قواعد و اصول مدعی هستند که بهترین راه و روش رسیدن به عدالت را برای بشریت به ارمغان آورده اند؛ حال آن که گذشت زمان و تاریخ بهترین داوری است که خلاف این ادعا را روشن ساخته است چنانکه مکاتب حقوقی بشری اعم از نوع غربی و یا شرقی آن قادر به تامین عدالت به معنای حقیقی آن نبوده است.
بهترین حقوقی که می تواند مصالح جامعه بشر را تامین و از مفاسد اجتماعی پیشگیری نماید حقوق اسلامی است؛ چرا که با توجه به همه ابعاد وجودی انسان و ویژگی های فطری و طبیعی وضع شده است.
عقبه حقوق اسلامی برخلاف حقوق بشری، وحی بعنوان منبع خطاناپذیر است و آن حاکمیت اراده خدای متعال است.
به تعبیر دیگر تنها منبع حقوق اسلامی اراده تشریعی الهی است و یک قاعده و حکم فقط هنگامی از دیدگاه اسلام معتبر است که به اراده تشریعی خدای متعال استناد داشته باشد.
اهمیت کتاب و سنت به عنوان ادله اصلی استنباط احکام درحقوق اسلام نیز از آنجا ناشی می شود که نشانگر اراده تشریعی الهی است؛ همچنانکه عقل و اجماع (از دیگر منابع ادله استنباط احکام) هم هنگامی معتبر است که بتواند بطور قطع اراده تشریعی الهی و حکم خدا را کشف نماید.
قوت بدلیل حقوق اسلامی تا آنجاست که در ۱۹۴۸ کنگره حقوقدانان در لاهه در قطعنامه خود مقرر کرد که حقوق اسلامی پایه و اساس حقوق تطبیقی باشد، دانشکده حقوق پاریس نیز در ۱۹۵۱ هفته ای را برای بررسی حقوق اسلامی تعیین و در قطعنامه خود تاکید کرد که حقوق اسلامی از منابع قانون گذاری جهان حاضر قرار گیرد چرا که می تواند جوابگوی همه احتیاجات زندگی جدید باشد. ۱
این جاست که رهبر فرزانه انقلاب در دیدار اخیر خود با رؤسای قضایی بیش از ۴۰ کشور اسلامی شرکت کننده در اجلاس تهران(۲) با هشدار این مطلب که دنیای غرب با سلطه فرهنگی خود القاء می کند احکام اسلامی مطابق با نیازهای روز بشر نیست تاکید فرمودند که حقوق اسلامی از پیشرفته ترین حقوق دنیاست و فرهنگ و تمدن غرب قادر به تامین عدالت و امنیت نیست.

حسام الدین برومند
پی نوشت:
۱- رساله نوین- دکتر بی آزار شیرازی.
۲- اجلاس رؤسای قضایی بیش از ۴۰ کشور اسلامی به مدت ۳ روز در تهران ا ز ۱۳ تا ۱۵ آذر برگزار شد.