کارکردهای مثبت کانونهای فرهنگی ـ مذهبی زنان در مساجد

جنسیت به عنوان یکی از عناصر تعیین کننده دینی و فرهنگی ،بسیاری از ابعاد حیات جمعی زنان را تحت تاثیر قرار می دهد ودرچگونگی انجام فعالیتهای مذهبی و فرهنگی زنان چه به لحاظ ساختاری …

جنسیت به عنوان یکی از عناصر تعیین کننده دینی و فرهنگی ،بسیاری از ابعاد حیات جمعی زنان را تحت تاثیر قرار می دهد ودرچگونگی انجام فعالیتهای مذهبی و فرهنگی زنان چه به لحاظ ساختاری و چه به لحاظ صوری و محتوایی مؤثراست از اینرو پرداختن به آن در قالب یک موضوع مستقل واختصاصی مجزا که زیر مجموعه ای از کلیت امورفرهنگی محسوب می شود ضرورت می یابد چراکه در جامعه امروز ایران ظرفیت فکری واندیشگی زنان بخش قابل توجهی رابه خود اختصاص داده است که مقوله فرهنگ از مهم ترین بسترهای بروز و ظهور این ظرفیتها ست .در خصوص مشارکت های اجتماعی زنان پژوهش هایی هر چند محدود وجود دارد که داده ها یی در خصوص انگیزه های زنان و کارکردهای این گونه مشارکت ها ارائه میدهد از جمله مطالعه ای که تحت عنوان "مشارکت اجتماعی زنان" (۱۳۸۲، شادی طلب) صورت گرفته ودر آن این نتیجه به دست آمده است که بنا بر یافته های پژوهش میانگین مشارکت مدنی ( شرکت در سازمانهای صنفی ، کارگری و غیر دولتی ، گروهها ، احزاب و تعاونی ها ) زنان بسیار پایین تر و میانگین مشارکت مذهبی – خیریه ای آنان و شرکت در کارهای خیریه ، هیئت ها ، روضه ها ، سفره ها ، جلسات قرآن و جشن های مذهبی ، بسیار بالاتر از سایر انواع مشارکت هاست .
با استناد به نتایج این تحقیق شایدبتوان گفت که گرایش زنان جهت حضوردر این محافل سنتی بسیار بیشتراز گرایش آنها به حضور ومشارکت درفعالیتهای اجتماعی جدید و مدرن (مانند نهاد ها و سازمان های مدنی وNGOها) می باشد چرا که در چنین محافل سنتی ، فراهم بودن شرایطی ازجمله موافقت اعضای خانواده و هماهنگی وعدم تقابل آن با مسئولیت های زنان درخانه ، و مشروع بودن وجهه اجتماعی آن ومسائل بسیار دیگری مطرح است که در سایراشکال مشارکت اجتماعی برای زنان فراهم نمی باشد .از سوی دیگردر جامعه امروز ما، ارتباطات وگردهمایی های سنتی زنان از جمله اجتماعات مذهبی ومناسکی منعقد در مساجد وحسینیه ها و مانند آن اهمیت وکارکرد گذشته خود را همچنان حفظ کرده اند چراکه براساس ارتباط میان فردی چهره به چهره و گروهی وصمیمانه وهمدلانه شکل گرفته وتداوم می یابدو ازآنجاکه زنان در چنین فضایی بادریافت آنی عکس العمل و یا بازخورددیگران نسبت به رفتارخویش مواجه اند به عنوان موثر ترین بستر وزمینه اجتماعی درایجادتعامل و ارتباط سازنده میان آنان میتواند مورد توجه قرار گیرد.
بنابراین اجتماعاتی از این دست که به دلیل ماهیت مذهبی و شکل خود جوش و مردمیشان توانایی جذب افراد بسیاری را دارند محدودیت های جنسیتی زنان درمورد حضوریافتن در اجتماع وانجام فعالیتهای مذهبی و فرهنگی رانیزاز میان برمی دارند ومی توانندبه عنوان کانونهایی بالقوه مد نظر وتوجه قرار بگیرند وبابرنامه ریزیهای منسجم وهدفمند تقویت شوند.چراکه کارکردهای مثبت زیادی از جمله بالا بردن سطح آگاهی زنان شرکت کننده و حداقل آگاهی های مذهبی، حضور در محیطی دوستانه که منجر به حل برخی مشکلات شخصی و روانی می گردد . انجام فعالیت در امور خیریه و عام المنفعه ، پر کردن اوقات فراغت، -ایجاد شالوده ای برای رسوم اخلاقی جامعه؛ کنترل اجتماعی و راهنمایی و اشاعه ارزشها . جهت دادن به نذورات و انفاقات ، ایجاد احساس اطمینان و خود باوری در زنان، مبادله اطلاعات و برانگیختن حس مشارکت داوطلبانه و تاثیرات روانشناختی برروی زنان رابه دنبال دارد.

نسیم کاهیرده