لیف و کیسه را کنار بگذارید

یکی از موضوع‌هایی که در رابطه با بهداشت پوست مطرح است طرز شست‌وشوی آن است. برای تشریح این موضوع اشاره‌ای کوتاه به فیزیولوژی پوست کمک‌کننده است. پوست ما دارای رشد و تکثیر دایمی …

یکی از موضوع‌هایی که در رابطه با بهداشت پوست مطرح است طرز شست‌وشوی آن است. برای تشریح این موضوع اشاره‌ای کوتاه به فیزیولوژی پوست کمک‌کننده است.
پوست ما دارای رشد و تکثیر دایمی است؛ به نحوی که هریک ماه یکبار تمام بدن ما دچار پوسته‌ریزی مداوم و نامحسوس می‌شود. به این معنی که سلول‌های لایه زیرین اپیدرم پوست به سمت بالا آمده و در سطح پوست به صورت سلول‌های مرده یا لایه شاخی درمی‌آیند و این لایه شاخی به تدریج و نامحسوس ریزش پیدا می‌کند.
از طرفی غدد سباسه یا چربی‌ساز پوست از سن بلوغ ترشحات چرب خود را از طریق منافذ فولیکول مو به سطح پوست می‌رسانند. غدد عرق اکرین در تمام پوست و غدد آپوکرین در ناحیه زیر بغل و ناحیه تناسلی نیز ترشحات خود را دایما وارد سطح پوست می‌کنند.
مازاد بر ترشحات طبیعی، آلودگی‌های محیطی و میکروب‌های جمع شده در سطح پوست نیز نیاز به پاکیزگی دارند.
بنابراین سلول‌های مرده لایه خارجی پوست، ترشحات سبوم، عرق، مواد مترشحه از غدد آپوکرین، میکروب‌ها و آلودگی‌های محیطی، لزوم شست‌وشوی درست پوست را یادآوری می‌کنند.
در گذشته نه‌چندان دور به علت در دسترس نبودن مواد شوینده بهداشتی به‌خصوص صابون‌ها استفاده از کیسه راه‌حلی منطقی برای شست‌وشوی پوست به شمار می‌رفت چرا که کیسه کشیدن باعث برداشته شدن لایه شاخی مرده پوست و به همراه آن سایر آلودگی‌های سطح پوست می‌شد. گرچه موادی که همراه کیسه کشیدن از پوست جدا می‌شوند، لایه شاخی پوست هستند؛ نه چرک.
امروزه به یمن وجود انواع پاک‌کننده‌های بهداشتی برای پوست استفاده از کیسه به حاشیه رفته است، گرچه توصیه هم نمی‌شود؛ چرا که استفاده طولانی از کیسه‌های محکم روی پوست خطر آمیلوییدوزیس پوست را همراه دارد که درواقع رسوب مواد آمیلویید در پوست و ایجاد تغییر رنگ مایل به قهوه‌ای پوست به همراه خارش است.
در مقابل شست‌وشوی روزانه برای پوست‌های چرب و شست‌وشوی با دفعات کمتر برای پوست‌های معمولی یا خشک با استفاده از صابون و لیف حمام برای پوست مناسب‌تر است. البته استفاده از لیف‌های کنفی علاوه بر ایجاد خطر آمیلوییدوزیس (مشابه کیسه کشیدن) به علت زبر بودن احتمال خراشیدگی و قرمزی پوست را به همراه دارد.

دکتر مجتبی امیری
متخصص پوست و مو
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه‌الله