شیوه صحیح تشویق کودکان

تشویق و تمجید کودکان به عنوان یکی از شیوه های تربیتی بسیار ظریف شناخته شده است. در این حوزه کار والدین بسیار دشوار است زیرا تشویق همانند یک تیغ دولبه عمل می کند. کودکی که کم مورد …

تشویق و تمجید کودکان به عنوان یکی از شیوه های تربیتی بسیار ظریف شناخته شده است. در این حوزه کار والدین بسیار دشوار است زیرا تشویق همانند یک تیغ دولبه عمل می کند. کودکی که کم مورد تشویق قرار بگیرد ممکن است دچار کمبود اعتماد به نفس شود و افراط در تمجید نیز او را همواره نیازمند تحسین دیگران می کند. به گفته روان شناسان هیچ فرمول قطعی برای نحوه و میزان تشویق را نمی توان در اختیار والدین قرار داد سوالات بسیاری در این زمینه وجود دارد که والدین در صورت داشتن اطلاعات می توانند بهتر از پس ریزه کاری های تربیتی کودک و تشویق به هنگام برآیند.به گفته کارشناسان اکنون بیشتر والدین می دانند تشویق کردن تا چه اندازه می تواند در تربیت کودک آن ها موثر باشد اما عده بی شماری از معایب تشویق بی جا و فراوان بی اطلاعند. به نوشته «وب ام دی» گویی ما قصد داریم سخت گیری ها و شدت عمل والدین خود را با تشویق های بی جا و نابه هنگام تلافی کنیم. والدین تصور می کنند با تشویق بی پایان اعتماد به نفس کودک خود را افزایش می دهند. به گفته «جین برمان» مشاور خانواده اعتماد به نفس کودک در سال های اولیه زندگی و با تشویق او به انجام کارهایی که هم زمان با رشد، قابلیت آن ها را پیدا می کند شکل می گیرد اما در طول زمان تشویق ها باید حساب شده انجام بگیرد نه مدام و به کرات زیرا تشویق بی امان نتیجه عکس می دهد و احساس تحقیر و کوچک شدن در او را ایجاد می کند.
کودک احساس می کند که باید پس از رفتار یا کاری تشویق ببیند و بشنود و در غیر این صورت احساس حقارت و خودکم بینی پیدا می کند. بنابراین همان طور که تشویق نکردن به اعتماد به نفس کودک ضربه می زند، تشویق بیش از اندازه نیز برای اعتماد به نفس او خطرناک است.در واقع کارشناسان تاکید می کنند کیفیت تشویق ها بسیار مهم تر از کمیت است. اگر تشویق هوشمندانه، صادقانه و متمرکز بر تلاش کودک باشد می تواند به رشد او کمک شایانی کند. یک کارشناس مسائل تربیتی می گوید: ما باید تلاش کودک را محور تشویق قرار دهیم نه نتیجه ای که گرفته است.
به عنوان مثال اگر فرزند شما در یک بازی برنده نشده، لازم است برای تلاشی که کرده است تشویق شود. توجه به تلاش او، انگیزه ای می شود برای انجام کارهای مفید و تلاش برای به ثمر رساندن آن ها. مهم این است که او بداند برای کدام کارش مستحق دریافت تشویق بوده است و تلاشش آن قدر ارزشمند بوده که والدین برای او پاداشی در نظر گرفته اند.هم چنین والدین باید دقت داشته باشند که تشویق مطابق رفتار یا کار مثبت آن ها باشد و لزوما پاداش مالی هم نباشد. همه کارشناسان به اتفاق معتقدند که پاداش مالی به عنوان تشویق در صورت تکرار، ارزش پول را به آن ها نشان می دهد و تاثیری در افزایش انگیزه آن ها برای انجام کارهای خوب ندارد. بنابراین پاداش مالی به عنوان تشویق، فکر هوشمندانه ای نیست و والدین باید از شیوه های دیگری مثل یک مسافرت کوتاه، رفتن به سینما، تئاتر و غیره را انتخاب کنند.
شرکت در یک فعالیت با مشارکت والدین هم می تواند برای کودکان بسیار جذاب باشد زیرا به آن ها فرصت دیده شدن و لذت همراهی با پدر و مادر را می دهد. برای تشویق کردن کودکان نکات زیر را نیز در نظر بگیرید
▪ واضح صحبت کنید. به جای این که بگویید «نقاشی قشنگی کشیدی» بگویید «این درخت و خانه تناسب خوبی دارند، رنگ ها را خوب انتخاب کردی و...»
▪ صادق باشید، تشویق همیشه باید صادقانه باشد. بچه ها خیلی زود بین تشویق واقعی و غیرواقعی تمایز قائل می شوند و اعتمادشان را از دست می دهند. در چنین شرایطی آن ها تشویق شما را جدی نمی گیرند و نمی توانند گفته های صادقانه و غیرواقعی شما را در شرایط مختلف درک کنند. این تضاد به ناآرامی روانی و احساس نبود امنیت در آن ها منجر می شود.