چرا بسیاری از مصاحبه ها شفاف نیست؟

در این نوشتار بر آن هستیم که از یک عادت ناپسند در اظهارنظرهای برخی افراد در مصاحبه با رسانه ها سخن بگوییم.رویه ای که متاسفانه در همه حوزه های سیاسی، اجتماعی وحتی ورزشی کشور …

در این نوشتار بر آن هستیم که از یک عادت ناپسند در اظهارنظرهای برخی افراد در مصاحبه با رسانه ها سخن بگوییم.رویه ای که متاسفانه در همه حوزه های سیاسی، اجتماعی وحتی ورزشی کشور نیز شاهد هستیم. در لفافه سخن گفتن ، با اغماض وایهام شدید ، مطالب را بیان کردن وبه بیان ساده تر، پیچاندن سخنی که می شود آن را خیلی راحت وقابل فهم بیان کرد، آفتی است که شوربختانه روز به روز در بین بخش های مختلف جامعه همه گیر تر می شود.
بسیار شاهد بوده ایم که گاه خبرنگاری از فردی سوالی می پرسد اماآن فرد آنچنان جواب را در پیچ وخم ادبیات وتاریخ وعلم و فلسفه مخلوط می کند تا از جواب واقعی طفره رود ودر پایان هم نه خبرنگار ،نه مخاطب وحتی گاه خود فرد هم از حرف های خود چیزی سر در نمی آورد و مصاحبه تمام می شود.
حال جالب آن جاست که برخی از مصاحبه شوندگان ، گریز از پاسخ گویی صریح را هم هنری در خور وآموختنی می دانند که باید تعلیم هم داده شود. حتی گاه یک مفسر ساده فوتبال در ایران هم از پاسخ دادن به سوالی که جوابش تنها یک بله یا خیر است طفره می رود وحاضر است که ده دقیقه مطالب را بپیچاند اما یک پاسخ صریح ویک کلمه ای بر زبان نیاورد.
این گونه پاسخ گویی غیر شفاف مصاحبه شوندگان در بسیاری از رسانه های مطرح جهان، امری کلیشه ای، مذموم وغیر قابل قبول است. زیرا امروزه به دلیل تنگی وقت وکم حوصله بودن مخاطب، دیگر هیچ مخاطبی حوصله جواب های به اصطلاح رد گم کنی را نداردو اگر رسانه ای به طور شفاف ودقیق برسر اصل مطلب نرود، مردم ناخودآگاه به سمت وسوی رسانه ای صریح تر می روند.
به طور مثال در رسانه های برتر جهان شاهد هستیم که وقتی خبرنگاری سوالی را می پرسد ، فرد مصاحبه شونده، حتی با بینندگان هم سلام علیک نمی کند وسریع پاسخ سوال را بیان می کند اما در ایران، بیشتر مصاحبه شوندگان دربسیاری از حوزه های اجتماعی، سیاسی، هنری و ورزشی سعی می کنند اظهار نظرهایشان کسی را دلخور نکند، به کسی برنخورد و چنان پاسخ یک سوال معمولی را در هاله ای از ابهام بیان می کنند که مخاطبان را هم اقناع نمی سازد.
طبیعی است که کارکرد رسانه ها شفاف سازی وتنویر افکار عمومی است و در این راستا نیز به طور قطع اگر خبرنگاری با فردی مصاحبه می کند سعی در روشن تر کردن موضوعی مجهول دارد اما گاه برخی از مصاحبه شوندگان، کاملا عکس برخورد می کنند ونه تنها فضا را روشن تر نمی کنند بلکه گاه با پاسخ های غیر صریح خود، مجهولی برمجهولات دیگر نیز می افزایند.
البته شاید یکی از دلایل عمده این گونه پاسخ گویی ها ریشه در فرهنگ ماداشته باشد وبه دلیل آن که معمولا ما ایرانی ها افراد رک وصریحی نیستیم، اغلب مصاحبه ها هم حالتی تعارف گونه ، تکراری و غیر شفاف از آب در می آید.
البته واضح است که این عادت دیرینه نیز قابل اصلاح وترمیم است و خبرنگاران کلیه رسانه ها اگر می خواهند مصاحبه هایشان داغ تر و واضح تر گردد می بایست از پاسخ های بی ربط راضی نشده و تا رسیدن به پاسخ صریح، سوالشان را تکرار کنند وبه اعتقاد نگارنده این روش یکی از راه هایی است که می تواند فضای رسانه ای ایران را یک قدم به سوی روزنامه نگاری حرفه ای وهم تراز با غول های رسانه ای جهان نزدیک تر سازد.

نویسنده : امین جلالوند