لزوم تشکیل بانک و بورس طلا در ایران

اگرچه در تمامی دنیا فرهنگ پس انداز دارای تنوع میباشد اما در کشورهایی که امنیت سرمایه گذاری در آنها پایینتر است و تالارهای بورس در فرهنگ مردم جایی ندارد ، خرید طلا و جواهر همیشه …

اگرچه در تمامی دنیا فرهنگ پس انداز دارای تنوع میباشد اما در کشورهایی که امنیت سرمایه گذاری در آنها پایینتر است و تالارهای بورس در فرهنگ مردم جایی ندارد ، خرید طلا و جواهر همیشه وسیله ای مطمئن و بدون دغدغه برای پس انداز بوده است. فرهنگ مردم ایران نیز از دیر باز به علت اینگونه از عوامل به سمت طلا گرایش داشته و همیشه ایرانیان علاوه بر تمایل به جلوه و زیبایی طلا آن را به عنوان ابزاری مطمئن برای پس انداز میدانند.
در طول سقوط بازار بورس جهانی در سال ۱۹۸۷ و مجدداً در طول بحران بدهی های آسیایی ۱۹۹۷ و نیز در طول بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۷ که هم اکنون نیز با آن دست به گریبانیم طلا به عنوان موثرترین ابزارهای افزایش نقدینگی و به عنوان موثرترین گوناگون ساز سبد های سهام شناخته شد که هیچگاه افت چشمگیری در قیمت پیدا نکرد.
صنعت طلا و جواهر نیز با گردش مالی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در دنیا یکی از پرسودترین و اشتغالزاترین صنایع میباشد که از نظر ارزش افزوده با صنایعی مانند اتومبیل سازی رقابت میکند. از مزیت های نسبی دیگر این صنعت میتوان به عدم وجود ضایعات ، عدم آلایندگی ، اشتغالزایی در فضای اندک ، سرمایه مورد نیاز کم برای تولید و ابزاری مناسب برای جذب توریست اشاره کرد.
کشورهای هند ، ترکیه ، ایتالیا ، عربستان ، چین و آمریکا در صدر تولید کنندگان جواهر قرار دارند و کشورهای هند ، چین ، آمریکا ، ترکیه ، عربستان و ایران در صدر مصرف کنندگان جواهرات قرار دارند. با یک بررسی مختصر متوجه میشویم که ایران تنها کشوری از برترین مصرف کنندگان است که در لیست تولید کنندگان برتر قرار ندارد.
بر اساس تحقیقات نایجل دزبروک مصرف طلا و جواهر در ایران در سال ۲۰۰۴ میلادی بیش از ۱۱۸ تن بوده است و تقریبا تمامی این حجم عظیم طلا به منظور مصارف زینتی بوده و پس از استفاده به عنوان پس انداز در منازل ایرانیان انباشته میشود.
متاسفانه کشور ایران با وجود دارا بودن قدمتی دیرینه در این صنعت و با وجود داشتن مزیت های رقابتی برای رشد در این صنعت با تولیدی کمتر از ۱ درصد از تولید جهانی و با سهم صادراتی در حدود ۰.۰۱ درصد جهانی و مصرف بیش از ۴.۵ درصد از طلای جهان ، در صنعت طلا و جواهر از بازار بین المللی سهمی به جز واردات آن هم به صورت قاچاق ندارد، در حالیکه کشورهای منطقه مانند هند ، ترکیه ، عربستان ، امارات و پاکستان جزو بزرگترین تولید کنندگان در این صنعت میباشند.
با بررسی راهکارهای کشورهای موفق به خصوص ترکیه و هند در زمینه صنعت طلا و جواهر متوجه میشویم که اولین قدم برای رشد این صنعت آزاد سازی قیمت طلا و لذا تشکیل بانک و بورس طلا میباشد.
البته یک بانک طلا بدون هماهنگی با اتحادیه صنف طلا و جواهر و با پیشنهاد وزارت کار و بانک مرکزی و با همکاری صندوق مهر امام رضا(ع) ایجاد شده است. این بانک با دریافت سکه های مردم به آنها برگه ای رسید ارائه کرده و آنها هر زمان می توانند برای دریافت سکه های خود اقدام کنند. در عین حال این بانک تا ۳ عدد سکه به متقاضیان وام ارائه کرده و در موعد مقرر از آنان باز پس می گیرد. اعتراضی که نسبت به این عمل وارد است عدم وجود سیاست های درست و صحیح برای جهت بخشی بر سرمایه های انباشته مردم در خانه ها میباشد.
اگر بر اساس تحقیقات انجام گرفته دارایی های طلای انباشته در خانوارهای ایرانی را بطور متوسط محاسبه کنیم حداقل چیزی در حدود ۵۵۰۰ تن طلا در منازل خانوارهای ایرانی ها به غیر از سکه های آنان وجود دارد البته از تعداد سکه های انباشته در خانه ها از قبل از انقلاب اطلاع دقیقی در دست نیست اما در حدود ۲۲ میلیون سکه آزادی از ابتدای انقلاب تا سال ۱۳۸۵ ضرب شده است که چیزی معادل ۱۳۹ تن می باشد
بنابراین با توجه به وجود منابع عظیم سرمایه گذاری در منازل ایرانیان میتوان پس از انجام امور کارشناسی با تاسیس بانک طلا در راستای جذب حداقل ۱۰ درصد از این طلای راکد انباشته در منازل و سپس ارائه آن به صورت وام با کارمزد بانکی پایین در راستای تولید صنعت طلا و جواهر تحول عظیمی را ایجاد نمود. در عین حال میتوان با ارایه طلا در بورس و امکان خرید و فروش آتی آن فرهنگ مردم را به سمت پس انداز طلایی در بانکها و سازمانهای بورس به جای انباشت آن در منازل سوق داد.

مهندس سید امیر رضا هاشمی
کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی دانشگاه علم و صنعت ایران
منبع روزنامه دنیای اقتصاد