مبانی شخصیت

● شخصیت و عوامل بوجود آورنده آن شخصیت معادل کلمه انگلیسی personality است که از کلمه ی persona اقتباس شده است. کلمه مذکور به معنی ماسک و نقابی است که در یونان قدیم در مهمانیها برچهره می گذاشتند. …

● شخصیت و عوامل بوجود آورنده آن
شخصیت معادل کلمه انگلیسی personality است که از کلمه ی persona اقتباس شده است. کلمه مذکور به معنی ماسک و نقابی است که در یونان قدیم در مهمانیها برچهره می گذاشتند.
اگر چه شخصیت در زبان عامه و درعرف معانی مختلفی دارد، اما در روان شناسی شخصیت به مجموعه ویژگی های جسمی ، روانی و رفتاری که هر فرد را از افراد دیگر متمایز می کند، اطلاق می شود.
مطالعه و شناخت شخصیت هم از جنبه ارضای حس کنجکاوی و هم از نظر روابط متقابل اجتماعی دارای اهمیت است. آگاهی از ویژگی های شخصیتی کودکان برای والدین اهمیت پیدا می کند . زیرا نحوه رفتار و برخورد با آنها را حتی در دوره های مختلف رشد تعیین می کند. برای معلمان، این شناخت می تواند در چگونگی برخورد و چگونگی عرضه کردن اطلاعات درسی به شاگردان در سنین مختلف حائز اهمیت است و بالاخره این شناخت می تواند برای پیشگیری از برخی مسائل رفتاری و اخلاقی مورد استفاده قرار گیرد.
در کتب مختلف تعاریف متعددی از شخصیت به عمل آمده است از جمله موارد زیر
شخصیت عبارت است از الگوهای رفتار و شیوه های تفکر که سازگاری فرد با محیط را تعیین می کند(هیلگارد).
شخصیت الگویی از رفتار اجتماعی و روابط اجتماعی متقابل است. بنابرین ، شخصیت یک فرد مجموعه ای از راههایی است که او نوعا نسبت به دیگران واکنش یا با آنها تعامل می کند(فرگوسن).
شخصیت سازمان پویای جنبه های ادراکی و انفعالی و ارادی و بدنی فرد آدمی است(شلدون).
● عوامل بوجود آورنده شخصیت:
عوامل ایجاد کننده شخصیت دو دسته هستند : عوامل وراثتی که به وجود آورنده ویژگی های جسمانی هستند و عوامل محیطی که زمینه ساز رشد و توسعه جنبه های وراثتی و ایجاد کننده ی بسیاری از خصوصیات اکتسابی شخصیت می باشند.
سنگ بنای شخصیت از زمانی گذاشته می شود که یک اسپرماتوزویئد ( سلول جنسی نر) با یک اوول (سلول جنسی ماده) ترکیب می شود و سلول تخم را بوجود می آورد.
هر سلول تخم حاوی ۲۳ کروموزوم از مادر و ۲۳ کروموزوم از پدر است که این کروموزومها از طریق ژنهایی که روی آنها قرار دارند ناقل صفات مختلف والدین به فرزندان می باشند.
ژنها در واقع بسیار با ثبات هستند و تنها جهش و تغییرات حاد محیطی قادر است که در ژنها تغییر ایجاد نماید.
دستگاه عصبی نیز که از طریق تکانه های عصبی اداره کننده فعالیتهای انسان است، می تواند در تفاوت میان شخصیت ها موثر باشد.
نقش هورمونهای گوناگون نیز در شکل دهی به شخصیت بسیار حایز اهمیت است . غالب این هورمونها که ترشحات غدد درون ریز هستند ، کنترل رشد جسمی و حتی خلق و خوی انسان را بر عهده دارند. به عنوان مثال ترشح هورمون جنسی سبب ایجاد صفات ثانویه در زنان و مردان است.
پاولف تفاوتهای شخصیتی را برحسب فرآیندهای برانگیختگی و بازداری معرفی کرده است به طوری که اگر هر دو پر تحرک باشند شخصیت ایجاد شده دموی مزاج خواهد بود، اگر هر دو کند و راکد باشند سوداوی مزاج خواهد بود، اگر بر انگیختگی بیش از بازداری باشد یعنی هر دو فرآیند نامتعادل باشند شخصیت حاصله صفراوی مزاج خواهد بود.
اما ویژگی های وراثتی برای تحقق یافتن خود به زمینه ای مناسب نیاز دارند و این محیط است که چنین زمینه ای را می تواند فراهم سازد. به طوری که اگر فرد از صفات ممتاز ارثی برخوردار باشد ولی در محیط مناسبی قرار نگیرد توانایی های ارثی کمتر در معرض شکوفایی می توانند قرار گیرند.

حسین محسنی