دکمه ـ تکمه Button

قبه، گره، برآمدگی یا قرص و دیسک می‌باشد که برای نگه داشتن پوشاک بر تن یا وسیله زینتی لباس به‌کار می‌رود. از روزگاران باستانی دکمه کاربرد داشته و در موزه‌ها می‌توان مجموعه‌های …

قبه، گره، برآمدگی یا قرص و دیسک می‌باشد که برای نگه داشتن پوشاک بر تن یا وسیله زینتی لباس به‌کار می‌رود. از روزگاران باستانی دکمه کاربرد داشته و در موزه‌ها می‌توان مجموعه‌های استخوانی دکمه‌ەا را که مربوط به پیش از اختراع خط است یعنی بیش از ۴۰۰۰ سال پیش است، دید.
● کاربرد دکمه
در سده ۱۲ میلادی دکمه کاربردی عمومی یافت و آن هنگامی بود که پوشاک‌های گشاد جای خود را به لباس‌ها و جامه‌ەای تنگ داد. پیش از آن زمان از سنجاق و نظایر آن در نگه‌داشتن پوشاک بر تن سود می‌جستند.
خیلی پیش از اینکه دکمه عمل نگه دارندگی پوشاک را بر تن عهده‌دار شود از دکمه برای زینت و به‌عنوان سمبل ارزش به‌کار می‌رفت و دکمه از لحاظ زینتی بیشتر کاربرد ونقش داشت تا جنبه نگه داشتن پوشاک بر تن. برخی از دکمه‌های عاجی و فلزی تصاویری روی آن نقش می‌شد. برخی از دکمه‌های فرانسوی از جنس چینی بود و پوشش مینائی داشت.
ژاپنی‌ها دکمه‌های سرامیک می‌ساختند. بر بسیاری از دکمه‌های مربوط به قرن هجدهم تصاویر و پرتره‌هائی از اشخاص برجسته نقش گردیده بود. این دکمه‌ها از جنس سلولوئید یا شیشه بیشتر عمومیت داشت.
مواد دیگری که در ساختن دکمه به‌کار رفته شامل شیشه سیاه که آب نقره و طلا بر آن اسپری شده بود یا با دست نقوشی بر دکمه‌ها نقر و نقش می‌کردند. دکمه‌هائی از جنس صدف، لاک‌لاک پشت، برنج، نقره و میناکاری فولادی، و غیره بجا مانده است.
دکمه‌هائی که بر پوشاک مردان دوخته می‌شود در طرف راست و بر پوشاک زنان در طرف چپ لباس دوخته می‌شود. روزگاری دکمه‌های پوشاک زن و مرد هر دو در طرف چپ دوخته می‌شد. ظاهراً در قرون وسطی دکمه‌های پوشاک مردان در طرف راست دوخته می‌شد زیرا با سرعت بیشتری می‌شد دکمه‌ها را باز و بسته کرد، و دکمه‌ها در بستن شمشیر به کمر نیز ایجاد اشکالی نکند.
در روزگار نخستین نوکوچان اروپائی در آمریکا بر پوشاک‌ها اغلب دکمه‌های نقره‌ای یا زرین یا آلیاژ قلع و سرب دوخته می‌شد. دوخت و نصب دکمه بر پوشاک روش‌های خاصی داشته و دارد و تا حدی بستگی به مد معمول روز دارد.
● صنعت دکمه‌سازی
ساختن دکمه از مواد گوناگون و به اندازه‌های مختلف با شیوه صنعتی معمول گشته و امروزه دکمه‌سازی یکی از صنایع نسبتاً مهم است. مواد مورد استفاده دکمه، پلاستیک، صدف، شیشه، فلز و برخی مواد گیاهی است و معدودی دکمه را از کاغذ و کهربا می‌سازند.
● دگمه Knop
قسمتی از گیرندهٔ رادیوئی است که معمولاً گرد است، اما گاهی دارای عقربه یا وسیلهٔ دیگری است که محل را نشان می‌دهد. دگمه به انتهای میلهٔ گیرندهٔ ایستگاه متصل است و کار چرخانیدن میله را آسان می‌سازد.
● دگمه انگلیسی
مقرهٔ گرد کوچکی که سیم دور آن پیچیده می‌شود.