نام فارسى | داستينوميسين (آستيونوميسين دي) | |||
نام انگليسى | DACTINOMYCIN (Actinomycin D) | |||
نام تجارى دارو | Cosmegen, Lyovac | |||
گروه دارويى | آنتينئوپلاستيک | |||
گروه شيميايى دارو | ضدنئوپلاسم | |||
مكانيسم اثر | باعث مهار DNA و RNA و سنتز پروتئين ميشود و از STREPTOMYCES PARRULLUS مجزا شده است. با اتصال به DNA از نسخهبردارى جلوگيرى ميكند و سبب جداشدن زنجيرهها ميشود. بهصورت غيراختصاصى بر چرخه سلولى اثر ميكند، يك داروى تاولزا است. | |||
موارد مصرف | ساركومها، ملانومها، تومورهاى تروفوبلاستيك جفتى بانوان، كانسر بيضه، تومور ويلمز، و رابدوميوساركوم. | |||
ميزان مصرف | بالغين: تزريق وريدى 500 ميكروگرم بر مترمربع در روز و بهمدت 5 روز، مصرف دارو را بهمدت 4-2 هفته متوقفكرده و سپس دوباره تكرار شود. بچهها: تزريق وريدى 15 ميكروگرم بر كيلوگرم در روز و بهمدت 5 روز، و حداكثر ميتوان تا 500 ميكروگرم در روز استفاده كرد. تا بازگشت مجدد فونكسيون مغز استخوان دارو قطع شود، سپس تكرار گردد. موارد منع مصرف: در حساسيت مفرط، در عفونتهاى ويروسى و هرپسى و در بچههاى كمتر از 6 ماه. |
|||
توضيحات دارو | عوارض جانبي: خوني: ترومبوسيتوپني، لكوپني، آنمى آپلاستيك. گوارشي: تهوع، استفراغ، بياشتهايي، استوماتيتها، مسموميت كبدي، درد شكمي، اسهال. پوست: راش، آلوپسي، درد در محل تزريق، فوليكوليت، جوش پوستهريزي، و تراوش مايعات. چشم، گوش، حلق و بيني: التهاب گوشه لب، ديسفاژي، ازوفازيت. سيستم عصبى مرکزي: احساس ناخوشي، خستگي، گيجي، تب. عضلانى اسکلتي: درد عضلات. احتياطات: در بيماريهاى کليه و کبد، در حاملگى (در گروه C قرار دارد) در شيردهي، درمان قبلى با داروهاى سيتوتوکسيک و راديوتراپى در ۶ـ۳ هفته اخير، عفونت فعال، سابقه نقرس، چاقى و در دپرسيون مغز استخوان با احتياط مصرف شود. فارماکوکينتيک: انتشار: از CNS عبور ميکند. دفع: کليوى و گوارشى (نيمه عمر ۳۰ ساعت). تداخلات داروئي: باعث تشديد هيپراوريسمى و تعديل دوز آلوپورينول ميشود؛ با ديگر داروهاى سيتوتوکسيک باعث تشديد مهار مغز استخوان ميشود؛ باعث تشديد اريتم ناحيه در پروتودرمانى قبلى ميشود؛ باعث کاهش اثر ويتامين K و طولانيشدن زمان انعقاد ميشود. ملاحظات پرستاري: پيگيرى آزمايشگاهي: ـ CBC، درصد لکوسيتي، شمارش پلاکتى در هر هفته انجام شود. در صورت افت لکوسيت به زير ۴۰۰۰ يا افت پلاکت به کمتر از ۷۵۰۰۰ دارو قطع شده و به پزشک اطلاع داده شود. ـ تستهاى عملکرد کليوي: BUN، اسيد اوريک سرمي، کليرانس کراتينين ادرارى و الکتروليتها قبل و حين درمان ارزيابى شود. ـ ميزان مصرف و دفع آب بررسى شده و در صورت افت برونده ادرارى به کمتر از ۳۰ ميليليتر ساعت گزارش شود. ـ دماى بدن بيمار هر ۴ ساعت چک شود؛ تب ممکن است شروع عفونت را نشان دهد. ـ تستهاى عملکرد کبدى قبل و حين انجام درمان بررسى شود: بيليروبين، ALT, AST، آلکالن فسفاتاز، در صورت لزوم يا هر ماه بررسى شود. ـ توصيه به مصرف آنتيبيوتيکها بهمنظور پيشگيرى از عفونت شود. ـ بعد از رقيق کردن ۵/۰ ميليگرم از دارو در ۱/۱ ميليليتر آب مقطر و يا براى رقت بيشتر در ۵۰ ميليليتر دکستروزواتر ۵ درصد حل نموده و طى مدت ۱۵ـ۱۰ دقيقه تزريق ميگردد. ـ تزريق آهسته وريدى با استفاده از سوزن ۲۱ و ۲۳ و ۲۵ انجام شود و از نظر نشت مايعات موضع را بررسى کنيد. ـ براى درد از ضددردهاى موضعى يا سيستميک استفاده کنيد. ـ براى عفونت از آنتيبيوتيک موضعى يا سيستميک استفاده شود. ـ در ناحيه دچار ارتشاح، هيدروکورتيزون و تيوسولفات سديم تزريق کنيد و از کمپرس يخ بعد از توقف انفوزيون در موضع استفاده کنيد. ـ براى علائم گوارشى از ترکيبات ضد اسپاسم استفادهکنيد. ـ از روش شستشوى تميز دستها و استفاده از دستکش و پوششهاى محافظ استفاده شود. ـ رژيم غذائى مايع: نوشابههاى گازدار و ژلاتين را در صورتيکه بيمار تهوع و استفراغ نداشته باشد ميتوان بهکار برد. ـ شستشوى ملايم دهان با آب و بيکربنات سديم ۴ـ۳ مرتبه در روز و مسواک زدن دندان با مسواک کتانى و نرم ۳ـ۲ بار در روز براى پيشگيرى از التهاب دهان لازم است، از نخ دندان ابريشمى استفاده شود. ـ در جاى سرد و تاريک نگهدارى شود. ارزيابى باليني: خونريزي: خون در ادرار، خون مخفى در مدفوع، کبودى و پتشى و بررسى مخاطات و سوراخها هر ۸ ساعت ضرورى است. ترجيح غذائي: ليست غذاهائى که دوست دارد يا دوست ندارد تهيه شود. اثرات آلوپسى بر وضعيت جسمانى بيمار و توضيح احساسى که در مورد تغييرات ايجاد شده در بدن خود دارد. التهاب سطوح مخاطى و ترکهاى پوستى بررسى شود. ـ زردى پوست، اسکلرا و تيرهشدن ادرار و مدفوع خاک رسى و خارش پوست، به همراه دل درد و تب و اسهال بررسى شود. بررسى حفره دهان در هر ۸ ساعت از نظر خشکي، زخمهاى سطحى و عمقي، لکههاى سفيد در دهان، و خونريزى و ديسفاژى ضرورى است. تحريک موضعي، درد و سوزش در موضع تزريق بررسى شود. علائم نشاندهنده واکنش شديد حساسيتي: راش، خارش، کهير، ضايعات خارشدار جلدي، تحريک پوست و گرگرفتگى بررسى شود. علائم گوارشي: تکرر مدفوع، و دلپيچه بررسى شود. اسيدوز و علائم دهيدراتاسيون: تنفس سريع و تورکور پوستى کم و کاهش برونده ادرار، خشکى پوست و بيقرارى و ضعف بررسى شود. آموزش به بيمار و خانواده: ـ که هر نوع شکايتى که دارند اطلاع دهند و عوارض جانبى دارو را به اطلاع پرستار و پزشک برسانند. ـ که ممکن است موها در روند درمانى بريزند و لذا استفاده از يک کلاهگيس ممکن است سبب شود بيمار احساس بهترى داشته باشد به بيمار بگوئيد که قوام موهاى جديد و رنگ آنها ممکن است متفاوت از قبل باشد. ـ از خوردن غذاهاى داراى اسيد سيتريک و يا داراى قوام سخت و داغ اجتناب کنند. ـ که هرگونه خونريزي، لکههاى سفيد و زخمهاى دهانى را به پزشک اطلاع دهند، به بيمار بگوئيد هر روز دهان خود را معاينه کند. ـ از جاهاى شلوغ و مکانهاى عفونى در صورتيکه شمارش لکوسيتى پائين است اجتناب کنيد. تداخل با تستهاى آزمايشگاهي: افزايش در: اسيد اوريک. |
|||