اختلاف ساعت

طريقه حل مسئله

شهر نيويورک در ۷۰ درجه غربى واقع شده است يعنى ۷۰ درجه طول جغرافيائى در غرب (نيمکره غربي) نصف‌النهار گرينويچ لندن ولى تهران و توکيو هر دو در نيمکره شرقى و در شرق نصف‌النهار لندن واقع شده‌اند منتهى فاصله تهران تا لندن به مراتب کمتر است از فاصله توکيو تا لندن و تهران سر راه توکيو به لندن واقع شده است.

بر اين اساس:

حالت فوق در صورتى است که زمان شهرهاى مذکور را در يک لحظه در ارتباط با هم مطالعه مى‌کنيم ولى گاهى ممکن است که هواپيمائى از يکى از شهرهاى مذکور به شهر ديگرى برود، در اين‌صورت هواپيما چند ساعتى در راه است و ما نياز داريم هنگامى‌که هواپيما در مقصد به زمين مى‌نشيند ساعت محلى و شهرى را که بدان وارد شده‌ايم بدانيم در اين‌صورت مدت زمانى را که هواپيما در راه بوده است و يا ساعتى را که هواپيما به زمين نشسته است متذکر مى‌گردند، مثلاً با در نظر گرفتن ساعت محلى شهرهاى مذکور يادآور مى‌شوند که: در همان زمان (زمان مورد مطالعه) هواپيمائى توکيو را به قصد تهران ترک مى‌نمايد و به مدت ۷ ساعت هواپيماى مذکور در راه است تا به تهران برسد، هنگامى‌که اين هواپيما در تهران به زمين مى‌نشيند وقت محلى تهران چه ساعتى را نشان مى‌دهد: در آغاز حرکت، ساعت محلى تهران ۸ بعدازظهر است، ۷ ساعت هم هواپيما در راه بوده است بنابراين در ساعت ۱۵ بعدازظهر يعنى ساعت ۳ بعداز نيمه‌شب (پنجشنبه) هواپيما به ساعت محلى تهران به شهر مذکور وارد مى‌شود. ولى اگر اين پرواز از تهران به توکيو انجام گرفته بود هنگامى‌که هواپيما در فرودگاه توکيو به زمين مى‌نشست ساعت محلى توکيو ۹ صبح روز پنجشنبه را نشان مى‌داد زيرا در آغاز حرکت وقت محلى توکيو ۲ صبح بوده است.

اگر همين پرواز از تهران به نيويورک صورت گيرد و هواپيما مثلاً ۱۶ ساعت هم در راه باشد، هنگامى‌که به نيويورک مى‌رسد ۱۶ ساعت از ساعت ۱۲ ظهر چهارشنبه گذشته است يعنى هواپيما به وقت محلى در ساعت ۴ صبح روز پنجشنبه در فرودگاه نيويورک به زمين مى‌نشيند.

اختلاف ساعت در کشورهاى بزرگ

ساعت محلى پايتخت هر کشورى نسبت به فاصله طول جغرافيائى آن شهر تا نصف‌النهار گرينويچ مشخص مى‌گردد، کشورهاى کوچک به واسطه پهناى کم‌اختلاف ساعت بين مرزهاى شرقى و غربى آن چندان محسوس نيست و ساعت پايتخت مورد قبول سراسر کشور است ولى در بعضى کشورها به واسطه وسعت زيادى که سرزمين آنها در جهت طول جغرافيائى دارد اختلاف ساعت مرزهاى شرقى و غربى کشور آنها کاملاً محسوس و آشکار است و چنين کشورهائى داراى چندين رشته ساعت محلى مى‌باشند، پهناورترين اين کشورها عبارت است از:

اتحاد جماهير شوروي، ايالات متحده آمريکا، کانادا و چين.

وسعت اتحاد جماهير شوروى از درياى بالتيک (شاخه‌اى از اقيانوس اطلس) تا باب برنگ واقع در شمال اقيانوس کبير از حدود ۲۰ درجه طول شرقى جغرافيائى تا نصف‌النهار ۱۸۰ درجه امتداد دارد، در اين پهنه ۱۱ رشته ساعت رسمى به‌کار برده مى‌‌شود زيرا اگر در منطقه غربى برنگ (سواحل شرقى شوروي) ساعت محلى ۸ صبح شنبه را نشان دهد در جمهورى ليتوانى (سواحل غربى شوروي) ساعت به‌وقت محلى ۹ بعدازظهر روز جمعه را اعلام مى‌دارد بنابراين نمى‌توان ساعت واحدى را در اين کشور پهناور ملاک گرفت.

در ايالت متحده آمريکا نيز به‌واسطه پهناى زياد ۴ رشته ساعت رسمى به‌کار برده مى‌شود و اگر دو رشته ساعت محلى آلاسکا را بدان بيفزائيم در ايالات متحده آمريکا ۶ رشته ساعت رسمى به‌شرح زير به‌کار برده مى‌شود.

۱. ساعت منطقه شرقى (ايالت‌هاى شرقى و ساحل اقيانوس اطلس).

۲. ساعت منطقه مرکزى (ايالت‌هاى مرکزي).

۳. ساعت منطقه کوهستانى (ايالت‌هاى کوهستانى غربي)

۴. ساعت منطقه اقيانوس کبير (ايالت‌هاى سواحل غربى اقيانوس کبير).

۵. ساعت منطقه آلاسکا و هاوائى (قسمت اعظم آلاسکا و جزاير هاوائي).

۶. ساعت منطقه برنگ (حاشيه غربى آلاسکا و جزاير باب برنگ (Road atlas, United states, Canada, Mexico).

در قسمت‌هاى مسکونى جنوبى کانادا ۶ رشته ساعت محلى وجود دارد زير اين کشور بيش از ۸۰ درجه طول جغرافيائى پهنا دارد.

در کشور پهناور چين نيز ۴ رشته ساعت محلى به‌کار برده مى‌شود چون فاصله بين مرزهاى غربى تا مرزهاى شرقى کشور حدود ۶۰ درجه جغرافيائى است.

مرز رسمى اجراءِ ساعت‌هاى محلى کشورها بيشتر مرزهاى سياسى است نه مرز نصف‌النهاري، بنابراين در نقشه‌‌هاى بين‌المللى مناطق سنجش زمان نصف‌النهارات از مسير اصلى خود منحرف‌شده و از مرز کشورها، ايالت‌ها و يا جمهورى‌هاى خودمختار عبور مى‌نمايد.

در سنجش زمان بين کشورهاى مختلف علاوه بر اختلاف ساعت که با دورى و نزديکى به نصف‌النهار مبداء گرينويچ بستگى دارد خط بين‌المللى زمان نيز مطرح است چه پس از عبور از اين خط يک روز به تقويم مسافران افزوده و يا کاسته مى‌گردد. مکاتبات، مخابرات و به‌طور کلى وسائل ارتباط جمعى بايستى بدين يک روز تغيير در تقويم توجه داشته باشند.