در اراک چهار صورت دارد به قرار زير:
- روضه‌خوانى
در روز اول محرم تمام مساجد و تکابا را با پرچم‌ها و علم‌ها و پارچه‌هائى به نام محتشم (پارچه‌هائى به عرض نيم‌متر و به طول‌هاى مختلف از ۳ تا ۱۰ متر که روى آن از اشعار محتشم کاشى در مورد عزادارى اما حسين نوشته شده) تزئين مى‌کنند و از شب دوم محرم از سرشب تا ساعت (۱۲) نيمه‌شب مشغول روضه‌خوانى و عزادارى مى‌شوند.
- عزدارى به‌وسيلهٔ دستجات
در شهر اراک قريب سى هيئت سينه‌زنى و زنجيرزنان و سفائى وجود دارد که اکثراً داراى تشکيلات منظم و مرتبى هستند. اين هيئت‌ها در روزهاى عزا و اعياد سال مجتمع شده و در کوچه‌ها و خيابان‌ها به راه افتاد، و در مساجد و تکابا به عزادارى مى‌پردازند.
- تعزيه‌خوانى سيار
چون اين نوع عزادارى و تعزيه‌خوانى شايد به نوبه خود به اين شکل که در اراک اجراء مى‌شود در تمام ايران بى‌نظير باشد.
- شکل تعزيه
تعزيه‌خوانى در اراک به‌صورت سيار بوده و از زمانى‌که شهر ساخته شده، شهر بيش از دو محله نداشته است و هرکدام از محله‌ها دستگاهى (مجموعه عزاداريان و وسايل و تجهيزات) مخصوص به‌خود داشته که پس از اختلافات و نزاع‌ها، عاقبت با قرار معينى از اول بازار وارد شده و در حين نوحه‌سرائى و نمايش جريان کامل کربلا تا به آخر بازار مى‌روند. و در آخر بازار ختم دستگاه مى‌باشد.
- طبقات شرکت‌کننده
اکثر افرادى که در دستگاه (تعزيه سيار) نقشى را ايفاء مى‌کنند از گروه‌هاى کارگر، پيشه‌ور، کشاورز و از طبقات کم‌درآمد هستند و عده‌اى را هم از دهات جهت نوحه‌سرائى اجير کرده، عده‌اى از پيرمردان و جوانان از قشرهاى بازارى و پيشه‌وران در اين مراسم شرکت دارند و از طبقات تحصيل‌کرده کمتر شرکت مى‌نمايند.
- محل تعزيه
از قديم‌الايام از اول بازار تا آخر بازار بوده است به اين شکل که دستگاه محله قلعه که صبح‌ها به بازار مى‌رود، پس از آنکه تجهيزات از منازل و مسجد جمع‌شده . کسى‌که نقش رهبرى و هدايت را دارد وسايل شبيه‌خوانان موافق و مخالف را روى اصل منطقى به ترتيب دنبال هم قرار مى‌دهد و وارد بازار مى‌شوند به‌طورى که پيمودن فاصله يک کيلومتر گاهى ۳ ساعت به‌طول مى‌انجاميد. دستگاه محله حصار که بعدازظهرها به بازار مى‌روند به همان ترتيب پس از منظم شدن وارد بازار مى‌شوند.
- لباس عزاداران و تعزيه‌خوانان
چون در تعزيه، شبيه و جريان کربلا را روى صحنه مى‌آورند لذا لباس‌هاى زنان و مردان عربى بوده و لباس‌هاى جنگى زمان قديم از قبيل زره و کلاه‌خود و غيره به کنار مى‌بنرد. بدين ترتيب اشخاصى که نقش مخالفين امام حين را ايفاء مى‌کنند لباس‌هاى جنگى و قرمز‌رنگ مى‌پوشند و مردانى که نقش امام حسين و ياران او را انجام مى‌دهند لباس‌هاى سبزرنگ به سبک عربى به‌تن مى‌کنند مردانى که نقش زنان را دارند، لباس زنانه مى‌پوشند.
- مرثيه و نوحه
تمام گفت و شنودها به‌وسيلهٔ شعر و بحر طويل گفته مى‌شود که اکثراً از شعراى دوره صفويه مانند محتشم و يره است.
- آلات و اسباب تعزيه
۱. پرچم ۲. علم ۳. کتل (اسبى که آن‌را به‌وسيلهٔ پارچه‌هاى قيمتى و گاهى طلاآلات زينت مى‌کنند) ۴. چهل‌چراغ ۵. علامت ۶. عمارى ۷. نخل ۸. طبق ۹. خيمه ۱۰. نعش ۱۱. تنور.
- آلات موسيقى
نقاره، طبل، دهل، شيپور، سنج، فلوت، قره‌ني، ني، سرنا.
- تعزيه‌خوانى ثابت
اينگونه تعزيه بيشتر در روستاها انجام مى‌گيرد در شهر اراک نيز پس از دههٔ اول محرم و در ماه صفر در بعضى مساجد و برخى منازل تعزيه به‌صورت ثابت برپا مى‌شود. از ويژگى‌هاى اين نوع تعزيه در اراک اين است که منحصراً در شب انجام مى‌شود. در هر محل گروهى از تعزيه‌خوانان و تعزيه‌داران بيشتر در حياط منزل‌ها از ساعت ۸ شب تعزيه را برپا مى‌دارند.