پل قاجارى حسن‌آباد

اين پل در ۱۰ کيلومترى جنوب غربى حسن‌آباد و مجاور پل جديد، روى رودخانه شور واقع شده و ظاهراً از ساخته‌هاى اواخر دوره قاجاريه است که در دوره پهلوى مرمت شده و با افزودن دهانه‌هايى گسترش يافته است. راه کاروان‌رو و قديمى تهران، از طريق اين پل به طرف على‌آباد، منظريه و غرب درياچه قم کشيده مى‌شد.


بر روى دو پايه مياني، براى کاهش وزن و فشار وارد بر پايه‌ها، دهانه‌ها يا فضاهايى توخالى تعبيه کرده‌اند که از نظر شکل، آن را با ديگر پل‌هاى قديمى ايران متفاوت ساخته است.

پل دختر، کرج

اين پل در شهرستان کرج، روى رودخانهٔ کرج که از ارتفاعات توچال سرچشمه مى‌گيرد، بنا شده و از آثار دورهٔ صفويه است که احتمالاً بر بقاياى پل قديم‌ترى ساخته شده است.


حمدالله مستوفي، از رودخانه کرج و پل يک طاقه، معروف به پل خاتون که به يادبود زبيده -زن هارون‌الرشيد- نام‌گذارى شده بود، ياد کرده است. با توجه به اين که پل کرج به پل دختر معروف است و بخش اصلى آن شامل يک دهانه طاق بزرگ است، مى‌توان احتمال داد که همان پل مورد نظر حمدالله مستوفى است که در دورهٔ صفوى با تغييرات اندکى بازسازى شده است. از اين پل، طرحى مربوط به سال ۱۸۴۱ م. موجود است که توسط اوژن فلاندن -نقاش فرانسوي- کشيده شده است. دهانه‌هاى دو طبقه مياني، اختلافى با طرح فلاندن دارد که احتمالاً مربوط به تعميرات و تغييراتى است که در صد سال گذشته روى اين پل صورت گرفته است.

پل رودشور

بقاياى اين پل روى رودخانه‌ شور، در نزديکى مردآباد کرج واقع است. ظاهراً اين پل در دوره پادشاهى ناصرالدين‌شاه قاجار توسط آصف‌الدوله برپا شده و بدين جهت به پل آصف‌الدوله نيز معروف بوده است. امروزه نيمه شمالى پل مشتمل بر دو دهانه، به کلى تخريب شده؛ اما با توجه به بقاياى پايه‌ها مى‌توان نقشه آن را بازسازى کرد.

پل رومى

درقرن ۱۹ يکى از سفيران دولت عثمانى درمنطقه الهيه تهران باغ و عمارتى ساخت که امروزه نيز به دولت ترکيه تعلق دارد. با توجه به پيشينه تاريخى دولت عثمانى که جانشين امپراتورى روم شرقى شد، نام پل را رومي نهادند. اين پل اگرچه داراى ابعاد کوچکى است، اما درخور حفظ و نگه‌دارى است.

پل فيلستان

اين پل در منطقه خروجى فيلستان، ۱۲ کيلومترى شمال ورامين و در مسير جاده خراسان، روى شاخه‌اى از رودخانه جاجرود واقع شده و از آثار دوره قاجاريه است.

پل کبودگنبد

بقاياى اين پل در منطقه پاکدشت، بين خاتون‌آباد و ايوانکي، در بستر رودخانه جاجرود و مجاور روستاى کبودگنبد واقع شده واز آثار دوره صفويه است. بقاياى موجود، تنها مربوط به پايه ميانى پلى است که ۶۰/۲ پهنا و ۷ متر طول دارد و با توجه به شواهد موجود، به نظر مى‌رسد که در قسمت پايين رود، به شکل نيم دايره بوده و پلى که بر روى اين پايه قرار مى‌گرفت، حدود ۵۰/۴ تا ۵ متر پهنا داشته است. اين پل در مسير راه کاروان‌رو قديمى تهران-ري-سمنان و نيز در مسير يک راه فرعى از دماوند به ورامين قرار داشته است و در نزديکى آن، بقاياى کاروانسرايى از دوره صفويه وجود دارد.

پل کُردان

اين پل در دو کيلومترى شمال غربى روستاى کُردان، در ۲۷ کيلومترى شمال غربى کرج و در مسير روستاى وليان واقع شده و از آثار دوره صفوى است.


پل کردان داراى يک دهانه اصلى و بزرگ و يک دهانه فرعى و کوچک است. مصالح به کار رفته در بنا، سنگ و آجر با ملات آهکى است. پل کردان على‌رغم ويرانى دهانه فرعى آن، تناسب و استحکام خوبى برخوردار بوده است.

آهنين راه گچسر

دو کيلومتر پس از گچسر، در جاده اصلى به طرف تونل کندوان در کنار رودخانه، آثارى از يک پل سنگى قديمى ديده مى‌شود که با نزديک شدن به آن راهى قديمى به عرض ۱۶۰ سانتى‌متر که در دل صخره کنده شده، مشاهده مى‌شود. با کمى دقت مى‌توان آثار ديلم و کلنگ سازندگان آن را در جاى‌جاى سنگ‌خات ديد. به اين ترتيب اين تصور به وجود مى‌آيد که چون راه توسط ابزار آهنى چون ديلم و کلنگ ايجاد شده به اين نام خوانده شده است. استحکام زياد پل و رنگ صخره که شباهت بسيار به آهن دارد، نيز مى‌تواند دليل اين نام‌گذارى باشد.

پل سنگى گچسر

دو کيلومتر پس از گچسر در ادامه و متصل به پل صخره‌اى معروف به آهنين راه يک چشمه از پل سنگى به عرض ۳۳۰ سانتى‌متر وجود دارد که گذر ايام و طغيان رودخانه در تخريب و فرسودگى آن نقش بسزايى داشته است. با اين وجود هنوز پايه و سقف يکى از چشمه‌هاى پل در ميان دره و کوه‌هاى اطراف بر جا مانده است. مصالح به کار رفته در اين پل قلوه‌سنگ‌هايى از جنس سنگ‌هاى آهنين راه است که با ملات ساروج به هم متصل شده‌اند.


هيچ نشانه‌ و مدرکى از تاريخ ساخت اين پل به دست نيامده است.

پل فيروزکوه