محرابها
در مسجد جامع قم محرابهاى متعددي، هر کدام براى منظور خاصى ساخته شده است. در يکى از شبستانهاى شرقى مسجد محرابى وجود دارد که در مکانى پايينتر از جايگاه نمازگزاران قرار دارد تا هم نشانه خشوع امام جماعت باشد و مهمتر از آن، کسانى که در حياط مسجد هستند، همسطح با امام جماعت قرار گيرند.
در داخل محراب و روبهروى امام جماعت، مشبکهايى وجود دارد که در فصول گرم سال مانند دستگاه تهويه هوا، هواى سرد و مطبوع را به داخل محراب هدايت مىکند تا امام جماعت و نمازگزاران از هواى مناسب برخوردار باشند.
در دو سوى اين محراب پلههايى وجود دارد که به جايگاهى منبرمانند منتهى مىشود. ائمه جماعات پس از اقامه نماز و يا قبل از آن بالاى اين منبر مستقر مىشدند و به ايراد وعظ و خطابه مىپرداختند.
صحن مسجد
صحن مسجد زمينى مستطيل شکل است که چهار طرف آن با بناهاى مسجد شامل گنبد، شبستانها، گوشوارهها، زيرزمين، سردر ورودى و ايوان شمالى و جنوبى محصور شده است. وسط صحن، حوضى وجود دارد که بر زيبايى آن افزوده است. در گذشته در وسط حوض، آبانبارى وجود داشت که امروزه مسدود است.
در فصل تابستان، مخصوصاً شبها، نماز جماعت در صحن مسجد اقامه مىشود؛ زيرا داراى هواى مطبوع و لطيفى است.
زيرزمين مسجد
زيرزمين اين مسجد به جز هواى مطبوع و دلپذير، از ارزش خاصى برخوردار است و جلوهٔ ديگرى از هنر معماران ايرانى و اسلامى را عرضه مىدارد. اين زيرزمين در سمت غرب مسجد قرار گرفته و روى آن شبستان بزرگى وجود دارد. زيرزمين به جز ستونهاى ديوار شبستان داراى هجده ستون است که اخيراً توسط سازمان ميراث فرهنگى قسمتى از آن مرمت شده است.
شاخص تعيين وقت نماز
از ديگر امکانات جالب توجه مسجد، شاخصى است که به وسيلهٔ آن مىتوان هنگام نماز ظهر را تعيين نمود. اين شاخص از سنگى تشکيل شده که روى آن خطى به صورت مورب حکاکى شده است. اگر آفتاب به وسط اين شاخص نزديک شود، نشاندهندهٔ ظهر شرعى است. اين شاخص در قسمت شمال مسجد روى تختهسنگى حکاکى شده است.
گنبد باشکوه مسجد
گنبد رفيع مسجد جامع قم يکى از باشکوهترين، شگفتانگيزترين و رفيعترين گنبدهاى مساجد ايران است. جاى تعجب نيست اگر براى هر بينندهاى در مورد چگونگى ساخت اين گنبد جاى سؤالى وجود داشته باشد.
نبايد فراموش کرد که براى ساخت اين مسجد عظيم و باشکوه که حدود ۶۰۰۰ متر مربع وسعت دارد، حتى يک شاخه آهن نيز به کار نرفته و با گذشت ساليان سال از ساخت آن همچنان پابرجا و استوار مانده است.
کتيبهها
مسجد جامع قم داراى کتيبههاى زيادى است. يکى از اين کتيبهها، کتيبه بالاى ايوان جنوبى است که نويسندهٔ آن محمد حسين الشيرازي بوده و آن را در سال ۵۲۹ هـ.ق نوشته است. متن اين کتيبه، قسمتى از سوره مبارکه نور است که با خطى زيبا با کاشى معرق، منقوش شده است. اين کتيبه به دستور مرحوم حضرت آيتالله العظمى بروجردي تجديد بنا شد.
نکته جالب توجه اين که کتيبه با خطى درشت نوشته شده به طورى که مىتوان از فاصله دور آن را به راحتى خواند. ارتفاع حرف الف اين کتيبه تقريباً يک متر است.
مشبکهاى بنا
قسمتهاى زيادى از بناها و ساختمانهاى مسجد جامع قم را مشبکهاى آن تشکيل مىدهند. اين مشبکها حداقل دو فايده اساسى دارند؛ از طريق آنها نور کافى و مطلوب به درون بخشهاى مختلف ساختمانهاى مسجد راه مىيابد و از سوى ديگر براى تهويه هوا و خنک شدن قسمتهاى مختلف بنا، تأثيرى قابل توجه دارند.
اين مسجد در خيابان طالقانى شهر قم قرار دارد.