موقعيت و وسعت
استان قزوين از شمال به استان‌هاى مازندران و گيلان، از غرب به استان‌هاى زنجان و همدان، از جنوب به استان‌هاى مرکزى و از شرق به استان تهران محدود است. استان قزوين با مساحتى حدود ۱۵،۸۲۰ کيلومتر مربع، تقريباً يک درصد از مساحت کل کشور را تشکيل مى‌دهد.
ناهموارى‌ها
استان قزوين در دامنهٔ جنوبى رشته کوه البرز قرار دارد و تمام قسمت‌هاى شمالي، غربى و جنوبى آن کوهستانى است. بلندى‌هاى رشته‌کوه البرز در شمال شرقي-شمال غربى به صورت کوه‌هاى پراکنده، اين استان را از استان‌هاى همجوار متمايز کرده است. مرتفع‌ترين کوه‌هاى اين استان سيالان، کى جگين، سفيد کوه و سياه کوه است و حداکثر ارتفاع آن در کوه‌هاى شمالى سيالان، ۴۱۷۵ متر از سطح دريا است.
محدودهٔ مرکزى و شرق استان را دشت قزوين تشکيل مى‌دهد که شيب آن از شمال غرب به جنوب شرق امتداد دارد و پست‌ترين نقطهٔ آن ۱۱۳۰ متر از سطح دريا ارتفاع دارد.
آب و هوا
استان قزوين به دليل داشتن ارتفاعات متعدد و بارندگى‌هاى متوسط، داراى زمستانى سرد و تابستانى معتدل است. سيستم‌هاى هوايى مؤثّر در استان عبارتند از:
- سيستم غربى و مديترانه‌اى
بيشترين عامل بارندگى در استان.
- سيستم پرفشار شمالى
عامل سردى و رطوبت.
در اين استان دو جريان باد وجود دارد: جريان شمالى يا باد مُه که بيشتر در اثر نفوذ سيستم‌هاى پرفشار است و از شمال غرب به جنوب شرق مى‌وزد و جريان باد راز که در جهت جنوب شرق به شمال غرب است.
استان قزوين داراى زمستان‌هاى سرد و تابستان‌هاى خنک است. ميزان بارندگى در اين استان بين دويست تا سيصد ميليمتر در سال در نوسان است. براساس آمار، هشتاد روز از سال را روزهاى يخبندان تشکيل مى‌دهد و در فصل تابستان، گرماى هوا گاهى به چهل و يک درجه سانتى‌گراد نيز مى‌رسد.
منابع آب
رشته‌کوه‌هاى البرز در نواحى شمالى و رشته‌کوه‌هاى منفرد مرکزى و دامنه‌هاى شيب‌دار آنها در بخش جنوبى استان، نقش قابل توجهى در ايجاد جريان آب‌هاى زيرزمينى و به وجود آمدن سفره‌هاى غنى قابل برداشت در نواحى نسبتاً هموار داشته و امکان حفر چاه‌هاى عميق و نيمه‌عميق با آبدهى مناسب را ميسّر ساخته‌اند. در حال حاضر، تعداد ۱۸۰۸ حلقه چاه عميق، ۲۳۵۶ حلقه چاه نيمه‌عميق و ۶۳۳ رشته قنات در اين استان وجود دارد. مجموعهٔ تخليهٔ آب آن در سال، تقريباً به ۱۱۹۲ ميليون متر مکعب مى‌رسد. وجود سه رودخانهٔ دائمى با حجم آبى به ميزان ۲۴۳ ميليون متر مکعب و رودخانه‌هاى فصلى متعدد با حجم آب ۶۲ ميليون متر مکعب، از جمله منابع آبى قابل توجه اين استان است. همچنين حوزه‌هاى آبريز طالقان‌رود و الموت‌رود که هر دو از سرشاخه‌هاى رودخانه شاهرود هستند، به ترتيب با حجم آبى به ميزان ۳۶۰ و ۷۳۰ ميليون متر مکعب، از ديگر منابع آبى اين استان محسوب مى‌شوند. در حال حاضر، تنها ۱۸۰ ميليون متر مکعب اين آب‌ها برداشت مى‌شود و بقيه به دليل وجود اختلاف ارتفاع بين اراضى و منابع آب، غير قابل برداشت است. اما براساس برآوردهاى موجود، هنوز مى‌توان در حدود صد ميليون متر مکعب ديگر از اين آب‌ها را به روش‌هاى مختلف (ايجاد کانال‌هاى انحرافي، پمپاژ و ...) برداشت کرد.