باغ تپه يا همايون تپه يکى از باغهاى ششگانهٔ بهشهر بود. اين باغها به صورت پلکانى با ديوارهاى بلند سنگى و درختان سرو، نارنج و مرکبات و بوستانهايى از گلهاى رنگارنگ، حوضى بزرگ و جوىها و حوضچههاى سنگى و عماراتى زيبا در يک يا دو طبقه با نقاشىهاى متنوع و تلفيقى از هنر شرق و غرب، با گچبرى و کاشىهاى رنگارنگ ساخته شده بود. با حمله افغانها به اشرف اين آثار با ارزش سوزانده و تخريب شد. بناى ديوانخانه از جمله آثارى بود که مجدداً در زمان نادرشاه افشار ساخته و چهلستون نام گرفت و سپس در دوره قاجار تعميرات اساسى شد و در دوره پهلوى با تغييراتى باز پيرايى گرديد. آنچه از اين آثار به جاى مانده؛ باغشاه، بناى چشمه عمارت و کاخ صفىآباد است. اين کاخ در زمان پهلوى اول بر شالوده بناهاى صفوى مجدداً ساخته شد.
مجموعه باغ صفوى (پارک ملت) و عمارت چهلستون
اين باغ در مرکز شهر بهشهر قرار دارد و از جمله آثار به جاى مانده از دوره صفوى است. بناى اين مجموعه در طول زمان با تغييراتى روبهرو بوده است. سياحان بسيارى از اين مجموعه بازديد کرده و زيبايى آن را ستودهاند؛ پيترودلاواله جهانگرد ايتاليايى در سال ۱۰۲۷ هـ.ق درباره اين باغ و عمارت آن نوشته است: ديوانخانه در وسط باغ واقع شده و طول آن سه برابر عرض آن وسعت دارد. جلوى اين بنا کاملاً باز ولى عقب و طرفين آن از پنجرههاى متعدد پوشيده شده است. فاصله کف عمارت از سطح زمين دو پله است و قسمت باز بنا در جهت طول آن و درست رو به سمال يعنى به طرف در ورودى است. جلوى بنا خيابان طولانى و سنگفرش است که وسط آن جويى جارى است و از حوضى که جلوى ديوانخانه ساخته شاه دائماً آب در اين جوى روان است. خيابان بعد از ديوانخانه ادامه پيدا مىکند و تا پاى تپهها و انتهاى باغ پيش مىرود.
اين کاخ در حمله افغانها سوزانده شد و در سال ۱۱۴۴هـ.ق مجدداً توسط نادرشاه ساخته شده و عمارت چهلستون نام گرفت و در دوره قاجار به طور اساسى تعمير شد.
بناى چهلستون که در زمان پهلوى اول در همان مکان قبلى احداث شد، در حال حاضر ساختمان شهردارى بهشهر است. اين بنا از داخل به دو طبقه تبديل شده، اما نماى خارجى آن در يک طبقه با طاقهاى قوسى شکل و پلکانى دو طرفه است. استخر بزرگ مقابل عمارت در سالهاى اخير به فضاى سبز تبديل شده است.
باغ شاه به وسعت ۹ هکتار با ديوارهاى بلند سنگى و سروهاى چند صد ساله، جوى آب سنگي، حوضچهها و سنگفرشهاى اطراف آن که تا پشت عمارت امتداد مىيافت، با کمى تغيير به همان گونه باقى است که سياحان تصوير آن را بازگو نمودهاند.
بناى تاريخى چشمه عمارت
در طبقه همکف و در مرکز بنا حوضى مربع شکل قرار دارد. روى اين حوض سقف گنبدى با ابعاد گنبد تقريباً ۷ تا ۸ متر قرار داشت که فرو ريخته است. در چهار طرف هر ضلع حوض، صفهاى شکل گرفته و هر صفه داراى سه ورودى با نعل درگاه قوس هلالى و سه پنجره با طاق جناقى است.
راههاى اصلى دسترسى بنا از طريق چهار ايوانى است که دو به دو باهم قرينه هستند و در دو سوى آنها، اتاقهاى قرينه وجود دارد. بنا مزين به کاشىکارى و نقاشى در سردر ايوانها و داخل صفهها و اطراف طاقنماها بود.
بناى چشمه عمارت که قابل مقايسه با عمارت شاه عباسى باغ فين کاشان و هشت بهشت اصفهان است، داراى ويژگىهايى در سيستم آبرسانى است و گردش و بازى با آب آن، در نوع خود در سطح کشور يگانه است؛ آب توسط کانالى به حوض مربع شکل وسط عمارت همکف، هدايت مىشود و از چهار طرف حوض به وسيله جوىها و حوضچهها به خارج روان شده و وارد چهار حوض خارج بنا مقابل ايوانها مىشود. از آن پس آب در جوىهاى پيرامون بنا سرازير و به صورت پلکانى و آبشارها کوچک در مقابل جوىها حرکت مىکرد و با انشعابات فرعي، براى آبيارى قسمتهاى مختلف باغ از طريق نهرهاى اصلى به خارج باغ هدايت مىشد.
با توجه به بررسىهاى به عمل آمده، آب با استفاده از قوانين فيزيکى و از طريق تنبوشههاى سفالى به طبقه بالا و به حوضچه پخش آب هدايت مىشد و سپس با استفاده از همين تنبوشهها وارد چهار حوضچه واقع در صفههاى طبقه اول شده و از بالا به صورت آبشار به چشمه وسط و چهار حوض بزرگ محوطه سرازير مىشد.
با توجه به متون تاريخى سقف اين بنا حدود دويست سال پيش فرو ريخته و بر اثر مرور زمان و عوامل اقليمى و تخريبهاى انسانى به شدت آسيب ديده است. سازمان ميراث فرهنگى مازندران در سال ۱۳۷۸ برنامههاى پيگردى بنا و کاوش محوطه و مرمت و بازپيرايى آن را آغاز نمود و انجام عمليات کاوش و خاکبردارى منجر به کشف آبراهههاى داخلي، سکوها، حوضها، جوىها و گذرهاى آجر فرش اطراف بنا و شناسايى سيستم آبرسانى و گردش آب در طبقه اول شده است. بازسازى سقفهاى فرو ريخته دو اتاق جبهه غربي، مرمت نعل درگاههاى ورودى و پنجرهها و ايوانها، آبراهههاى داخلى و خارجى و حوضهاى اطراف بنا از مهمترين اقداماتى بود که تا کنون انجام شده است.
ادامه عمليات کاوش و بازسازى نهايى بنا در سالهاى آتى به منظور کاربرى علمي، فرهنگى و نوعى سرمايهگذارى استراتژيک و هدفمند در صنعت گردشگرى و خودکفايى اقتصادى بسيار حائز اهميت و از اولويت خاصى برخوردار است.