اشتغال

پاکستان از سرمايه انسانى بزرگى برخوردار است که در فرآيند توسعه مى‌تواند از آن کمک بگيرد. در ۱۹۹۹ کل نيروى کار ۵۹۰/۳۸ ميليون نفر بود که از اين افراد ۲۳/۲۵ ميليون نفر در مناطق روستائى و ۴۵/۱۰ ميليون نفر در مناطق شهرى مشغول مى‌باشند. بر طبق آخرين ارزيابى از نيروى کار در ۹۳-۱۹۹۲ نرخ کلى مشارکت نيروى کار ۸۷/۲۷ درصد بود که ميزان ۲۸/۷۷ درصد در مناطق روستائى و ۸۳/۲۵ درصد در مناطق شهرى به‌کار اشتغال داشتند. اين نرخ‌ها نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، اين کاهش در نرخ اشتغال زنان نيز ديده مى‌شود، دولت معتقد است که کاهش نرخ به‌دليل ثبت نام کودکان در مدارس مى‌باشد.

پاکستانى‌هاى زيادى در خارج از کشور به‌کار اشتغال دارند. نرخ اشتغال کار پاکستانى‌ها در خارج از کشور نسبت به داخل کشور افزايش داشته است. اکثر پاکستانى‌ها به ترتيب در ژاپن، آلمان، انگليس و کشورهاى عربى خليج فارس و زلاندنو مشغول مى‌باشند. اين افراد سالانه ارز قابل توجهى را به کشور برمى‌گردانند.

اکثر نيروى کار در ۱۹۹۹ در بخش کشاورزى (۹/۱۵ ميليون نفر) مشغول به‌کار هستند و بقيه به ترتيب در بخش‌هاي، تجارى (۵/۲۹ ميليون نفر)، معادن (۰۶/۴ ميليون نفر)، ساختمان (۴۶/۲ ميليون نفر) و حمل و نقل (۰۷/۲ ميليون نفر) به‌کار اشتغال دارند. همچنين اکثريت شاغلان را کارگران شاغل در بخش کشاورزى (۶۲/۴۶ درصد) تشکيل مى‌دهند و شاغلان در بخش‌هاى ديگر به ترتيب: شاغل در بخش کشاورزى (۶۲/۴۶ درصد) تشکيل مى‌دهند و شاغلان در بخش‌هاى ديگر به ترتيب : کارگران توليدى (۶۶/۲۵ درصد)، کارگران فروش (۵۶/۱۲درصد)، نيروى کار ماهر يا متخصص دولتى (۸۳/۴ درصد)، نيروى کار بخش خدمات (۶۰/۴ درصد)، نيروى کار دفترى (۵۴/۴ درصد) و نيروى کار دولتى (۱۹/۱ درصد) مى‌باشند.

در ۱۹۹۹ حدود ۳۶/۲ ميليون نفر بيکار بودند که در مقايسه با ۳۱/۲ ميليون نفر در ۱۹۹۸ افزايش يافته‌اند. نرخ بيکارى با توجه به افزايش جمعيت جوان رو به افزايش است. دولت برنامه‌هائى به‌منظور اشتغال نيروى کار بيشتر و آموزش آنان در برنامه پنج ساله به مرحله اجراء گذاشته است. (Economic Survey 1998-99,P:99-103.)