اهميت استراتژيک کشور عمان در منطقه

اهميت استراتژيکى عمان علاوه بر شبه جزيره مسندم و کرانه‌هاى جنوبى تنگه هرمز موقعيت ويژه اين کشور در غرب اقيانوس هند است. افزون بر بندر مسقط، عمان داراى جزاير استراتژيک ديگرى در طول خود مى‌باشد که مهمترين آنها جزيره بزرگ مصيره و جزاير کوريا و موريا است شبه جزيرهٔ مسندم بر تنگه هرمز و خطوط کشتيرانى بين‌المللى در اين ناحيه مسلط بوده و يکى از نقاط حساس و سوق‌الجيشى جهان به حساب مى‌آيد. اين منطقه از سلسله کوه‌هاى سخت و قله‌هاى تيز و بلند تشکيل يافته که بلندترين نقطه آن بالغ بر ۱۸۰۰ متر مى‌باشد. حاکميت دولت عمان بربخش جنوبى تنگه هرمز، اين کشور را از نظر استراتژيکى در شرايط ويژه‌اى قرار مى‌دهد که اهميت آن براى کليه کشورهاى منطقه و حتى براى کشورهاى خارجى که به‌نحوى به نفت و بازارهاى منطقه خليج‌فارس وابستگى دارند، ترديد ناپذير است. به همين جهت آمريکا در اين منطقه داراى پايگاه و امکانات وسيعى است و عملاً بر اين آبراه بين‌المللى نظارت دارد.جزيره مصيره نيز که در قسمت جنوب شرقى شبه جزيره عربستان در مقابل ساحل عمان قرار دارد از موقعيت سوق‌الجيشى بسيار مهمى برخوردار است و از ديرباز پايگاه نظامى انگليس بوده است. طبيعت جغرافيائى اين جزيره که از زمين شنى و سنگلاخى تشکيل شده است به آن کمک مى‌نمايد که فرودگاه مهمى بشود. نيروى هوائى انگليس در سال ۱۹۵۸ در قسمت شمالى آن پايگاهى تأسيس نمود. اين جزيره از سال ۱۹۷۵ تحت نفوذ آمريکا درآمده و نيروهاى واکنش سريع‌ از آن استفاده مى‌کنند جزاير کوريا و موريا در نزديکى کرانه‌هاى شمال ظفار در درياى عرب واقع شده‌اند. اين جزاير درسال ۱۹۷۶ با انجام همه‌پرسى از ساکنين جزاير و تمايل آنها، به سلطان عمان واگذار گرديد لکن يمن جنوبى (سابق) از ادعاى مالکيت بر آن دست برنداشت.


نقش تعيين کننده هر يک از عوامل جغرافيائى و منابع طبيعى

موقعيت کوهستانى خاص بخش جنوبى تنگه هرمز به دولت عمان امکان دفاع بهتر از اين کشور را مى‌دهد. به‌علاوه در باريک‌ترين قسمت جنوب شبه جزيره مسندم که در حدود يک کيلومتر پهنا دارد، مى‌توان با حفر کانالى بين خليج‌فارس و درياى عمان ارتباط دريائى برقرار کرد و در صورت اجراء چنين طرحى از اهميت تنگه هرمز، براى حمل و نقل دريائى خليج‌فارس شديداً کاسته خواهد شد و دولت عمان از اين نظر نقش مهم و تعيين کننده‌اى به‌دست خواهد آورد. همچنين وجود تمام بنادر عمان در درياى عمان و عرب که به‌دور از اغتشاش‌هاى درون خليج‌فارس قرار دارد براى اين کشور امتيازى محسوب مى‌شود و امکان دارد کشورهاى جنوبى خليج‌فارس تشويق به صادرات نفت خود از طريق بنادر عمان به‌وسيله احداث خط لوله شوند که در اين‌صورت از اهميت خليج‌فارس نيز کاسته خواهد شد. گرچه بخش جنوبى تنگه‌هرمز جمعيت چندانى ندارد و بيشتر نيروهاى دولتى در آن مستقر هستند ولى همين گسيختگى سرزمين و دو بخش بودن قلمرو عمان مى‌تواند در حفظ تماميت ارضى کشور ايجاد اشکال کند. به‌هر صورت فقدان راه زمينى مستقل بين سرزمين اصلى عمان و شبه جزيره مسندم در صورت بروز بحران مى‌تواند مانعى بر اعمال حاکميت مطلقه رژيم عمان بر اين بخش از کشور باشد. به‌علاوه به‌خاطر همين جدائى سرزمين چنانچه در شرايط خاص قدرت‌هاى خارجى حاکميت عمان را بر بخش جنوبى تنگه‌هرمز به مصلحت خود ندانند به‌راحتى مى‌توانند وسيله جداشدن اين بخش را از سرزمين عمان فراهم آورند. به‌خصوص در صورتى‌که رژيمى مخالف با منافع اين قدرت‌ها در اين کشور زمام امور را به‌دست گيرد. خشکى سرزمين و کمبود منابع آب نيز از عواملى است که باعث ضعف اقتصادى عمان و وابستگى آن از نظر غذائى به خارج مى‌شود.