اوضاع مالى و شاخص‌هاى اقتصادى

واحد پول و اجزاء و برابرى آن

واحد رسمى پول عمان ريال است که به يک هزار بيسه (Baiza) قابل تقسيم است و داراى سکه‌هاى ۱۰۰،۵۰،۲۵،۱۰،۵،۲ بيسه‌اى و اسکناس‌هاى ۲۵۰،۱۰۰ و ۵۰۰ بيسه‌اى و ۲۰،۱۰،۵،۱ ريالى مى‌باشد. هر هزار بيسه، يک ريال عمان مى‌شود.

جدول نرخ برابرى عمان با استرلينگ و دلار آمريکا تا ۳۱ دسامبر ۱۹۹۳ ميلادى

ارزش يک ريال عمان در فاصله فوريه ۱۹۷۳ تا ژانويه ۱۹۸۶ برابر با ۹/۲ دلار آمريکا بود. (يعنى يک دلار برابر با ۴/۳۴۵ بيسه) اما در ژانويه پول عمان حدود ۲/۱۰% در برابر آمريکا کاهش يافت و به يک ريال عمان در برابر ۶/۲ دلار آمريکا رسيد (يک دلار برابر با ۵/۳۸۴ بيسه). اين نرخ تبديل تا ۳۱ دسامبر ۱۹۹۳ ثابت مانده است.

درآمد سرانه

درآمد ملى عمان با توجه به رشد ناخالص ملى افزايش يافته و سبب افزايش درآمد سرانه مردم شده است. در سال‌هاى ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ ميانگين درآمد سرانه به ۴۹۰/۶ دلار رسيد.

نرخ رشد

در دهه ۱۹۷۰ اقتصاد عمان رشد قابل ملاحظه‌اى داشت و از درآمد حاصله از نفت براى سرمايه‌گذارى در مسائل زيربنائى و توسعه اقتصادى کشور استفاده گرديد. بر همين اساس سلطان قابوس از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۵ به مدت ده سال تمام تلاش و توان کشور را جهت عمران و آبادى و افزايش سطح زندگى مردم متمرکز نمود. نرخ رشد سالانه بين سال‌هاى ۱۹۶۰ و ۱۹۸۰ به ميزان ۳/۳ درصد برآورد شده است و ميزان توليد ناچيز ناخالص ملى در سال ۱۹۸۳ به ۵/۵ درصد رسيده است. محدوديت منابع نفتى سبب گرديد که چهار برنامه پنج ساله جهت تغيير بناى اقتصادى کشور بالاخص در زمينه بخش خصوصى (شامل آزادسازى سرمايه‌هاى عمان) به اجراء درآيد.

بدهى‌هاى خارجى

برنامه‌هاى عمرانى و مخارج و هزينه‌ دستگاه سلطنت باعث گرديد که عمان در سال ۱۹۸۳ براى اولين بار مبلغ ۳۰۰ ميليون دلار وام با هماهنگى بانک بين‌المللى خليج‌فاس از بازارهاى پولى جهان دريافت نمايد. کل بدهى‌هاى عمان به بانک جهاني، بانک بين‌المللى خليج‌فارس، صندوق کويت و صندوق عربى براى توسعه مربوط مى‌گردد. در سال ۱۹۹۲ بدهى‌هاى خارج عمان به ۲،۸۵۴ ميليون دلار که ۲،۳۸۰ ميليون دلار آن بدهى بلند مدت بود، بالغ گرديد بهره بدهى‌هاى خارجى عمان (اصل بدهى ۷۳۴/۲ ميليون دلار بود.) در سال ۱۹۹۰ برابر ۵/۱۲% کل ارزش صادرات کالا و خدمات عمان رسيد.

نرخ تورم

نرخ تورم در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوايل دهه ۱۹۹۰ تحت تأثير قيمت‌هاى نفت بوده است. ميانگين تورم سالانه عمان در فاصله سال‌هاى ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۲ به ۱/۱% رسيد. اين تورم در سال ۱۹۹۰ از ۱/۱۰ به ۰۴/۱% در سال ۱۹۹۲ کاهش يافت و در اواخر دسامبر ۱۹۹۳ در حد ۰۹% ثابت باقى ماند.

اشتغال

براساس بررسى ۱۹۹۲ سازمان‌ خوار و بار جهانى ۳/۳۸% نيروى کار عمان در بخش‌هاى مختلف صنعتى (شامل معدن، سنگ معدن، کارخانه‌ها، مسکن و نيروگاه‌هاى برق) به فعاليت‌ مشغول بودند که ۷/۵۱% توليد ناخالص داخلى عمان را در سال ۱۹۹۲ در بر مى‌گيرد. با به‌کارگيرى نيروى کار مهاجر، کمبود کارگر در عمان جبران گرديد (حدود ۰۰۰/۳۵۰ نيروى کار خارجى در سال ۱۹۹۲). با توجه به اين مسئله به‌نظر مى‌رسد که تا اواسط دهه ۱۹۹۰ فرصت‌هاى شغلى براى جوانان عمانى فارغ‌التحصيل کاهش يابد. در چهارمين برنامهٔ پنج ساله توسعه يعنى سال‌هاى ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ بر جذب سرمايه‌گذارى در مناطق کمتر توسعه يافته عمان تأکيد گرديد و مشاغلى جهت جلوگيرى از مهاجرت‌هاى داخلى کشور و کاهش اختلافات منطقه‌اى به‌وجود آمد. رشد سريع نرخ جمعيت باعث گرديد که سياست عمانى‌کردن نيروى کار توسط دولت عمان به‌صورت جدى دنبال شود. حکومت عمان جهت کاهش تدريجى اتکا به نيروى کار خارجي، به کسانى که نيروى کار خود را از ميان عمانى‌ها استخدام کنند، جوايزى را اعطاء مى‌کند.

جدول تعداد شاغلان عمان در بخش‌هاى مختلف اقتصادى کشور تا اواسط سال ۱۹۸۰ ميلادى (هزار نفر)

مأخد: ILO, Economicaly Active Population Estimates and Projections, 1950 - 2025

براساس بررسى سال ۱۹۹۲ سازمان خواروبار جهاني، نيروى کشاورزى عمان به ۱۶۹ نفر در هر ۱۰۰۰ نفر بالغ گرديد.

ذخاير ارز خارجى و طلا

ارزش کلى پول نقد رايج عمان در آوريل ۱۹۸۶ حدود ۲۰۰ ميليون ريال عمان بوده است و کل درآمد کشور در سال ۱۹۸۵ بالغ بر ۳۴۵۶ ميليون ريال عمان بوده است و ذخاير ارزى کشور در سال ۱۹۸۵ حدود ۴/۱ ميليارد دلار بود. در سال ۱۹۹۱ ميزان ذخاير طلا برابر ۳/۶۸ ميليون دلار آمريکا و موجودى ارز خارجى کشور برابر ۶/۱۶۰۸ ميليون دلار آمريکا بوده است.

جدول ذخاير بانکى عمان در سال‌هاى ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ ميلادى (ارقام: ميليون دلار آمريکا)

(۱) . هرانس طلا معادل ۸/۹۰ ريال عمان مى‌باشد. منبع: IMF, International Financiad Statistics

جدول ذخاير پولى عمان طى سال‌هاى ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۲ ميلادى (ميليون دلار عمان)

مأخذ: IMF, International Financial Statistics