روابط با کره جنوبى - و يگانگى دو کره


از زمان تقسيم کره در سال ۱۹۴۵ تا دهه ۱۹۷۰ پيرامون نگاه سياسى براى گفتگوى رودرروى شمال و جنوب براى يگانگى مناسب و کارساز نبود، ولى پس از آن براى دست‌يابى به يگانگى جلسه‌ها، کنفرانس‌ها و گفتگوهاى گوناگونى برگزار و ديدگاه‌هاى متفاوتى در اين رابطه ارائه شدند که در زير به اختصار به آن مى‌پردازيم:


- در دهه ۱۹۷۰ پرزيدنت کيم ايل سونگ اصل‌هاى سه گانه استقلال، يگانگى آشتى‌آميز و اتحاد بزرگ ملى را بر پايه ديدگاه مستقل ملى اعلام داشت. همچنين در آستانه دهه ۱۹۷۰ جو درون‌مرزى و برون‌مرزى دربارهٔ مسئله يگانگى پيچيده شد و آمريکا سياست جدايى هميشگى و قانونى کردن آن را پياده کرد.


- در ژوئن سال ۱۹۷۲ ديدارى ميان کيم ايل سونگ و بلندپايگان سئول انجام پذيرفت که طى آن اصل‌هاى سه گانه يگانگى وحدت مورد بحث و بررسى قرار گرفتند و در ۴ جولاى سال ۱۹۷۲ اعلاميه مشترک تاريخى انتشار يافت که سه اصل کلى ذيل را براى يگانگى دگر بار کره برمى‌شمرد.


۱. يگانگى دگر بار کره بايد از راه تلاش‌ها و اقدام مستقل و بدون تحميل خارجى دستياب شود.


۲. يگانگى دگر بار بايد از راه‌هاى آشتى‌آميز به انجام رسد.


۳. يگانگى بايستى بر پايه يکپارچگى ملى صورت بگيرد و مايه از ميان رفتن اختلاف عقيده و ايدئولوژى‌ها و نظام‌ها شود.


- در سال ۱۹۸۰ طرح تشکيل جمهورى کنفدرال کوريو به‌عنوان طرح بزرگ بر پايه اصل‌هاى سه گانه يگانگى کشور از سوى کيم ايل سونگ طى سخنرانى گشايشى ششمين کنگره حزب کارگران پيشنهاد شد که بر پايه آن هر دو سو مى‌توانستند در اين جمهورى داراى وضع و شرايط يکسانى باشند ولى اين طرح را کره جنوبى نپذيرفت.


- در سال ۱۹۸۱ طرح آشتى و يگانگى دموکراتيک از سوى بلندپايگان کره جنوبى مطرح شد ولى پرزيدنت کيم ايل سونگ آن را نپذيرفت.


- در نوزدهم اکتبر ۱۹۸۳ رئيس‌جمهور کره جنوبى که در رأس هيئتى از برمه ديدن مى‌کرد در يک حمله تروريستى کشته شد. کره جنوبي، شمالى‌ها را در اين حمله مقصر دانست و از اين‌روى روابط دو کشور رو به وخامت نهاد.


- در دهم ژانويه ۱۹۸۴ پيشنهاد برگزارى گفتگوى سه سويه با شرکت کره شمالى و جنوبى و آمريکا درباره جايگزين شدن پيمان متارکه با قرارداد آشتى و انتشار اعلاميه عدم تجاوز از سوى کره شمالى مطرح شد که مورد موافقت آمريکا و کره جنوبى واقع نشد.


- در سال ۱۹۸۸ در گفتگوى شمال و جنوب درباره شرکت تيم کره شمالى در بازى‌هاى المپيک سئول، به‌دليل عدم موافقت کره جنوبى با پيشنهاد کره شمالي، از سوى کره شمالى تحريم شد و به‌دنبال آن کشورهاى کوبا، نيکاراگوئه، ماداگاسکار و چند کشور ديگر بازى‌هاى المپيک را تحريم کردند.


- در ژوئيه ۱۹۸۸ يک طرح شش ماده‌اى از سوى رو تاى وو (Roh Tae Woo) رئيس‌جمهور کره جنوبى (مبنى بر اينکه روابط بازرگانى ميان شمال و جنوب برقرار و رقابت‌هاى دشمنانه از ميان بروند)، ارائه شد در پى لغو ممنوعيت برقرارى روابط بازرگانى ميان دو کشور، حدود ده شرکت بازرگانى بزرگ کره جنوبى از دولت سئول درخواست واردات آنتراسيت و کالاهاى ديگر را از کره شمالى به ارزش بيش از پنجاه ميليون دلار عنوان کردند. و بر اين پايه نخستين داد و ستد بازرگانى مستقيم انجام و يک کشتى پانامايى با يک‌بار ۲۰،۰۰۰ تنى زغال‌سنگ از بندر نامپو کره شمالى بارگيرى و وارد بندر راين چون کره جنوبى شد.


- در دهه ۱۹۷۰ پرزيدنت کيم ايل سونگ اصل‌هاى سه گانه استقلال، يگانگى آشتى‌آميز و اتحاد بزرگ ملى را بر پايه ديدگاه مستقل ملى اعلام داشت. همچنين در آستانه دهه ۱۹۷۰ جو درون‌مرزى و برون‌مرزى دربارهٔ مسئله يگانگى پيچيده شد و آمريکا سياست جدايى هميشگى و قانونى کردن آن را پياده کرد.


- در سپتامبر ۱۹۸۹ طرح تشکيل جمهورى همسود از سوى کره جنوبى به کره شمالى و جهانيان ارائه شد. کره شمالى اين طرح را رد کرد و بار ديگر طرح تشکيل جمهورى کنفدرال کوريو را مطرح کرد.


- در سپتامبر ۱۹۹۰ گفتگوهايى ميان نخست‌وزيران دو کشور در سئول انجام پذيرفت. نخست‌وزير کره شمالى دشوارى اصلى را رويارويى نظامى - سياسى موجود و چگونگى اجراى همکارى‌هاى چند سويه و داد و ستدهاى ميان شمال و جنوب خواند. وى در اين زمينه پيشنهادهايى را عنوان کرد. ولى پيشنهادهاى وى از سوى کره جنوبى با سردى و بى‌اعتنايى روبرو شدند.


- پس از هشت دور گفتگوهاى مقدماتي، نخستين دور گفتگوى اساسى در سطح بلندپايگان شمال و جنوب در ماه سپتامبر ۱۹۹۰ برگزار شد. در ششمين دور گفتگوها بلندپايگان توافق‌نامه آشتى و عدم تجاوز و همکارى و تبادل و نيز اعلاميه مشترک رهاسازى شبه جزيره کره از جنگ‌افزارهاى هسته‌اى را به امضاء رسانده و توافق‌هاى جداگانه در زمينه آشتى نظامي، اقتصادى و اجتماعى نيز منعقد کردند و کميته مرکزى مشترک جهت رايزنى و اجراى مفاد توافق‌نامه ميان شمال و جنوب پديد آمد. ولى در همان زمان آمريکا و کره جنوبى دربارهٔ ازسرگيرى مانور نظامى تيم اسپريت (Team Spirite) تصميم گرفته و نيروهاى نظامى را به‌گونه‌اى گسترده در منطقه متمرکز کردند. در نتيجه گفتگوها متوقف و روابط دو کشور به جاى نخست خود بازگشت. از اوايل ۱۹۹۱ نيز فشارها و تبليغات کره جنوبى بر لزوم بازرسى از کانون‌هاى هسته‌اى کره شمالى دور مى‌زد. افزون بر اينها، ديدارها و تماس‌هاى ديگرى نيز ميان مقام‌هاى دو کشور انجام گرفتند، ولى تاکنون دشوارى يگانگى دو کره همچنان حل‌نشده، مانده است.

روابط با کشورهاى اروپا

کره شمالى با بلغارستان، چک، مجارستان، پرتغال، لهستان، رومانى و يوگسلاوى روابط سياسى دارد. در دهه ۱۹۸۰ جمهورى دموکراتيک خلق کره به‌منظور ايجاد روابط با باختر از راه برقرارى رابطه با احزاب سوسياليست و کمونيست کشورهاى اروپايى دست به‌کار شد، و هيئت‌هاى بلندپايه حزبى و پارلمانى و دولتى کره‌اى با کشورهاى باخترى تماس گرفته و به گفتگو پرداختند. کره شمالى با کشورهاى فرانسه، آلمان و ايتاليا داراى رابطه محدودى مى‌باشد. گرچه اين کشور تمايل دارد که با ديگر کشورهاى اروپايى رابطه داشته باشد ولى به‌دليل مسئله و بحران هسته‌اي، پيوسته با بى‌توجهى آن کشورها روبرو بوده است.

روابط با آمريکا

پس از دهه‌هاى ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ از اواخر دهه ۱۹۷۰ دگرگونى‌هايى در سياست پيونگ يانگ دربارهٔ ستيز و رويارويى با باختر زمين و آمريکا پديد آمد. کره‌اى‌ها از سوى کشورهاى ميانجى مانند مصر، روماني، يوگسلاوى پيام‌هايى را با مقام‌هاى آمريکايى مبادله کردند. هيئت‌هاى ورزشى و استادان کره‌اى به آمريکا سفر کردند و نيز شمارى از استادان دانشگاه و مقام‌هاى کليسا و خبرنگاران آمريکايى از کره شمالى بازديد کردند. کره‌اى‌ها پيوسته خواهان امضاى پيمان آشتى با آمريکا و برقرارى روابط عادى با آن کشور هستند ولى تاکنون در اين زمينه کامياب نبوده‌اند.