خدمات و رشته‌هاى عمده مربوط به آن

همانند ديگر کشورهاى پيشرفته جهان، بخش خدمات در هلند، عمده‌ترين بخش اقتصادى را تشکيل مى‌دهد. اين کشور به ‌سبب برخوردارى از يک سيستم اجتماعى پيشرفته، از کشورهاى است که دولت و سازمان‌هاى دولتى نقش عمده‌اى را در ارائه خدمات بسيار به مردم، ايفاء مى‌کند. خدمات دولتى به ميزانى است که بودجه دولت را با کسرى‌هاى مداوم مواجه ساخته است. بدين‌رو دولت هلند در سال‌هاى اخير به‌ ناچار از ميزان پاره‌اى از اين خدمات کاسته است. و بيشترين ميزان اين کاهش را مى‌توان در خدمات بهداشتى و درمانى مشاهده کرد.

از برجسته‌ترين خدمات اجتماعى هلند، وجود سيستم خدمات درمانى است که به‌ طور تقريبى تمامى افراد کشور را تحت پوشش قرار مى‌دهد و کاهش اينگونه هزينه‌ها از جانب دولت، هزينه خانوارها را افزايش داده است.

خدمات عمومى دولت فدرال هلند، فزون‌بر خدمات بهداشتى و درمانى عبارت‌ هستند از: دفاع و امنيت، آموزش و پرورش (در سطوح ابتدايى و متوسطه اجبارى است) و خدمات رفاهى (تفريحات، ورزش، خدمات فرهنگي) در اين ميان خدمات آموزشى و بهداشتى و درمانى به ‌تنهايى بيش‌ از دوسوم از خدمات دولتى را تشکيل مى‌دهند. ازجمله رشته‌هاى عمده مربوط به بخش خدمات که سهم قابل ملاحظه‌اى را در توليد ناخالص داخلى هلند دارند مى‌توان از بيمه، بانکداري، خدمات تجاري، حمل‌ونقل، ساختمان، ارتباطات و توريسم نام ‌برد که در ميان آنها خدمات تجارى از بالاترين سهم برخوردار است که در جاى خود از آن صحبت به‌ ميان خواهد آمد.

خدمات بيمه و بانکدارى

در سال ۱۸۱۴ ميلادى هلند که بانک مرکزى اين کشور به‌ شمار مى‌آيد و تنها بانکى است که مسؤوليت انتشار اسکناس را برعهده دارد، تأسيس گرديد. در سال ۱۹۴۸، اين بانک ملى شد. عمليات اين بانک به‌عنوان يک بانک دولتى شامل نظارت و سرپرستى و دادن وام به ديگر بانک‌ها است.

ابزارهاى سياست پولى بانک مرکزى هلند شامل کنترل نرخ بهره بانک‌ها، عمليات بازار باز، مداخله در بازار ارزهاى خارجي، تثبيت ذخاير ارزى و نظارت و کنترل بر اجراى احکام مربوط به نقدينگى و پرداخت‌هاى بانک‌ها و ساير مؤسسات پولى و در نهايت نظارت محدود بر جريان سپرده‌ها و ديون بانک‌هاى خصوصى است. اين بانک از مستقل‌ترين بانک‌هاى مرکزى اروپا است و استقلال آن از دولت هلند تا حد بسيار تحت تأثير استقلال بانک مرکزى آلمان از دولت فدرال آن کشور قرار داشته است.

هلند همچنين ۹ بانک بزرگ تجارى بازرگانى دارد که برخى از مؤسسات بانکى خارجى در آنها داراى سهم بوده و نيز برخى از دولت‌ها و شرکت‌هاى خارجى سپرده‌هاى ارزى درقبال دريافت بهره دارند. فزون‌ بر بانک‌هاى ياد شده، مى‌توان از مؤسسات بانکى و بانک‌هاى تخصصى خصوصى چون:

بانک‌هاى پس‌انداز، بانک‌هاى رهني، بانک شهردارى‌هاى هلند، شرکت تأمين مالى صادرات هلند، بانک سرمايه‌گذارى مالي، شرکت بيمه اعتبارى هلند، بانک سرمايه‌گذارى هلند براى کشورهاى در حال توسعه، شرکت اعتبارات بيمه‌اى هلند و تعدادى شرکت‌هاى مالى خصوصي، نام برد.

هلند همچنين يک سيستم بيمه ايالتى پيشرفته دارد که در کنترل دولت فدرال است و اکثريت افراد اين کشور را تحت پوشش دارد. به‌علاوه در هلند شرکت‌هاى بيمه خصوصى بسيارى در بخش صنايع و بازرگانى خارجى فعاليت دارند که شمار آنها در مقايسه با شرکت‌هاى بيمه دولتى کمتر است.

خدمات بهداشتى و درمانى

هلند از نظر بهداشتى درشمار پيشرفته‌ترين کشورهاى جهان است و دولت توجه فراوان به برنامه‌ها و سازمان‌هاى بهداشتى دارد. در سال ۱۹۸۹ ميلادي، ۳۵،۸۵۲ نفر پزشک در هلند مشغول به کار بوده‌اند، به بيان ديگر براى هر ۴۱۴ نفر، يک پزشک وجود داشته و تعداد تخت‌هاى بيمارستانى ۹۴،۰۰۰ واحد بوده است، يعنى براى هر ۱۵۷ نفر يک تخت در بيمارستان وجود دارد. طى سال‌هاى اخير ميزان تلفات و مرگ‌وميرها بسيار کاهش داشته به‌طورى که در هر هزار تولد به ۷/۵ نوزاد رسيده است. به ‌طور کلى علت عمده مرگ‌وميرها به ‌ترتيب اهميت عبارت بوده‌اند از: زخم و سرطان معده و اثنى‌عشر، بيمارى‌ها و سرطان دستگاه تنفسي، بيمارى‌هاى قلبى و فشارخون و نيز خودکشى و مرگ دراثر حوادث.

ميزان بودجه اختصاص يافته به تأمين بهداشت و رفاه اجتماعى در سال ۱۹۸۹ ميلادى برابر با ۳۴۴۵ ميليون گيلدر بوده است که ۵/۱۸ درصد از کل هزينه دولت را تشکيل داده است.

توريسم

سرزمين هلند به‌سبب قدرت تاريخى و دارابودن مراکز هنرى و ديدنى بسيار، از پرجاذبه‌ترين کشورهاى توريستى جهان است. شهرهاى قديمي، کانال‌ها و ترعه‌ها، مزارع گل، آسياب‌هاى بادى و گالرى‌ها و موزه‌ها و کاخ‌موزه‌ها و گردشگاه‌هاى آن، همه‌ساله جهانگردان بسيارى را به سوى خود جلب مى‌کند. شهر آمستردام همه‌گاه نيمى از جمعيت جهانگردان اين کشور را در خود جاى داده است.

در سال ۱۹۸۵، افزايش چشمگيرى در ورود جهانگردان خارجى پديد آمده است به‌طورى که درآمد ارزى حاصل از ورود جهانگردان از ۳۲۰۰ ميليون گيلدر در سال ۱۹۷۷، به ۵۳۷۶ ميليون گيلدر رسيده است. تعداد جهانگردان در سال ۱۹۹۰ بالغ‌بر ۳۹۰۳ نفر بوده که گويا ۲۵/۱ ميليون نفر از آنان صرفاً براى ديدار از نمايشگاه آثار نقاشى ونسان وانگوگ به اين سرزمين روى آوردند. طى سال‌هاى اخير، جهانگردان خارجى بالاترين رقم را جمهورى فدرال آلمان و پس از آن انگلستان دربر داشته است.

جدول شمار جهانگردان خارجى واردشده به هلند در سال‌هاى ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ ميلادى

(ارقام به ۱۰۰۰ نفر)