شرکاء تجارى فنلاند

در ۱۹۷۳ فنلاند موافقت‌نامه تجارت آزاد در زمينه کالاهاى صنعتى با بازار مشترک اروپا و موافقت‌نامه همکارى با کشورهاى اقتصاد دولتى متمرکز يعنى اروپاى شرقى به امضاء رساند. علاوه بر کشورهاى همسايه يعنى اتحاد شوروى سابق و سوئد، مهم‌ترين طرف تجارى فنلاند عبارت‌اند از: آلمان، انگلستان، آمريکا و ژاپن.


فنلاند به سه دليل روابط اقتصادى گسترده‌اى با کشورهاى جهان سوم ندارد:


۱. شرکت‌هاى فنلاندى در مقايسه با شرکت‌هاى فرامليتى و چند مليتى فعال در کشورهائى چون آمريکا، ژاپن و آلمان بسيار کوچک هستند و لذا فعاليت آنان نيز گسترده نيست. بنابر اين کشش بازارهاى بيشتر را ندارند. جمعيت و نيروى انسانى و سرمايه کم نيز در کوچک بودن مقياس و گسترده فعاليت‌هاى شرکت‌هاى فنلاندى تأثير مستقيم دارد.


۲. شرکت‌هاى فنلاندى توان رقابت با رقباى خود در بازارهاى بين‌المللى را ندارند. کالا و خدمات فنلاند نسبت به کشورهاى ديگر گران‌تر مى‌باشد اگرچه استاندارد و کيفيت کالا و خدمات آن بالا است.


۳. فنلاند به دنبال مطامع اقتصادى است و به علل مختلف از مطامع سياسى در روابط با کشورهاى جهان سوم دورى مى‌گزيند. از سوى ديگر اين کشورها اغلب دچار بحران‌هاى مختلف سياسى و اقتصادى بوده و به نوعى عدم امنيت تجارى در آنان مشاهده مى‌گردد. بنابر اين فنلاند به دنبال بازارى است که بتواند راحت و آسوده برگشت منافع ناشى از تجارت خود با آنان را به دست آورد و يقيناً اين آسودگى در بسيارى از کشورهاى جهان سوم به علت توسعه نيافتگى و يا کمتر توسعه يافتگى و نيز به دليل بحران بدهکارى وجود ندارد.


به سه دليل عمدهٔ فوق، حيطه فعاليت‌ها و داد و ستدهاى تجارى فنلاند بيشتر در اروپا متمرکز است. اگرچه با آمريکا و ژاپن در خارج از اروپا روابط تجارى گسترده‌اى دارد. همچنين به دليل وجود بازار خوب در برخى از کشورهاى در حال توسعه، با آنان نيز داد و ستد تجارى دارد. براى مثال در بازارهاى خوب و گرم خاورميانه از قبيل عراق، عربستان، کويت، امارات تا حدودى حضور دارد. همچنين با ايران، که در سال ۱۹۹۰ ارزش تبادلات تجارى و صنعتى دو کشور به ۲۵۰ ميليون دلار رسيد.


در حال حاضر دو سوم تجارت خارجى فنلاند با کشورهاى اروپائى صورت مى‌گيرد. آلمان با احتساب واردات و صادرات اولين شريک تجارى فنلاند محسوب مى‌شود. تا ۱۹۸۹ شوروى دومين شريک تجارى فنلاند بود. در ۱۹۹۰ حجم روابط تجارى فنلاند با شوروى به مبلغ ۹/۱۲ ميليارد مارکا اُفت نمود. و با شروع سال ۱۹۹۱ اين تجارت تقريباً به ۵% از کُل تجارت سال‌هاى ماقبل تنزل يافت و سبب مشکلات عديده اقتصادى براى فنلاند گرديد که جداگانه شرح داده خواهد شد.

تغيير سيستم روابط تجارى فنلاند - شوروى سابق و اثرات آن

به دنبال تصويب قانون منع انجام معاملات تهاترى (معاملات کالا با کالا) در شوروى سابق، روابط تجارى فنلاند - شوروى (روسيه) با شروع سال ۱۹۹۱ به پائين‌ترين حد ممکن و انتظار کاهش يافت.


روابط تجارى فنلاند - شوروى (روسيه) يک روابط قديمى و تاريخى و گسترده بود و تقريباً سالانه ارزش تبادلات به ۳۰ ميليارد مارکا (۸ ميليارد دلار) مى‌رسيد. چون سيستم روابط تجارى بر پايه تبادلات کالا استوار بود لذا شرکت‌هاى زيادى در فنلاند جهت توليد نيازهاى داخلى شوروى اشتغال به توليد داشتند. معمولاً اين شرکت‌ها مواد اوليه و خام از شوروى دريافت و پس از تبديل آن به کالا، بخشى از محصولات را به اتحاد شوروى صادر مى‌کردند.


شوروى سالانه شش ميليون تُن نفت خام و نيز مقدارى برق و گاز به فنلاند صادر مى‌نمود. در اواخر سال ۱۹۹۰ دولت فنلاند تصميم گرفت سيستم واردات نفت خود را آزاد نمايد که تقريباً بيش از ۹۰ درصد از شوروى وارد مى‌شد. از اين پس، اولاً شوروى (روسيه) در صورت برقرارى روابط تجارى بر پايه نقد، پول لازم را ندارد تا به فنلاند در قبال واردات‌ از اين کشور پرداخت نمايد. دوماً کالا و خدمات فنلاند گران است. سوماً شوروى (روسيه) حتى قادر نيست ديون خارجى خود به فنلاند را پرداخت نمايد. چهارماً شرکت‌هاى واردکننده شوروى (روسيه) اعتبار و پول لازم جهت پرداخت واردات خود را ندارند. کلاً اين مشکلات و تغييرات موجب شد تا حجم و ارزش تبادلات تجارى کشور در سال ۱۹۹۱، ۶۱% کاهش يابد. پيش‌بينى قبلى اين بود که به ميزان ۸۰% کاهش خواهد داشت اما آمار تبادلات تجارى در سال ۱۹۹۱ کاهش ۶۱% راه نشان مى‌دهد. رقم کاهش در سال ۱۹۹۲ به بيش از ۹۵% رسيد.


در نتيجه عوامل فوق، مشکلات اقتصادى زيادى براى فنلاند به بار آمد. تعداد ۴۰۰۰ شرکت فنلاندى در شش ماهه اول سال ۹۱ ورشکست گرديدند که بخشى از اين تعداد به علت رکود بازار فنلاند و بخش عمده ديگر به دليل تغييرات روابط تجارى فنلاند - شوروى سابق برمى‌گردد. اين شرکت‌ها عمدتاً شرکت‌هاى کوچک و متوسط فنلاند بودند که جهت بازارهاى اتحاد شوروى سابق اشتغال به توليد داشتند.

عضويت فنلاند در سازمان‌هاى اقتصادى


- اتحاديه تجارت آزاد اروپا - اِفتا (EFTA)


- موافقت‌نامه عمومى تعرفه و تجارت - گات (GATT)


- صندوق بين‌المللى پول (IMF)


- صندوق توسعه و همکارى اقتصادى (OECD)


- سازمان‌هاى تخصصى وابسته به سازمان ملل


- با کشورهاى اروپاى شرقى شامل شوروى سابق که داراى اقتصاد متمرکز بودند موافقت‌نامه‌اى در سال ۱۹۷۳ امضاء کرد.


- در ۱۹۹۲ درخواست عضويت جامعه اقتصادى اروپا يا بازار مشترک نمود.