همانگونه که ذکر شد قدرت اجراء در جمهورى چک در اختيارات پارلمان و احزاب سياسى حاضر در پارلمان مى‌باشد. نخست وزير از حزب پيروز در انتخابات برگزيده مى‌شود و در صورتى‌که حائز اهميت کرسى‌ها نباشد بايستى با احزاب کوچک پارلمان ائتلاف نمايد. در اين کشور احزاب جايگاه عمده‌اى در شکل‌گيرى اراده سياسى کشور به عهده دارند. اين وضعيت شامل احزاب مخالف که در دولت حضور ندارند نيز مى‌باشد. آنها مى‌توانند از طريق مباحث داخل پارلمان و مشارکت و يا عدم مشارکت در برنامه‌هاى پيشنهادى دولت قدرت و نفوذ خود را نمايان کنند. در جمهورى چک همانند ساير کشورهاى اروپائى که براساس نظام حزبى اداره مى‌شوند تنها چند حزب عمده وجود دارند که در سرنوشت سياسى کشور دخالت و تأثير آشکار دارند. به‌دليل حاکيمت مطلقه بيش از ۴۰ ساله کمونيست‌ها و سيستم حکومتى تک‌حزبى ريشه تحزب‌گرائى و فعاليت‌هاى سازماندهى شده در اين کشور چندان قوى نيست و لذا هنوز احزاب نتوانسته‌اند به مثابه احزاب در کشورهاى غربى جايگاه مستحکم خود در جامعه را به‌دست آورند.


در زمان حکومت کمونيست‌ها هرگونه تحزب و سازماندهى سياسى منحصراً در اختيار حزب کمونيست بود که اعمال قدرت و سياست و حکومت نيز از جانب اين حزب که به نوعى اکثر مردم نيز عضو آن بودند صورت مى‌گرفت. به‌علاوه چند حزب محدود که عمدتاً گرايشات چپ داشتند در قالب تشکلى تحت عنوان جبهه‌ملي امکان فعاليت داشتند. ليکن همه فعاليت سياسى آنها در واقع در جهت تأييد اقدامات حزب کمونيست صورت مى‌پذيرفت و هرگونه اقدام به غير از اين مواضع به هيچ وجه تحمل نمى‌گرديد.


چنين وضعيتى بلافاصله پس از سقوط نظام کمونيستى در سال ۱۹۸۹ دچار تحول و تغيير چشمگير گرديد و با توجه به فضاى بازسياسى به‌وجود آمده احزاب و دسته‌بندى‌هاى صنفى و سياسى زيادى به سرعت در کشور به‌وجود آمدند. لازم به‌ذکر است که در ماه‌هاى آخر عمر نظام کمونيستى تمام گروه‌هاى سياى مخالف با کمونيست‌ها به‌منظور هماهنگ نمودن مبارزات خود اقدام به تشکيل يک گروه سياسى فراگير که کيله طيف‌هاى مخالف را اعم از راست و چپ و ميانه و... در بر‌مى‌گرفت تحت عنوان مجمع مدنى (Civic Froum) (OF) نمودند. پس از اينکه نظام کمونيستى سقوط نمود، تضادهاى اين گروه‌ها آشکار شد و انشعاباتى در درون اين جهت‌ها به‌وجود آمد.


مهم‌ترين احزاب و گروه‌هاى سياسى موجود درجامعه جمهورى چک در حال حاضر به شرح زير است:

حزب دمکراتيک مدنى (Civil Democratic Party) (ODS)

حزب مذکور در ۲۳ فوريه ۱۹۹۱ با انشعاب از مجمع مدنى اعلام موجوديت کرد و در ماه مارس ۱۹۹۱ در وزارت کشور چک به ثبت رسيد. مهم‌ترين مرام اين حزب پراگماتيسم و ليبراليسم است که به‌نوعى با حزب محافظه‌کار انگليس مشابهت دارد. هدف اين حزب دستيابى به اصول دمکراسى‌هاى غربى و اقتصاد مبتنى بر بازار از طريق حذف کليه مظاهر سوسياليستى در جامعه است. در انتخابات پارلمانى سال ۹۲ (ژوئن) اين حزب توانست اکثريت کرسى‌هاى پارلمان جمهورى چک را به‌دست آورد. رهبريت حزب مذکور نيز به عهده آقاى واتسلاو کلاوس (Vaclav Klaus) نخست‌وزير فعلى کشور است که پدر اصلاحات و رفرم سياسى و اقتصادى کشور محسوب مى‌گردد. حزب مذکور عضو مجمع دمکراتيک اروپا بوده و از حزب محافظه‌کار انگليس ايده‌هاى زيادى مى‌گيرد.


اين حزب در انتخابات سال ۹۲ موفق به کسب ۶۶ کرسى گرديد که در ائتلاف با حزب دمکرات مسيحى KDS مجموعاً ۷۶ کرسى از ۲۰۰ پارلمان چک را در اختيار داشت. موقعيت اين حزب در اولين انتخابات پارلمانى پس از استقلال کشور در ژوئن ۱۹۹۶ تضعيف گرديد و لذا رهبر آن به اتفاق ۳ حزب ائتلافى راست‌گرا يک دولت اقليت تشکيل دادند و بسيارى از برنامه‌هاى اصلاحى آنها به‌دليل مخالفت جدى ساير احزاب در پارلمان دچار مشکل شده است. به‌علاوه آنها به‌نحوى مجبور به تقسيم قدرت با رقباى سرسخت خود از جمله حزب سوسيال دمکرات گرديدند.

حزب سوسيال دمکرات چک (CSSD)

حزب مذکور داراى سابقه و قدمت طولانى است. اين حزب نخستين بار به‌عنوان بخشى از حزب سوسيال دمکراتيک اتريش در سلا ۱۸۷۸ اعلام موجوديت نمود و در سال ۱۹۳۸ در آستانه جنگ جهانى دوم از هم پاشيد و مجدداً در سال ۱۹۴۵ به تجديد حيات خود پرداخت. در راستاى کمونيست‌ها اين حزب در ۲۷ ژوئن ۱۹۴۷ با حزب کمونيست چکسلواکى سابق ائتلاف نمود و در غالب برنامه‌هاى حزب کمونيست به فعاليت‌هاى خود ادامه داد. پس از سقوط کمونيست‌ها حزب مذکور فعاليت مستقل خود را از نوامبر ۱۹۸۹ آغاز کرد. مرام سياسى حزب مذکور چپ ميانه اروپائى است و بيشتر از منافع اقشار متوسط و آسيب‌پذير جامعه و همچنين ايجاد نوعى رفرم اجتماعى در قالب برنامه‌هاى جمعيتى و بيمه‌هاى اجتماعى دفاع مى‌کند.


اين حزب از جمله مخالفين تجزيه چکسلواکى سابق بود و در اين راه فعاليت مى‌کرد. اگرچه حزب سوسيال دمکرات در انتخابات پارلمانى سال ۹۲ موفق به کسب تنها ۱۶ کرسى گرديد، لکن با سياست‌ها و فعاليت‌هاى خود و همچنين رهبريت موفق آقاى ميلوش زمان (Milos Zeman) موفق شد طرفداران زيادى را به‌دست آورد. به‌نحوى‌که اکنون دومين حزب قدرتمند کشور محسوب مى‌شود و در انتخابات سال ۹۶ به‌عنوان رقيب سرسخت حزب دمکراتيک (ODS) توانست حدود ۲۶/۴۴ درصد از آراء مردم را کسب و دولت ائتلافى حاکم را مجبور به تقسيم قدرت نمايد. رهبر حزب هم‌اکنون رئيس پارلمان جمهورى چک مى‌باشد و برنامه‌هاى پيشنهادى دولت ائتلافى به‌دليل مخالفت‌هاى اين حزب با شکل جدى مواجه است. تعداد کرسى‌هاى اين حزب در انتخابات ۹۶ نيز ۶۳ کرسى است.