زبان رسمى جمهورى کرواسي، کرواتى و الفباى آن لاتين است. در بعضى از مناطق علاوه بر زبان کرواتى به زبان‌هاى ديگر هم تکلم مى‌شود. همچنين الفباى سريليک در بعضى مناطق استفاده مى‌شود. حق استفاده رسمى از زبان‌هاى ديگر را قانون تعيين مى‌کند. زبان جديد ادبى کرواسى در ادبيات قرن ۱۹ سنجيده و طبقه‌بندى شده است. قديمى‌ترين اثر تاريخى در مورد زبان کتيبه مربوط به اواخر قرن ۱۱ ميلادى است که مخلوطى از زبان محلى و زبان کليسائى اسلاوئى است. اولين نوشته‌ها به خط گلاگوليتسا و سريليک است و از قرن ۱۴ ميلادى خط لاتين بر خط‌هاى ديگر غلبه مى‌کند. اسناد و قوانين عمومى به زبان معمول نوشته مى‌شوند که بيشتر در کتاب‌هاى مذهبى و ادبيات قديم مورد استعمال قرار گرفته‌اند.


کاشيچ (Kasic) (۱۵۷۵ - ۱۶۵۰) اولين نگارنده گرامر زبان کرواسى است. او از چاکوو (Cakovo) بوده و اساس گرامر او به لهجه چاکاوسکى (‌Cakavski) است ولى حروفى را هم از لهجه اشتوکاوسکى (Stokavski) به‌کار برده است. او فکر مى‌کند که لهجه بوسنيائى ايکاو (Ikav) را بايد به‌عنوان زبان ادبى در نظر گرفت و تلاش او اين بود که خودش هم به آن‌صورت بنويسد. در اين زمينه گايا (Gaja) پيشرو است. او يکى از بهترين نويسندگان کرواسى در نيمه اول قرن ۱۷ است که کتاب‌هاى مختلف مذهبى را ترجمه کرده است. اولين اثر بزرگ هنرى کروات‌ها يوديت (‌Judita) نام دارد که اثرى از ماروليچه (Marulicev) است و در سال ۱۵۰۱ به چاپ رسيد.


در قرن شانزدهم نويسندگان مناطق دوبرونيک، بوسنى و هرزگوين، دالماسى و اسلوانيا زبان و ادبياتى که به‌صورت لهجه اشتوکاوسکى نوشته و به‌صورت ايکاوسکى (Ikavski) مکالمه مى‌شد را رواج دادند. قرن ۱۹ زبان ادبى مشترک استاندارد شده که براساس لهجه اشتوکاوسکى نوشته مى‌شد و به لهجه ايکاوسکى صحبت مى‌شد، به‌وجود آمد، که زبان استاندارد امروزه هم مى‌باشد.


مسئله زبان در کرواسى هميشه به‌صورت يک مشکل سياسى مطرح است، چه در رابطه با زبان آلماني، مجاري، ايتاليائى و يا لاتين که هر کدام تأثيرات زيادى در اين منطقه گذاشته‌اند. هر يک از اين مشکلات به‌غير از مسئله زبان با صرب‌ها يکى پس از ديگرى حل شده است. صرب‌ها معتقد هستند که زبان صرب‌ها و کروات‌ها يکى بوده (زبان صرب - کرواتي) و کروات‌ها نمى‌توانند آن را صرفاً زبان کرواتى بنامند. کروات‌ها از اواسط قرن گذشته هميشه در کنار مبارزه براى آزادى و استقلال تلاش داشته‌اند زبان خود را هم از صرب‌ها جدا نمايند. ليوجى ويتگاى (‌Ljudevit Gaj) قوى‌ترين حامى زبان مشترک اسلاونى است. وى در نيمه اول قرن ۱۹ روزنامه کرواسى نو (Novine Harvatske) و ستاره صبح اليران (Danicailirska) را منتشر کرد. کروات‌ها اسم زبان کرواتى را غيرقابل اجتناب دانسته و براى اولين بار نام و استفاده زبان کرواتى در قانون‌اساسى ۱۹۹۰ تضمين شده است.

ساختار جمعيت از لحاظ زبان

براساس سرشمارى سال ۱۹۹۱ در کرواسي، ساختار جمعيت از لحاظ زبان به شرح ذيل است: ۷/۸۱ درصد زبان مادرى خود را کرواتي، (۸/۹%) صرب و کرواتي، (۴%) صربي، (۱/۰%) مقدوني، (۴/۰%) اسلووني، (۳/۰%) آلبانيائي، (۲/۰) چکي، (۴/۰%) مجاري، (۶/۰%) ايتاليائى و (۶/۰%) زبان مادرى خود را زبان‌هاى ديگر مى‌دانند. (۵/۱%) از مردم کرواسى نيز در اين مورد جواب درستى نداده‌اند.