آمريکا چین مکزیک آفریقای جنوبی اتریش کوبا لهستان نروژ مالزی فنلاند لیبی شیلی مجارستان لائوس ایسلند الجزایر پاکستان اندونزی جمهوری چک تایلند برمه (میانمار) آرژانتین بحرین بنگلادش سنگاپور عمان فیلیپین قبرس قزاقستان قطر کره شمالی ویتنام رومانی کرواسی هلند آنگولا اوگاندا تونس جمهوری آفریقای مرکزی زامبیا در طول چند سال گذشته توسعه روابط چين ـ آمريکا تحت تأثير کوشش آمريکا مبنى بر مداخله در امور داخلى چين به بهانه حقوق بشر و تحميل فشار بر يان کشور از طريق قرارداد کاملة‌الواداد، قرار گرفته است. بدنبال ملاقات کلينتون و جيانگ زمين در نوامبر ۱۹۹۳ در سياتل آمريکا روابط دو جانبه وارد مرحله جديدى شد. در مه ۱۹۹۴ کلينتون اعلام کرد که قرارداد کاملة‌الوداد بدون شرط تمديد شده و اين قرارداد ارتباطى به مسئله حقوق بشر ندارد. اين موضوع عاملى در جهت توسعه روابط دو جانبه بود ولى هنوز مسائلى بين دو کشور وجود دارد که بايستى حل شود. ايالات متحده آمريکا با ناسيوناليست‌ها و تأسيس جمهورى خلق چين که منجربه فرار ناسيوناليست‌ها به تايوان گرديد همچنان اين پشتيبانى ادامه داشت. با ديپلماسى پينگ پنگ و تلاش‌هاى هنرى کيسينجر وزير خارجه وقت و سفر نيکسون رئيس جمهورى آمريکا به پکن از سال ۱۹۷۲ باب جديدى در روابط دو کشور برقرار گرديد. سپس بموجب اعلاميه شانگ‌هاى آمريکا سياست چين واحد را مورد تأييد قرار داد. به دنبال آن و با کوشش طرفين کم‌کم روابط نسبتاً دوستانه‌اى برقرار شد. در اواخر دهه هفتاد در کوششى مشترک به منظور رويارويى با خطر توسعه‌طلبى شوروى در آن زمان به نوعى روابط استراتژيک برقرار گرديد. با وجود اين از اوايل سال ۱۹۸۹ به علت کاهش خطر شوروي، ارزش استراتژيک چين از نظر آمريکا کم شد، لذا آمريکا به بهانه واقعه چهارم ژوئن يکسر تحريم‌هايى را بر چين تحميل نمود. بدين ترتيب روابط دو کشور مجدداً سرد شد. اگر چه بوش اظهار داشت بجاى منزوى کردن چين بايستى تماس‌هاى سازنده داشت، اما به علت قطع کليه تماس‌ها در سطح بالا، روابط دو کشور در زمان رياست جمهورى وى به حالت وقفه درآمد. کلينتون براى اينکه نشان بدهد بيشتر از بوش به مسئله حقوق بشر اهميت مى‌دهد، بعد از احراز پست رياست جمهورى در سال ۱۹۹۳، حقوق و بشر را اصل مهم سياسى آمريکا نسبت به چين قرار داد و تمديد قرارداد کاملة‌الوداد را منوط به آن نمود و حتى رعايت هفت شرط در حقوق بشر را جهت تمديد آن ضرورى دانست. بدين ترتيب اين مسائل باعث هر چه سردتر شدن روابط دو کشور گرديد. چين با مداخله آمريکا در امور داخلى خود مخالف مى‌باشد و بدين لحاظ آمريکا در تحميل عقايد خود به چين شکست خورد. لذا کلينتون به منظور نجات خود و کشورش از وضعيت بن‌بست پيش‌آمده در سپتامبر ۱۹۹۳ سياست ممتد و بسيط با چين را اعلام نمود و در نوامبر همان سال در سياتل با جيانگ زمين رئيس جمهور چين ملاقات کرد. اين ملاقات باعث افزايش تفاهم و درک متقابل بين طرفين شد و اعلام نمودند که به منظور حفظ و بهبود روابط بايستى کشوش به عمل آوردند لذا دور جديدى از روابط آغاز گرديد. اما از آنجايى که کارگزاران کلينتون مايل نبودند سياست فشار بر چين را رها کنند، اين ملاقات نتوانست روابط دو کشور را سريعاً بهبود بخشد. ازماه مه سال ۱۹۹۴ که اهميت چين بخصوص اهميت بازار عظيم چين براى اقتصاد آمريکا مشخص شد، کلينتون تصميم گرفت پيش شرط رعايت حقوق بشر جهت تمديد قرارداد کاملة‌الوداد را حذف کند. وى به هنگام اعلام اين تصميم، اظهار داشت نشان داده شده است اين سياست بدون فايده بوده و لذا آمريکا تصميم به تغيير آن گرفته است تصميم فوق مانع بزرگ مبادلات تجارى و اقتصادى بين دو کشور را حذف و باعث توسعه روابط مى‌باشد. اما عليرغم آن هنوز مسائلى وجود دارد که بايستى حل شود: ۱. رعايت حقوق بشر هنوز مسئله‌اى در روابط دو جانبه مى‌باشد. کراگزاران کلينتون اظهار مى‌دارند اگرچه اين مسئله با تمديد قرارداد ارتباط ندارد، اما بدين معنى نيست که با کل روابط دو کشور بى‌ارتباط باشد. يعنى دولت آمريکا هنوز از کارت حقوق بشر در روابطش با چين استفاده مى‌کند. ۲. تقابل‌هايى در تجارت و اقتصاد وجود دارد و با توسعه و رشد روابط تجارى و اقتصادى دو جانبه اين تقابلات افزايش خواهد يافت. دليل اصلى آن نيز اين است که دولت آمريکا متناوباً چين را با کاربرد Super 301 Provision تهديد کرده و روابط اقتصادى دو جانبه را مغشوش مى‌کند. عليرغم اين مسئله آمريکا در سال ۱۹۹۹ دومين شريک تجارى چين بود که حجم مبادلات تجارى آنها به ۵/۶۱ ميليارد دلار رسيد. سهم صادرات چين ۴۲ ميليارد دلار و واردات ۵/۱۹ ميليارد دلار بود. ۳. مسئله تايوان نيز مشکل جدى در روابط دو کشور مى‌باشد. دولت کلينتون نه تنها سلاح‌هاى پيشرفته به تايوان مى‌دهد بلکه تصميم به توسعه رابطش نيز گرفته است که طبيعتاً باعث اعتراض چين مى‌باشد. لذا هنگامى که در ژوئن سال ۱۹۹۵ رئيس جمهور تايوان از آمريکا ديدار کرد چين رسماً به دولت آن کشور اعتراض کرده و سفيرش را به بهانهٔ پاره‌اى مشورت‌ها به کشور فرا خواند. مسئله تايوان مسئله اساسى و بسيار حساسى در روابط دو کشور است که اگر بطور صحيح حل نشود ممکن است روابط دو جانبه را کاملاً تحت تأثير قرار دهد. دولت کلينتون مکرراً اظهار داشته است يک چين با ثبات، قوى و سعادتمند مورد نظر و به نفع آمريکا مى‌باشد و از هنگام ديدار نيکسون از چين در سال ۱۹۷۲، دو کشور بيانيه شانگ‌هاي، بيانيه مشترک ۱۷ اگوست و بيانيهٔ ايجاد روابط سياسى را انتشار داده‌اند. اين سه بيانيه سنگ بناى روابط دو کشور مى‌باشد. اصولى که چين در روابطش با ديگر کشورها خواهان رعايت آن مى‌باشد عبارتند از: احترام متقابل به حاکميت يکديگر، عدم مداخله در امور داخلى يکديگر، وجود يک چين، و عدم توسعه طلبي. چاپ دانلود صفحه افزودن به علاقمندیها
